Matta Kuralı

Dr. Hasan YAZICI- İÜ, CTF Emekli Profesörü

“Çünkü kimde varsa, ona daha çok verilecek, bolluğa kavuşturulacak. Ama kimde yoksa, o elindeki dahi alınacak.” (Matta, İncil)

Yıllar önceydi. Tıp Fakültesinde öğrenciydim. Gazetede okumuştum. Yine bir ekonomik kriz vardı ve bir Amerikalı ekonomist, yerini iyi hatırlıyorum, Marmara Otelindeki bir toplantıda krizden çıkış yolumuzun başlığa aldığım görüşün, yani Matta (Matthew) kuralının olduğunu savunmuştu. Ertesi günkü gazeteler bu küstah Amerikalıya demedik bırakmamışlardı. Yoksa herifçioğlu bizimle dalga mı geçiyordu?

Romatoloji uzmanlık eğitimim boyunca Matta kuralını çok sık duydum. Hocam İngiliz kökenli PD Saville hem ünlü bir osteoporoz araştırıcısı hem oldukça sivri dilli  bir toplam eleştirmeniydi. Ondan ilk öğrendiğim ve yıllarca gerek öğrencilerime aktardığım ve gerekse de hala hasta bakarken çok işime yarayan bir bilgi kortizon kullanımı ve Matta kuralı ilişkisiydi. Duymuşsunuzdur. Kortizon doğru kullanıldığında çok yararlı ancak yanlış kullanıldığında çoğu kez zararlı olabilen bir ilaçtır. Bu arada hemen belirteyim. Özellikle romatolojik hastalıklarda, kimi durumda günde 1-2 mg’lık bir kortizon doz değişimi hastanın ilaçtan yarar veya zarar görmesi arasında büyük fark yaratabilir.  Biraz da utanarak söylüyorum, ileri Batı ülkelerinde yarım asıra yakın bir zamandır bulunan ve hasta bakımını çok kolaylaştıran düşük doz içeren kortizon tabletleri hala ülkemizde bulunmaz.  Ana konuya dönersek, kortizonun önemli bir yan etkisi osteoporoz, kemik, erimesi değil, azlığıdır. İşte Matta kuralı burada şöyle işler. Diyelim 1.50 m. boyunda, 45 kg ağırlığında, ufak tefek 70 yaşlarında  romatoid artritli (en sık görülen iltihaplı romatizma türü) bir hanım hastanız var. İşte bu hastaya günde kabaca 5mg dolayında prednisolon (sık kullanılan bir kortizon türevi) verirseniz hem hastanıza çok iyi gelir ve bu ilacı hemen hiç yan etki olmadan uzun süreler kullanabilirsiniz. Ancak aynı hastanın yakınmalarına 5 mg’ lık doz iyi gelmiyor diye dozu günde, diyelim 7.5 – 10 mg’a çıkarsanız bir kaç ay içinde gerek hastanızın kemik yoğunluğu azalmaya başlar gerekse de kortizon kullanımının özel bir yan etkisi olan aydede yüzü ortaya çıkar. Öte yandan hastanız 40 yaşında 1.90 boyunda 80 kg, kasları gelişmiş bir erkek. İşte bu hastanın romatoid artritini  günde 5 mg prednisonla kontrol altına alamadığınızda ilacın dozunu günde 10, hatta 20 mg’a çıktığınızda hastanızın hem iyileştiğini hem de, önceki ufak tefek, 70 yaşındaki teyzenin başına gelenlerden hemen tümüyle masun kaldığını gözlersiniz.

Hekimlik kadar doğanın adaletsizliğini yakından bilen bir meslek herhalde yoktur. Size anlattığım kısa öykü buna bir örnek. Hekimin ana uğraşı, çabası bu adaletsizliğe  olabildiğince çare veya bir nebze de olsa   engel olabilmektir.     

Öte yandan Internette bir tarayın. Matta kuralını iş çevreleri, sanayiciler, holdingler ve doğal olarak ekonomistlerin de çok iyi bildiğini hemen göreceksiniz. Anladığım kadarıyla onlar da doğanın adaletsizliğinin kesinlikle farkındalar. Ancak, kusura kalmasınlar, bu konuda, hadi aklıma geleni vazgeçmeden söyleyeyim, söz ettiğim doğa adaletsizliğine değil karşı çıkmak maalesef seyrek olmayarak ondan yararlanmaya soyunuyorlar.    

Tekrar  Matta kuralına bir dönelim. Söz konusu kural İncil’de Matta  Müjdeleri (Gospels) arasında yer alır. Matta bu müjdelerini Hz. İsa’dan naklen verir. Anlyabildiğim kadarıyla  Hz. İsa, özetle ‘İnsanlar arasında zenginler ve fakirler olduğunu hatta zaman içinde zenginlerin daha zengin, fakirlerin de daha fakir olacağını kabul edin ve – benim çıkartmam- Tanrı’nın yarattığı bu düzene pek ses çıkartmayın.’ demektedir. Nitekim yine bu Matta müjdeleri arasında, yine İncil’de, “Uysallar kutsallanmıştır, günü geldiğinde dünyayı onlar sahiplenecektir.” de vardır. Bu, açık seçik, bir düzene karşı çıkmama uyarısıdır. Unutulmaması gereken ise sabırla beklenecek o kasıt edilen gün uysalların ergeç ödüllendireceği mahşer günü olduğudur.   

Değinmeden bitirmeyeyim. Güncel ve derin geçim açmazımızın ana nedeni olarak düşük faizler bağlamında yanlış Nas uygulamamız görüldü. Başımıza gelenlerin, acaba diyorum, ağırlığı en azından eşit bir nedeni olarak – ağzımdan yel alsın - gidi gavur Matta’ nın dillendirdiği ünlü kural da olamaz mı? Alın size, diyorum, dört dörtlük bir dış güç. Ne dersiniz, başımıza gelenlerden tek çıkış yolumuz ise, belki de gerçekten, Matta’nın sözünü dinleyip, milli birlik, beraberlik içinde uysallaşmak!?