Bakan ‘ücretsiz olacak’ demişti, 10 bin TL oldu ‘Devletin karşılaması gerekiyor’

Aslı AĞIRDİL - 12punto.com.tr

Human Papilloma Virüs (HPV) rahim ağzı kanserine ve genital bölgede siğillere sebep oluyor. Dünya genelinde cinsel yolla bulaşan en yaygın virüs  olarak bilinen HPV'nin 200’den fazla tipi olduğu biliniyor. HPV kadınlarda serviks (rahim ağzı) kanserine ve erkeklerde penis, anüs ve boğaz kanserine yol açabiliyor. HPV cinsel ilişki yoluyla bulaşabildiği gibi tam bir cinsel birlikteliğin olmadığı çok yakın fiziksel temas ile de bulaşıyor.

HPV virüsünden korunmanın en etkili ve güvenilir yöntemi aşı olmak. 9 yaşından itibaren kız ve erkeklere HPV aşısı yapılabiliyor. 9-14 (14 yaş dahil ) yaş arası 2 doz HPV aşısı tavsiye ediliyor. 14-26 (26 yaş dahil ) yaş arası ise 3 doz HPV aşısı öneriliyor. En iyi koruma için tüm dozlar tamamlanmalı.

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 24 Kasım 2022'de Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Plan ve Bütçe Komisyonu görüşmelerinde, "HPV aşılamaları kısa sürede başlayacak" dedi. Koca, 10 Kasım 2023'te "yerli HPV aşısı" üretimi vurgusunda bulunurken "Tedarik için firmalarla görüşmeler devam ediyor. Firmalarla pazarlıkta elimizi kuvvetlendirmek için talebi üretenlerden destek istiyoruz” diye konuştu. Ancak ücretsiz HPV aşısı konusunda adım atılmadığı gibi 25 Aralık’taki zamla beraber üç doz aşı yaklaşık 10 bin TL oldu. 12Punto'ya konuşan Önce Çocuklar ve Kadınlar Derneği Avukatı Çisel Demirkan ve Eczacı Cem Kılınç, HPV kaynaklı kanser vakalarına dikkat çektiler.

SINIFSAL ENGEL VAR 

Bir doz aşının 3.229 TL'ye çıktığını ve devlet tarafından karşılanması gerektiğini belirten Kılınç şunları aktardı:  

"Biz mücadeleye başladığımızda aşının bedeli 695 TL'ydi. 25 Aralık'ta gelen zamla beraber bir dozu 3.229 TL'ye çıktı. Üç doz yapıldığında neredeyse asgari ücret tutarında. Öğrenciler, emekçi kadınlar ve çocuklar aşıya ulaşamıyor. Hadi gidin 3 dozuna 10 bin lira verip alsanıza bu aşıları. Alamazsınız çünkü sınıfsal bir engel var burada. Dolayısıyla bunu devletin karşılaması gerekiyor. HPV aşısı kanseri yok eden ve olmadan engelleyen tek aşı. Ayrıca rahim ağzı kanserine karşı koruyor. Rahim ağzı kanserinin tek sebebi HPV virüsü. Dolayısıyla bu kadar net bilimsel bir bilgi varken ve dünyada yıllardır yüzden fazla ülkede ücretsiz olarak yurttaşlara sunuluyorken bizim ülkemizde sunulmuyor olmasının tabi ki politik sebepleri var"

YILDA 1.250 KİŞİ HPV KAYNAKLI KANSERLERDEN YAŞAMINI YİTİRİYOR

"Aşısız toplumlarda kadınların yüzde 80'inin erkeklerin de yüzde 90'ının hayatlarında HPV enfeksiyonu geçirdiği biliniyor. Bir kadının ilk cinsel deneyiminde HPV enfeksiyonu edinme riski yüzde 46 ama bu oran aşısız toplumlarda öyle. Uzman derneklerinin açıkladığı rakamlara göre de yılda 1.250 kişi  HPV kaynaklı kanserlerden yaşamını yitiriyor. Bizim bir an önce aşılamanın başlaması gerek dediğimiz şey bugün HPV'ye yakalanıp 10-15 yıl sonra çocukların yaşayacakları kanserlere karşı koruma istencimiz aslında"

HPV POZİTİF OLAN BİREYLER TOPLUM BASKISIYLA KARŞILAŞIYOR

Çok fazla insanın mağduriyet hikayesiyle geldiğini dile getiren Kılınç; 

"Maalesef ülkemizde bir çok insan, kadınların taramaya gittikleri devlet kurumlarında bile aşağılayıcı ifadeler kullandı.  Geçtiğimiz günlerde Kocaeli'nde bir  KYK Yurdu'nda üniversite öğrencisi genç kadının HPV pozitif olma riski var diye yurttan atıldığına şahitlik ettik. Hem damgalama hem de kapı dışarı edilerek  mağdur edilen üniversite öğrencisi, birlikte mücadele ettiğimiz kadın dayanışma komitelerine ulaştı. Ve komitelerdeki arkadaşlarımız konunun üzerine gitti. Kamuoyu baskısı yaratıldı. Bu durum yanlıştan geri dönülmesine sebep oldu ve arkadaşımız yurduna geri girebilmiş oldu"

Kılınç ayrıca; 

"HPV pozitif olan bireyler maalesef toplumsal baskıyla birçok ruh sağlığı problemi de yaşayabildiğini biliyoruz. Anksiyete, depresyon, kanser korkusu, kendine karşı saygı kaybı gibi sorunlar. Çoğunun antidepresan kullandığını gözlemledim. Biz de onlara şunu dedik; ‘hayır sen ne kendine öfkelen ne parterine ne yaşadığın cinsel deneyime senin öfkelenmen gereken 9 yaşında seni aşılaması gerekenler. Öfkeni bize ver gel beraber sağlık hakkımızı alalım’. Bu şekilde onlara da bir bakış açısı sunmuş olduk" dedi.

MUAZZAM KÂR MARJI VAR

Önce Çocuklar ve Kadınlar Derneği Avukatı Çisel Demirkan Sakallı konuya ilişkin değerlendirmesinde hukuki mücadelelerine devam edeceklerini açıkladı.

"Mevcut aşı kampanyasına açtığımız bir sürü davalar var. Tabi ki başvuru yapmaya da devam ediyoruz. Bundan geri adım atmak gibi bir seçeneğimiz ve tercihimiz yok. Fakat bir aşı ve aşının getirdiklerinden bu kadar ciddi kâr eden kapitalizimden, emekçi ve yoksul insana hediye etmesini zaten beklemiyorduk. Kaldıki aynı bakan birkaç sene önce aşı teklifi yapıldığında 'Ben kızıma güveniyorum' diyen bakandı. Aynı bakan başka açıklamasında 'Aşıyı sadece bazı gruplara uygulayacağız' diyendi. Bu bakış açısına göre de  9 - 14 yaş arası kız ve erkek çocuklara aşının vurulması söz konusu değil. Aşının beraberinde getirdiği birçok bakteri, kanseri ve siğili engellediğinin farkında bile değiller. Çok gerici bir bakış açısıyla bakıyorlar. Buna rağmen de muazzam bir kâr marjı var. Niye vazgeçsinler ki ?"

"Çağrılarımız ve taleplerimiz hala devam ediyor. Çok da fazla insan ulaşıyor bize. Aşı ücretsiz olana kadar da biz mücadeleyi bırakmayacağız. Eninde sonunda bu aşıyı ücretsiz yapmak zorunda kalacaklar"

SADECE DAVA AÇMAK YETMİYOR

Sadece dava açarak ya da yargı süreci başlatarak davanın kazanılmayacağını belirten Sakallı, "Biz ne zaman örgütlü mücadele etmeyi öğrenirsek ve örgütlü olarak haklarımızı talep edersek o zaman kazanabiliyoruz. HPV aşılarına açtığımız davalar sadece bir tepki ortaya koymaktan öte geçemiyor. Biz örgütlü davrandığımız zaman, mücadele etmeyi öğrendiğimiz zaman insan haklarımızı geri alabileceğiz. Bunu geçersek bence mücadeleyi insanlar daha net anlamış olur" dedi.

İYİ PARTİ’DEN BAKAN KOCA'YA HPV SORUSU

HPV aşısına gelen zamlar meclis gündemine taşındı. İyi Parti Başkan Yardımcısı Buğra Kavuncu, HPV aşılarına gelen zam ve aşılama programıyla ilgili Sağlık Bakanı Fahrettin Koca'nın cevaplandırması talebiyle soru önergesi hazırladı.

Kavuncu'nun Fahrettin Koca'ya soruları şu şekilde:

HPV virüsünün yol açtığı başta rahim ağzı kanseri olmak üzere bütün hastalıkların sayısı ülkemiz özelinde kaçtır?

Sağlık Bakanı’nın ücretsiz olacağını duyurmasına rağmen, aradan geçen süre zarfında konuyla ilgili neden bir gelişme sağlanamamıştır? Bunun tek gerekçesi tedarikçi firmalarla görüşmelerin sürmesi midir?

Halk sağlığını ilgilendiren böylesine kritik bir konuda, tedarikçi firmalar engel mi çıkarmaktadır; şayet durum öyleyse Bakanlık tarafından konuyla ilgili bilgilendirme yapılacak mıdır?

HPV aşısının ücretsiz olacağının duyurulmasına rağmen, aşıların ücretsiz olması bir yana en azından gelen zamların önüne geçecek bir formül mümkün değil midir? Zira göz göre göre birçok insanın potansiyel olarak böyle bir sağlık sorunuyla karşı karşıya kalabileceği ve maddi imkânsızlık ve bilinçsizlikten ötürü halk sağlığının tehdit altına gireceği düşünülmemekte midir?

Nijerya hükümeti, ekim ayında Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) ve Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) iş birliğiyle rahim ağzı kanserine karşı aşı kampanyası başlatmış ve ilk aşamada iki ay içinde 4,7 milyon kız çocuğu aşılanmıştır. Hedeflenen sayı 7,7 milyondur. HPV aşıları Mozambik, Zimbabve, Kosova ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi farklı ülkeler dahil 87 ülkenin ulusal bağışıklama programında yer almaktadır. Türkiye’nin böyle bir program hedefi var mıdır, şayet varsa takvim hazırlanmış mıdır ve kamuoyuyla paylaşılacak mıdır?