Meriç Köyatası yazdı: Asgari ücret ve enflasyon
12punto yazarı Meriç Köyatası, asgari ücret ve enflasyona dikkat çekti. Köyatası, "Asgari ücreti enflasyon kadar artırdık ya da ezdirmedik, hatta enflasyondan daha fazla artırdık gibi safsatalara kanmamak gerekir. Sonuçta bakacağımız oran ücretlerin milli gelirden aldığı paydır" diyerek asgari ücretin olması gereken rakama ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Meriç Köyatası
Meriç KÖYATASI-12punto.com.tr
İktisat, matematik ve istatistik bilimine saygı duyan biri olarak TÜİK enflasyonunu ciddiye almıyorum. Asgari ücret artışına ENAG Enflasyonu üzerinden bakalım.
2023 yılında asgari ücreti 8500 liradan Temmuzda 11.400 liraya çıkardılar ve yılsonuna kadar asgari ücret 11.400 lira oldu. Yani bir yıl boyunca asgari ücrete yapılmış olan zam miktarı yüzde 34’tür. 2024 yılı için tespit ettikleri 17.000 lirayı 2023 yılı asgari ücreti gibi göstermek ve 2023’te asgari ücrete yüzde 100 zam yaptık demek gerçeği saptırmaktır. 2023’ten 2024’e geçerken yapılan zam oranı yüzde 100’dür.
2023 yılı içinde gerçekleşen asgari ücret zam oranı yüzde 34, ENAG enflasyon oranı yüzde 120’dir ve asgari ücretin alım gücü yüzde 55 erimiştir. (2023 yılında yaşanan enflasyon TÜİK’e göre yüzde 62, ENAG’a göre yüzde 120 seviyesindedir. Kesin oranlar 3 Ocak’ta açıklanacaktır.)
2024 yılı için uygulanacak asgari ücretin 2023’e göre artışı yüzde 100’dür ve 17.000 liradır ama bu 17 bin liranın 2024 Ocak sonundaki alım gücü, 2023’ün 8500 lirasının yüzde 15 altında kalacaktır. Ayrıca 17.000 liralık asgari ücret, 2024’te yaşanacak enflasyon kadar erimeye devam edecektir.
Bir de şu gerçek var. Son bir yıla bakmak doğru ve adil değil. Son iki yıldır Türkiye’de görülmemiş bir gelir-servet transferi ve bölüşüm krizi yaşanıyor. Son iki yıla göre bakmak lazım. Son iki yılda asgari ücret 4253 liradan 17.000 liraya çıkmış. Yüzde 300 artış var.
Son iki yıllık birikimli ENAG enflasyonu yüzde 524… 2022 yılı başındaki 4253 liralık asgari ücretin enflasyon kadar artması halinde geleceği seviye 22.285 lira idi. Bu durumda 17 bin liralık asgari ücretin 2022 yılı başındaki 4250 liranın yüzde 76’sı kadar alım gücü vardır. İki yıllık süre içinde asgari ücretlinin alım gücünden yüzde 24’ü çalınmıştır. Ve bu erime 2024 yılı boyunca yaşanacak enflasyon kadar devam edecektir.
İşte bu yüzden geçtiğimiz yazılarda asgari ücretin önce 22 bin lira seviyesine, sonra da 2024 yılı için beklenen enflasyon kadar artırılıp 33-35 bin lira seviyesine gelmesini önermiştik. Bu önerme de bir refah artışı talebi değil, yine hiçbirimizin memnun olmadığı 2022 yılı Ocak ayı başı seviyesini yakalamak içindi.
Asgari ücreti enflasyon kadar artırdık ya da ezdirmedik, hatta enflasyondan daha fazla artırdık gibi safsatalara kanmamak gerekir. Sonuçta bakacağımız oran ücretlerin milli gelirden aldığı paydır. Ücretlilerin milli gelir içindeki payı, hem TÜİK’in Türkiye geneli ölçümlerine göre, hem de Türkiye’nin en büyük 500 sanayi kuruluşu verilerine göre sürekli düşüyor. Tablo çok net.
ÜCRETLİLERİN MİLLİ GELİRDEN ALDIĞI PAY (Yüzde)
YILLAR TÜİK İSO (500)
2018 33.5 54.7
2019 34.7 51.5
2020 32.9 44.5
2021 29.9 32.2
2022 26.3 26.9
Peki bu adaletsizlik düzelir mi? Sendikal örgütlenmenin zayıf olduğu, siyasi partilerin toplumsal muhalefeti harekete geçiremediği Türkiye’de işler zor. Çalışanların hesabı sandıkta kesmesi gerekiyor. Sanayileşmenin geliştiği ve işçi sınıfının yoğun olarak yaşadığı İstanbul, Kocaeli, Bursa gibi şehirlerdeki oy oranları, hesabın sandıkta kesilip kesilmediği konusunda bize ipucu verecek.