İngiliz mayın gemilerine 'Montrö' engeli: Gerekçe 19.madde!

İngiltere’nin önde gelen gazetelerinden The Telegraph, Türkiye’nin iki İngiliz mayın tarama gemisinin Ukrayna'nın kullanımı için Karadeniz'e giderken kendi sularından geçmesine izin vermemesinin Ukrayna için önemli bir aksilik olduğunu yazdı. "Türkiye, Kraliyet Donanması mayın avcılarının Ukrayna'ya gitmesini engelliyor" başlıklı haberde, Ankara’nın Montrö gereğince gemilerin Karadeniz'e geçişine izin vermediği belirtildi.

UKRAYNA'YA HİBE EDİLMİŞTİ

Ekonomim'in derlediği habere göre; Haberde gemilerin donanma tarafından geçen ay Ukrayna'ya hibe edildiği hatırlatılarak, Norveç'le oluşturulan işbirliği kapsamında Karadeniz'deki mayınların temizlenmesinde görev yapacağı da belirtildi. Sonar teknolojisiyle mayın temizleme işlemi yapabilen gemilerin geçişine izin verilmemesinin Kiev açısından önemli bir aksilik olduğunun da altı çizilen haberde İngiltere Savunma Bakanı Grant Shapps’ın 10 Aralık'ta yaptığı açıklamaya da yer veriliyor. Shapps, gemilerin Kiev yönetimine hibe edilmesiyle ilgili olarak "Bu mayın avcıları, Ukrayna'ya denizde hayat kurtarma ve ihracat yollarını açma imkanı sağlayacak. Ukrayna'nın Karadeniz'de tahıl ihracatına devam etmesini de mümkün hale getirecek" şeklinde konuşmuştu. Haberde ayrıca, Türkiye'nin savaşta Ukrayna ve Rusya arasında hassas bir denge kurarak, iki ülkeyle de ilişkilerini iyi şekilde sürdürdüğüne dikkat çekildi. Haberde İngiliz Savunma Bakanlığı'nın gemileri Ukrayna'ya hibe ederken Türk boğazlarından geçişine izin verilmemesinin beklenen bir durum olduğu da ifade edildi.           

Türkiye söz konusu iki geminin kendi sularından geçmesine izin vermeyeceğini, bunun, Montrö Boğazlar Sözleşmesi’ni ihlal etmek anlamına geleceğini bildirmişti. İngiltere geçen ay, Rusya ile savaşında Ukrayna'nın deniz operasyonlarını güçlendirmeye yardımcı olmak için Kraliyet Donanması’na ait iki mayın tarama gemisini Ukrayna Donanması’na devredeceğini açıklamıştı. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından dün yapılan açıklamada, “Bazı basın yayın organlarında yer alan, ‘Birleşik Krallık tarafından Ukrayna’ya hibe edilen mayın avlama gemilerinin Türk Boğazlarından Karadeniz’e geçişlerine izin verildi’ iddiası doğru değildir” denildi.        

ABD'nin önde gelen medya kuruluşlarından Politico ve UK Defence Journal da gemilerin durumuyla ilgili olarak İletişim Başkanlığı'na bağlı Dezenformasyonla Mücadele Merkezi'nin yaptığı açıklamaya yer verdi.

GEREKÇESİ MONTRÖ'NÜN 19.MADDESİ

Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından yapılan açıklamada, “Türkiye, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik özel askeri operasyonunu derhal ‘savaş’ olarak tanımlamış ve Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin 19'uncu maddesi uyarınca savaşan tarafların (Rusya ve Ukrayna) savaş gemilerine Boğazları kapatmıştır” ifadesi yer aldı. 

Aynı açıklamada, “1936 yılından beri Montrö Sözleşmesi’ni tarafsız bir şekilde ve titizlikle uygulayan Türkiye; Karadeniz’de gerilimin tırmanmasının önlenmesini teminen, bu savaş boyunca da değişmez kararlılığını ve ilkeli tutumunu muhafaza etmektedir” değerlendirmesinde bulunuldu.

Rusya 2022'de Ukrayna'yı işgal etmeye başladığında Türkiye 1936 tarihli Montrö Sözleşmesi’ni devreye sokarak savaşan tarafların askeri gemilerinin geçişini fiilen engellemişti. Anlaşma, ana üslerine dönen gemileriyse muaf tutuyor. Rusya- Ukrayna savaşı devam ederken, Ankara hem Kiev hem de Moskova ile iyi ilişkilerini sürdürüyor.