Mahfi Eğilmez’den Merkez Bankası’na eleştiri: Enflasyon hedefleri neden tutmuyor?
Ekonomist Mahfi Eğilmez, Merkez Bankası’nın yıllardır enflasyon hedeflerini tutturamamasının ardındaki temel sebepleri açıkladı. Eğilmez, faiz indirimi, yetersiz maliye politikası ve toplumsal güven eksikliğinin enflasyon hedeflerinde başarısızlığa yol açtığını vurguladı.
12punto
Ekonomi dünyasının önde gelen isimlerinden Prof. Dr. Mahfi Eğilmez, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) belirlediği yüzde 5’lik enflasyon hedefinin neden yıllardır yakalanamadığını ayrıntılarıyla değerlendirdi. Eğilmez’in analizine göre, son yıllarda izlenen para ve maliye politikaları beklendiği gibi sonuç vermiyor ve hem hedeflere hem de tahminlere ulaşmak mümkün olmuyor.
Para politikası kapsamında TCMB, uzun süredir enflasyon hedeflemesi modelini sürdürüyor. Ancak 2009, 2010 ve 2012 dışında belirlenen hedeflere yaklaşmak mümkün olamadı.
Ek olarak, Orta Vadeli Programlar (OVP) kapsamında yapılan yıllık enflasyon tahminleri de gerçekleşen rakamların uzağında kalıyor. Eğilmez’in paylaştığı tablo, yıllar itibarıyla enflasyon hedefleri, OVP tahminleri, gerçekleşen enflasyon oranları ve sapmaların boyutunu gözler önüne seriyor.
Bu veriler, Merkez Bankası’nın politika faiz oranlarının, enflasyon hedeflerini veya OVP tahminlerini yakalamada yetersiz kaldığını gösteriyor. Eğilmez, tabloyu daha anlaşılır kılmak adına verileri bir grafiğe taşıyor.
Söz konusu grafik, özellikle 2021 Eylül ile 2023 Haziran döneminde meydana gelen sapmaların olağan dışı boyutlara ulaştığını açıkça sergiliyor. Bu süreç, Merkez Bankası’nın enflasyonla mücadele etmek yerine politika faizini aşağıya çektiği dönem olarak dikkat çekiyor. Eğilmez, bu yaklaşımın büyük bir hata olduğunun altını defalarca çizdiğini belirtiyor.
Ekonomistin değerlendirmesine göre sorun, yalnızca hedeflerin ve tahminlerin gerçekçilikten uzak olmasından kaynaklanmıyor. Aynı zamanda, uygulanan para politikasının da hedeflerle paralel ilerlemediği vurgulanıyor. Mahfi Eğilmez, “Eğer hedef ve tahminler doğruysa o zaman TCMB bu hedeflere uygun bir para politikası uygulamıyor demektir. Tersi durumda ise yanlış hedefler üzerinde yıllarca ısrar edilmesinin bir anlamı yok,” ifadelerini kullandı.
Bütçe açığındaki artış da enflasyon üzerinde baskı oluşturuyor. 2023 yılında bütçe açığının GSYH’nin yüzde 5,1’ine, 2024’te ise yüzde 4,7’sine ulaşacağı tahmin ediliyor. Eğilmez, özellikle deprem felaketinin 2023’teki sapmalarda etkili olduğunu, ancak 2024 için bu bahanenin geçerli olmadığını açıkladı.
Ekonomide güven sorununun bir diğer temel problem olduğunu kaydeden Mahfi Eğilmez, “Doğru hedef belirlenmeli ve bu hedefe ulaşmak için uygun politikalar hayata geçirilmeli” diyerek, gelecekte enflasyonla mücadelede gerçekçi adımların atılması gerektiğinin altını çizdi.
Sonuç olarak, Eğilmez’e göre enflasyon hedeflerinin yıllardır tutmamasının ardında dört ana neden bulunuyor: hedeflerin gerçekçi belirlenmemesi, yanlış para politikası uygulamaları, maliye politikasının yeterince destekleyici olmaması ve toplumun ekonomik karar alıcılara olan güveninde yaşanan aşınma.