Tayvan'dan Çin'e suçlama

Tayvan'da düzenlenen başkanlık ve parlamento seçimlerinin hemen ertesinde yaşanan gelişmenin arkasında Çin'in bulunduğunu savunan Tien, "Bu, demokrasiye hesaplı bir saldırı ve uluslararası normlara meydan okumadır. Dünyanın demokratik ülkeleri Tayvan'ın seçimler dolayısıyla tebrik ederken Pekin, Tayvan'a baskı kurmayı tercih etmiştir." dedi.

Tien, Tayvan'ın, kararın ardından mütekabiliyet esasına uygun olarak Nauru ile diplomatik ilişkilerini keseceğini, diplomatik ve teknik personelini geri çekeceğini, ikili işbirliği planlarını sonlandıracağını, Nauru'dan Tayvan'daki büyükelçiliğini kapatmasını isteyeceğini bildirdi.

Nauru'nun, diplomatik ilişkileri kesmeden önce Tayvan'dan büyük miktarda ekonomik yardım talep ettiğini ancak bunu geri çevirdiklerini ileri süren Tien, kararın Çin tarafının sağladığı maddi menfaatlerle bağlantılı olduğunu ima etti.

Nauru hükümeti, bugün yayımladığı yazılı açıklamada, Tayvan ile diplomatik ilişkilerini keserek, Çin Halk Cumhuriyeti'ni, Çin'in tek meşru temsilcisi olarak tanıdığını bildirmişti.

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mao Ning, Pekin'de düzenlenen günlük basın toplantısında kararın zamanlamasına ilişkin sorulan soruya verdiği yanıtta, "Karar, Nauru'nun egemen bir ülke olarak bağımsız tercihidir. Bu, 'tek Çin' ilkesinin küresel kanaatin genel yönelimi ve tarihin genel eğilimi olduğunu göstermiştir." ifadesini kullandı.

BM ÜYESİ ÜLKE SAYISI 11'E DÜŞTÜ

Nauru'nun ilişkileri kesmesi sonucu Tayvan'ı diplomatik olarak tanımayı sürdüren Birleşmiş Milletler (BM) üyesi ülke sayısı da 11'e düştü.

En son Orta Amerika ülkesi Honduras, 26 Mart 2023'te Tayvan ile diplomatik ilişkilerini keserek Pekin'i Çin'in temsilcisi olarak tanıdığını duyurmuştu.

Halen Orta Amerika ülkeleri Guatemala, Belize, Güney Amerika ülkesi Paraguay, Karayip ülkeleri Haiti, Saint Vincent ve Grenadinler, Saint Kitts ve Nevis, Saint Lucia, Pasifik ülkeleri Tuvalu, Palau, Marshall Adaları ile Afrika ülkesi Esvatini, Tayvan'ı Çin'in temsilcisi olarak tanıyor.

BM üyesi olmayan Vatikan da Tayvan ile diplomatik ilişkisini sürdürüyor.

ÇİN, TAYVAN AYRILIĞI

Nauru'nun Tayvan ile diplomatik ilişkilerini kesmesinin Ada'da düzenlenen başkanlık ve parlamento seçimlerinin ardından gelmesi dikkati çekti.

Tayvan'da 13 Ocak'ta düzenlenen başkanlık seçimlerini iktidardaki Demokratik İleri Partinin (DPP) adayı, görevdeki Başkan Yardımcısı Lai Ching-te kazanmıştı.

Çin'de İkinci Dünya Savaşı'nın ardından Çan Kay-şek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Koumintang) güçleri ile Mao Zıdong önderliğindeki Çin Komünist Partisi (ÇKP) güçleri arasında çıkan iç savaşta galip gelen Komünistler, 1 Ekim 1949'da Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunu ilan etmişti.

İç savaşı kaybeden Koumintang üyeleri ise Tayvan'a yerleşip 1912'de kurulan "Çin Cumhuriyeti" iktidarının Ada'da devam ettiğini ileri sürerek, burada geçici hükümet kurmuştu.

Bu girişim Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971'e kadar BM Genel Kurulunda Çin'i temsil etmişti. 1950'ler ve 1960'larda çok sayıda ülkenin diplomatik ilişki tercihini Çin Cumhuriyeti'nden Çin Halk Cumhuriyeti'ne çevirmesinin ardından 1971'de BM Genel Kurulu'nda yapılan oylamada Pekin hükümetinin Çin'in tek meşru temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan'ın uluslararası örgütlerdeki konumu belirsiz hale gelmişti.

Pekin yönetimi, "tek Çin" ilkesini vurgulayarak Tayvan'ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, Birleşmiş Milletler (BM) ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor, kendisini tanıyan ülkelerin Tayvan ile diplomatik ilişkileri kesmesini şart koşuyor.

Çin'in kendi topraklarının parçası olduğunu savunduğu Tayvan, 1949'dan bu yana fiili bağımsızlığa sahip bulunuyor. Çin ana karası ile Tayvan arasında iç savaşın ardından ortaya çıkan ayrılık ve egemenlik ihtilafı halen sürüyor.