Avrupa’da Neo-vandallık

İklim değişikliği dünyanın geleceğini tehdit ediyor. Bir yandan da kendilerine iklim aktivistleri diyen grupların dünyanın önemli kültür sanat eserlerine saldırıları durdurulamıyor. Aktivistler son olarak Mona Lisa tablosunu hedef aldı. Sanat Tarihçisi Burhan Kurtulmuş Aytoslu, Avrupa'da sanat eserlerini hedef alan vandallığı yazdı.

Aytoslu'nun yazısı şu şekilde:

Geçtiğimiz hafta Rönesans’ın mimarlarından Leonardo Da Vinci’nin ünlü eseri Mona Lisa’ya iklim aktivistleri tarafından bir saldırı gerçekleştirildi. Fransa’nın başkenti Paris’teki Louvre Müzesi’ne giren bir kadın tabloya pasta fırlatarak yere gül yaprakları saçtı ve iklim krizi için kısa bir nutuk attıktan sonra görevliler tarafından dışarıya çıkartıldı. 

Mona Lisa tablosu ilk defa saldırıya uğramıyor. Daha önce resme çay, taş vb. de atılarak zarar verilmek istenmişti. Fakat bu saldırı diğerlerinden ayrılıyor. Çünkü dur durak bilmeyen iklim aktivisti saldırılarının bir devamı olarak yapıldı. 

Son iki yıl içinde yapılan sanat eseri saldırılarına bakacak olursak öne çıkanlar şu şekilde; Botticelli'den Primavera adlı eserine saldırı, Umberto Boccioni'nin ünlü heykeline saldırı, Raphael'in ünlü Sistin Meryem'ine saldırı, Pablo Picasso'nun Kore'de Katliam tablosuna saldırı, Van Gogh'un Ayçiçekleri tablosuna domates çorbası dökülmesi, Claude Monet'in ünlü Saman Yığınları eserine patates püreli saldırı, İnci Küpeli Kız tablosuna saldırı, Vincent Van Gogh'un ünlü tablosuna sebze püreli saldırı, Madrid'de yer alan Prado Müzesi'nde Goya'nın iki farklı tablosuna saldırı, Çığlık tablosuna saldırı, Avusturya'daki Gustav Klimt tablosuna siyah boyayla saldırı…

Aktivistlerin eylemleri çok tartışılıyor, biz de sanat tarihi açısından bu kıymetli eserlerin başına geleni anlatmaya çalışacağız. Öncelikle şunu belirtmeliyim eylemler “dikkat çekmek” maksatlı yapıldıysa amacına ulaştı. Fakat insanların iklimi değiştirdiği iddiası üzerinden düşünüldüğünde dünyayı değiştirmek için bu eylemler işe yarar mı? Açıkçası dünyayı ünlü tablolara yemek fırlatarak değiştirmek mümkün değil. Antroposen çağı dediğimiz buharlı makinanın icadı ile başlayan dönemde insanlık dünyaya ciddi zararlar vermeye başladı. Hala daha dünyaya zarar vermeye devam ediyoruz. Dünyadan kastımız aslında doğrudan insanlığın kendisi. Su kaynaklarının tüketilmesi, mega kentler, yüksek karbon üretimi vb. gibi kontrolsüz ve umursamaz faaliyetlerimiz yüzünden dünyayı tüketiyoruz. Her yıl aslında bir sonraki yıldan borç alarak yaşadığımızı anlamamız gerekiyor. 

İnsanlığın dünyayı daha yaşanır bir hale getirmesi için elindeki imkanlara göre hareket etmesi gerekiyor. Bugüne kadar insanlığın kaynaklarını nelere harcadığına bir bakmakta fayda var. Dünyanın en büyük sorunu milletlerin başka milletlerin emeğine el koymasıdır. Böyle söyleyince çok soyut oluyor. Birinci dünya savaşı, İkinci dünya savaşı, Vietnam, Irak, Libya, Suriye, Yemen, Filistin, Mısır, Laos, Afganistan, Ukrayna, Kıbrıs… 

Son iki asırda batılı milletlerin dünyanın egemeni olmak için çıkardığı savaşlarla geçti. Bakın hala bu savaşları yaşamaya devam ediyoruz. Afganistan’ı düşünün 40 yıldır işgal altındalar, Suriye savaşına bakın 10 yıldan fazladır savaşıyorlar. Şimdi biz bu milletlerden hangi hakla çevrecilik bekleyeceğiz? Karnını doyurmak ve yaşamak dışında bir önceliği olmayan insanlara Avrupa başkentlerinden aktivistlik yapmak sizce de çok uçuk bir tavır değil mi? Bütün dünya şu an maalesef geleceği için ayıracağı kaynakları silahlara ayırmak zorunda kalıyor. Samimi bir şekilde dünyayı düşünen batılı iklim aktivistleri sanat eserlerinden ellerini çekip daha gerçekçi çözüm yollarını aramalı. 

Elbette sanat tarihi açısından tüm bu eserler çok kıymetlidir, eşsizdir korunmalıdır. Ancak hiçbiri insandan kıymetli değildir. Bu dünyada hiçbir nesne bir insanın canından daha kıymetli değildir. Tabloların, heykellerin değerini veren insanlardır. Bir boşluğa da dikkat çekmek istiyorum: insanların bugün gerçek sorunlarına ve sevgisine dayanan sanat üretimi neden yok? 

İklim krizi gündemli sanat eserleri neden üretilmiyor? Her gün savaşlar yüzünden insanların öldüğü bir dünyada yaşıyoruz. Bu acıları paylaşan buna isyan eden tablolar, heykeller, şarkılar açıkçası ciddi anlamda hiçbir şey göremiyoruz. Evet, aktivistler dikkat çekmek için iyi bir yol bulmuşa benziyor ancak yaptıkları eylemlerin hiçbir şeyi değiştirmeyeceğini de anlamaları gerekiyor.