ABD'deki uçak kazası nasıl meydana geldi? Trump neden kuleyi suçladı?

Suat TEKİN - 12punto.com.tr

Washington'da askeri bir helikopter ve yolcu uçağı, Ronald Reagan Havalimanı civarında çarpıştı. Kaza sonucu 60 yolcu ve 4 personel taşıyan 'jet' tipi yolcu uçağı Potomac Nehri'ne düştü. Kazadan kısa süre sonra Donald Trump, 'kule personeli görevini yapmadığı için kazanın önlenemediğini' öne sürdü. Henüz uçağın kara kutusuna ulaşılmamışken yapılan bu açıklama, ABD hükümetinin 'sistem hatalarını örtbas etmek için harekete geçip geçmediği' sorusunu gündeme getirdi. 

Uzmanlar, kazanın nedenlerini kesin olarak belirlemek için erken olduğu görüşünde birleşiyor. Buna karşın yaşanan kazanın detayları, havacılık uzmanları tarafından olası sistem hataları üzerine tartışmalara yol açtı.

Şu ana kadar, resmi rakamlara göre 12 kişinin cansız bedenine ulaşılan arama kurtarma çalışmaları devam ediyor. ABD'de yaşanan uçak kazasına dair detayları ve olası hata ihtimallerini İtü Uçak Mühendisliği bölümünden Doç. Dr. Özge Özdemir'le konuştuk.

KAZA NASIL GERÇEKLEŞTİ?

Özdemir, iki hava aracının çarpışmasında insan hatasının yanı sıra sistemsel hatalar da olabileceği görüşünde. Kaza esnasında sivil jet uçağının iniş yaptığına dikkat çeken Özdemir, yaşanan kazayla ilgili önemli bilgiler verdi.

''Her hava aracının kendi içinde bir kara kutusu var. Olayın asıl nedenleri kara kutu çözümlendikten sonra olur. Buna karşın ben alçalma ve hava trafiğinden kaynaklı bir sorun olduğunu düşünüyorum. Yolcu jeti alçalma durumunda. Alçalma sırasında kaza önleme sistemleri kapatılıyor. Normal şartlarda alçalma sırasında etrafta çok fazla hava aracı olur. Kaza önleme sistemi bu uçakları algıladığında uçağın iniş sisteminde problemlere neden olabilir. Pilotlar pisti 'görerek' inişe geçerler. Helikopter yolcu jetinin indiği sırada seyrüsefer ya da yükselme halinde. İlk tahminim kişilere bağlı olarak ya da sistemlerdeki bir arıza nedeniyle kazanın gerçekleştiği.''

'HAVALİMANI KAPASİTESİNİN ÜZERİNDE ÇALIŞIYORDU'

Kazanın hava araçlarının kara kutularına ulaşıldıktan sonra netleşeceğinin altını çizen Özdemir, kazanın yaşandığı Ronald Reagan Havalimanının durumuna da dikkat çekti. Kapasitesinin üzerinde çalıştırılan havaalanının şartları, kazaya neden olmuş olabilir.

Özdemir, Washington'daki Ronald Reagan Havalimanına dair şunları kaydetti:

'Ronald Reagan Havalimanı, havalaanı daraltılmış bir bölge. Ayrıca yoğunluğu da çok fazla. İniş kalkışların çok sık olduğu bir yerden söz ediyoruz. Kapasitesinin üstünde çalışan bir havaalanı. Bu durum hataya neden olmuş olabilir.'

Uzman isim ayrıca, insan hatası ihtimallerini de şu sözlerle değerlendirdi:

'İnsan faktörü havacılıkta çok önemli. Askeri helikopter pilotları çok iyi eğitimli ve tecrübeli olur. Gelen haberlere göre askeri helikopter bölgede eğitim uçuşu yapıyor olabilir. Askeri eğitim uçuşları normalde sivil havaalanlarında yapılmaz. Bu konunun iç yüzü ilerleyen dönemlerde ortaya çıkacaktır.'

KAZA KULENİN HATASI MI?

Trump'ın kazadan kısa süre sonra yaptığı 'kule hatası' açıklaması ise tartışmalara yol açtı. Yolcu uçağının enkazına henüz ulaşılamamışken ve kazaya dair soruşturma başlatılmadan önce kameralar karşısına geçen Trump, kazanın 'insan hatası olduğunu' savundu.

Özdemir insan hatası ihtimaline dair görüşlerini şu sözlerle ifade etti:

''Sistemsel bir sorun olduğunu düşünüyorum ancak dediğim gibi, havacılıkta insan faktörü her zaman belirleyicidir. Hava araçlarının bakımından tutun kullanımına kadar insan faktörü temeldir. Hava kulenin iletişimdeki önemi de son derece kritiktir. Hava kulenin yönlendirici personeli bazı detayları atlamış olabilir. Bu da olasılık dahilinde.

Pilotaj hatası da olabilir. İnen yolcu uçağında pilotaj hatası olduğunu sanmıyorum. Baktığımızda aynı anda bir uçakta havalanıyor. Araçlar arasında irtifa farkı da var. Yolcu jeti yüksek ihtimalle irtifasını ve yönelimini korumuştur. Helikopter pilotlarının bir dalgınlığı olabilir. Normalde askeri pilotlar çok tecrübeli ve iyi eğitimli askeri personellerdir. Ben sivil uçaktan kaynaklı bir sorun yaşanmış olabileceğini düşünmüyorum.

Hava araçlarında çarpma önleyici uyarı sistemler vardır. Gelen cisimleri algılama gibi özellikler de bulunur. Hava kulede de sadece insan gözlemine dayalı değil sistemler. Orada da hangi araçların ne şekilde yanaştığını gösteren uyarı sistemleri de bulunur. Bu sistemlerde bir arıza yaşanmışta olabilir.''