Sivas'ta dikkat çeken gelenek: Kapı tokmakları cinsiyet belirtiyor

Sivas’ın Divriği ilçesinde konakların dış kapılarında bulunan kapı tokmakları adeta konuşarak eve gelen misafirin kadın mı veya erkek mi olduğunu anlatıyor. Divriği Kültürü Araştırmacısı Ruhan Özaygün, "Şakşak’ı kadın çalar, tokmağı ise erkek" dedi.

İHA 03 Kasım 2023

Tarihi ve doğal güzellikleriyle ziyaretçilerini geçmişte yolculuğa çıkaran Sivas'ın Divriği ilçesi asırlık konaklarıyla da adından söz ettiriyor.

Konaklar yapısı kadar dış kapılarında bulunan kapı tokmaklarıyla da dikkat çekiyor.

İlçenin kültürünü ve sanatını yansıtan şakşak ve tokmak adıyla bilinen kapı tokmakları adeta konuşuyor.

Eve gelen erkek Tokmak’ı çalarken kadınlar ise Şakşak’ı çalıyor bu sayede ev halkı eve gelen kişinin kadın mı erkek mi olduğunu anlıyor.

'HER KAPIDA TOKMAK VE ŞAKŞAK SESİ FARKLI'

Emekli Öğretmen ve Divriği Kültürü Araştırmacısı Ruhan Özaygün, her kapıdaki tokmak ve şakşak seslerinin farklı olduğunu belirterek, “Kapılarımızda şakşak dediğimiz kadınlarımızın kullandığı alet vardır. Bir de erkeklerin kullanmış olduğu tokmak vardır.

Dış kapıda bulunan şakşak ve tokmakları yabancılar kullandıkları zaman da kişinin kim olduğunu yabancı mı yoksa ev halkımı olduğunu biliriz. Tokmakların farklı olmasının sebebi şudur; Divriği’de demircilik sanatı çok fazla ilerlediği için estetik sanat da ve güzelliği de ayrı ayrı olmuşlardır.

Her kapının üzerinde olan Şakşak’ın dekoru ile tokmağın dekoru değişiktir. Kapıya baktığınız zaman da o evdeki kültürün o evde ki halkın meşherini de rahatlıkla anlayabilirsiniz" dedi.

'HİÇBİR TOKMAĞIN SESİ BİRBİRİNE BENZEMEZ'

Bu kültüre dair detaylar veren Özaygül, "Şakşak’ı kadın çalar, tokmağı ise erkek. Şakşak kapının her iki yanında da bulunur. Tokmak sadece bir tane bulunur. Şakşak’ın iki tane olmasının nedeni kadınların doğurgan olduğunu Tokmak’ın tek olmasının nedeni ise erkeklerin tek olmasını anlatıyor düşüncesi var. Yabancı bir kişi geldi.

Benim kapımı çaldığı zamanda kapımın tokmağının sesini ben bilirim. Bunların hepsinin sesi ayrı çıktıklarından dolayı hiçbir tokmağının sesi bir birine benzemez” ifadelerini kullandı.