Doğrudan yatırımlarda tarihi düşüş: Türkiye ilk kez negatife döndü!

Doğrudan dış yatırımlar tablosu, 2023 yılında konut haricinde ilk kez negatif bir değere döndü. Yurt dışına yapılan doğrudan yatırımların, gelen yatırımları aşan bir orana yükseldiği gözlendi.

Bu değişimin, Türkiye'nin yabancı doğrudan yatırımlarda öncü olduğu dönemden farklı bir yöne doğru gittiği belirtiliyor. Son yıllarda, yabancı doğrudan yatırımlara yapılan sermaye girişlerinde bir azalma eğilimi gözlemleniyor. Gayrimenkul dışında değerlendirildiğinde, 2023 sonunda net sermaye girişi (tasfiyeler dahil) ilk kez negatif oldu ve Türkiye'deki doğrudan yatırım, 2023 sonunda net bir kayıp yaşadı.

Tablo, ekonomim

Merkez Bankası'nın ödemeler dengesi verilerine göre, 2023 sonunda, şirketlerin tasfiye ettikleri tutarlar düşüldükten sonra, yurt dışına yapılan sermaye nitelikli tutarın net 5 milyar 393 milyon dolar olduğu belirtildi. Aynı dönemde, Türkiye'ye gelen tutar ise 5 milyar 214 milyon dolar oldu. Bu durum, Türkiye'de kalıcı sermaye nitelikli net yatırımın ilk kez eksiye düştüğünü gösteriyor. Bu durumda, yabancı yatırımcıların azalmasının yanı sıra, yerli yatırımcıların yurt dışına yatırım yapma eğiliminin artması etkili oldu.

Türkiye'nin 2000'lerin başında hızla artan yabancı doğrudan yatırımları, siyasi ve güvenlik alanlarında yaşanan belirsizliklerin ardından azaldı. Son yıllarda, özellikle elektrikli ve hibrit otomotiv gibi planlanmış bazı yatırımların durdurulması veya başka ülkelere yönlendirilmesi gibi örnekler görülüyor.

Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED) Başkanı Engin Aksoy'un açıklamalarına göre, küresel yabancı doğrudan yatırımlardaki büyüme sınırlı ve bu tür yatırımları çekmek isteyen ülkelerin rekabeti artıyor. Aksoy'a göre, yeni yatırımların yanı sıra, mevcut yatırımların büyütülmesi de önemli.

YASED'in rekabetçilik analizine göre, Türkiye'nin maliyetler açısından rekabet gücü yüksek, ancak riskler bakımından diğer ülkelerden daha yüksek seviyede. Aksoy, yapılan ankete göre, enflasyonla mücadele programının başarısı, öngörülebilirlik ve hukuk sisteminin yatırımlar için önemli olduğunu ve beklentilerin iyileştiğini kaydetti. YASED anketine göre, Türkiye bu alanlarda iyileşme sağlarsa, yaklaşık 18.6 milyar dolarlık bir yatırım potansiyeli bulunuyor.