Mars'a yolculuk, bilim ve teknolojinin gelişimiyle yaklaşıyor

Mars Keşif Programı tarafından geliştirilen bilim ve teknoloji, gelecekte insanların bu gezegeni doğrudan keşfetme olasılığını artırabilir.

Mars'a yolculuk, uzay ajanslarının Mars'ı keşfetme faaliyetleriyle ilgili bilgilerin toplandığı bir haber olarak gelecekte gerçekleşebilir.

ABD Havacılık ve Uzay Ajansı (NASA), 1994 yılında duyurulan Mars Keşif Programı (MEP) kapsamında uydu ve gezginlerle Mars üzerindeki çalışmalarına devam ediyor.

NASA'nın programı, Mars gezegenini keşfetmeyi ve bilimsel bilgi ve keşiflerin devamını sağlamayı amaçlıyor, bunu robot uydular, uzay araçları ve mobil laboratuvarlar aracılığıyla gerçekleştiriyor.

Gelişen bilim ve teknolojiyle yapılan Mars çalışmaları, Mars'ın oluşum sürecini, erken gelişimini, jeolojik ve iklim tarihi süreçlerinin Mars'ı zamanla nasıl şekillendirdiğini, Mars'ın biyolojik olarak "yaşama" ev sahipliği yapmış olma ihtimalini, Mars'ın insanlar tarafından gelecekteki keşiflerini ve Mars'ın Dünya ile benzerlik ve farklılıklarını anlamaya odaklanıyor.

NASA'ya göre, insanoğlunun Mars'ı keşfetmesinin birçok stratejik, pratik ve bilimsel nedeni bulunuyor. Mars, güneş sisteminde en ulaşılabilir gezegen olarak biliniyor ve Mars'ı keşfetmenin yaşamın kökenine ve gelişimine dair olası cevaplar da sağlayabileceği düşünülüyor. Ayrıca Mars, gelecekte bir gün insanoğlunun yaşamını sürdürmesinde olası bir istikamet olarak görülüyor.

Stratejik anlamda da Mars'ı keşfetmek ulus olarak siyasal ve ekonomik liderliği gösterirken, Dünya hakkında daha çok bilgi edinmeyi de sağlıyor.

Pratik olarak ise Mars, Güneş Sistemi'nde eşsiz bir konuma sahip, atmosferi ve iklimiyle karasal bir gezegen. Jeolojisi, Dünya'daki gibi çeşitli ve karmaşık. Mars'ın iklimi de Dünya gibi zamanla değişti. Bu nedenle Dünya'yı daha iyi anlamak için Mars'ı incelemek önemli görülüyor.

Güneş sistemiyle ilgili birçok temel soru, Mars'ın keşfiyle etkili bir şekilde cevaplanabilir. Ayrıca bu girişim, gelecek nesillerin kaşifleri için ilham olurken, insanların bilgisini de önemli ölçüde artırmayı hedefliyor.

Mars Keşif Programı tarafından geliştirilen bilim ve teknoloji, gelecekte insanların bu gezegeni doğrudan keşfetmesine de olanak sağlayabilir.

MARS'A İLİŞKİN MİSYONLAR

Sovyetler Birliği, 1971'de başlatılan "Mars 2" ve devamındaki misyonlarla gezegenin yüzeyinin ve bulutların görüntüsünü yakalamayı, sıcaklığını ölçmeyi, topografyasını çalışmayı, yüzeyi, atmosferi ve manyetik alanlarını incelemeyi amaçladı.

AY'A BENZEDİĞİ DÜŞÜNÜLÜYORDU

ABD'nin "Mariner" serisi, 1962-1973 arasındaki dönemi kapsıyor. Bu çerçevede Merkür, Venüs ve Mars'a keşif araçları gönderildi. "Mariner 9", Mars'ın yörüngesine ilk giren ve gezegendeki volkanları ve büyük kanyonları keşfeden araç oldu. O zamana dek bilim insanları, Mars'ın yüzeyinin Ay'a benzediğini düşünüyordu.

"Viking 1 ve 2", NASA'nın yürüttüğü misyonla 1976'da Mars'ın yüzeyine ilk kez inen uzay araçları oldu. Keşif araçları, yıllarca yüzeyde çalışarak Mars çevresi hakkında veriler topladı ve yaşam bulgusu aradı. Birçok fotoğraf çeken araçlar, Mars yüzey çevresinin kimyasını inceleyerek "regolit" adlı Mars tozunda bulunan mikroorganizmaların test edilmesini sağladı.

"Mars Rover" programı kapsamında NASA'nın bazı uzay araçları Mars'ın yüzeyinde eskiden su olduğuna dair kanıtlar buldu. Bu da devam eden programları tetikleyen bir neden. NASA'nın ilk Mars Rover'ı (gezgincisi) "Sojourner", 1996'da uzay aracı "Pathfinder"ın gezegene inişiyle yüzeye ulaştı.

Kasım 1996'da NASA tarafından fırlatılan Mars Global Surveyor, Kızıl gezegeni alçak kutup yörüngesinden haritalandırdı ve Mars'ın topoğrafyasını, yerçekimini, manyetik alanlarını, ısıl özelliklerini, yüzey oluşumlarını, atmosferini, günlük ve mevsimlik hava koşullarını inceledi. Mars Global Surveyor, Dünya'ya 240 binden fazla fotoğraf gönderdi. Misyon, Kasım 2006'da sona erdi.

NASA'nın Odyssey uzay aracı, 2001 yılından bu yana Mars'ın yörüngesinde bulunmaktadır. Ana hedefleri su varlığını tespit etmek, yüzeydeki materyallerin detaylı haritasını çıkarmak ve insanlar için radyasyon düzeyini belirlemek olan Odyssey, başka bir gezegende en uzun süre devam eden uzay misyonu olarak kabul edilmektedir. Mars'ın yüzeyindeki değişiklikleri gözlemlemekle görevli.

NASA'nın "Mars Exploration Rovers" misyonu kapsamında "Spirit" ve "Opportunity" olarak adlandırılan araçlar, 2004 yılında Mars'ın yüzeyine başarılı bir şekilde ulaştı ve yıllarca gezegeni keşfetme görevini yerine getirdi.

NASA, Mars Reconnaissance Orbiter adlı uzay aracıyla 2006 yılından bu yana Mars'ın iklimini ve jeolojisini araştırmaktadır. Ağustos 2007'de fırlatılan Phoenix aracı, Mars'ın yüzeyinin altında su buzu varlığını doğruladı.

NASA'nın MAVEN uydusu da Mars'ın atmosferini incelemektedir. Kasım 2013'te fırlatılan bu uydu, Eylül 2014'te Mars'a ulaştı. MAVEN, Mars'ın atmosferinin nasıl kaybolduğunu ve gezegendeki suyun nasıl yok olduğunu anlamaya çalışıyor.

NASA'nın InSight adlı uzay aracı, Kasım 2018 ile Aralık 2022 döneminde Mars'ın iç kısımlarını ve depremlerini incelemek üzere görev yaptı.

Güncel NASA misyonları arasında, 2012'de görevine başlayan "Curiosity" adlı aracın yanı sıra 2021'de başlayan ve en gelişmiş araç olan "Perseverance" bulunmaktadır. Her iki araç da hala aktif olarak görev yapıyor.

Spirit ve Opportunity araçları, Mars yüzeyinde bir zamanlar sıvı halde su bulunduğuna dair bulgular elde etmiştir. Curiosity aracı, Mars'ta yaklaşık 4 milyar yıl önce yaşamın var olmasına olanak sağlayan koşulların olduğunu keşfetti.

Perseverance aracı, Mars'ta geçmiş yaşama dair bulgular araştırırken toprak ve kaya örnekleri toplamaktadır. Bu örneklerin Dünya'ya getirilmesi için NASA ve Avrupa Uzay Ajansı (ESA) tarafından en az iki misyon planlandı

Diğer ülkelerin ve uzay ajanslarının Mars misyonları arasında, Hindistan'ın Mangalyaan, Çin'in "Tianwen-1", Birleşik Arap Emirlikleri'nin "Hope" ve ESA ile Rusya Federal Uzay Ajansı'nın "The ExoMars Trace Gas Orbiter" bulunuyor.

Gelecek Mars misyonları arasında NASA'nın 2024'te planlanan iki küçük araştırma aracı, ESCAPADE Mars misyonu kapsamında gönderilecek olan "Blue" ve "Gold" adlı iki uydu, Japonya'nın Mars Uyduları keşif misyonu, NASA ve ESA ortaklığında Mars Sample Return misyonu ve ESA'nın 2028'de fırlatacağı Rosalind Franklin adlı ExoMars aracı yer alıyor.