NFT dolandırıcılıkları devam ediyor

Gizem Yaralı-12punto

Benzersiz dijital varlık ya da İngilizce’deki ismiyle non fungible token; yani NFT… Hayatımızda çok yeni olmasına karşın dolandırıcıları şimdiden türedi. 

NELER KONUŞULUYOR?

NFT dolandırıcılığı başlıklara sık sık yansımaya başladı.

Son zamanlarda OpenSea CEO’su Devin Finzer’ın 1,7 milyon dolar değerindeki NFT dolandırıcılığı hakkında yaptığı açıklama ve Çinli bir öğrencinin dolandırıcılık bağlantısına tıkladıktan sonra 548 bin dolar değerinde NFT kaybetmesi konuşulanlardan bazıları.

OPENSEA’NİN PAYLAŞTIĞI NFT PROJESİ İÇİN BLOCKCHAIN DEDEKTİFİNDEN UYARI GELDİ

NFT pazar yeri Opensea’nin uzun zamandır herhangi bir gönderi paylaşmayan NFT projesi hakkında paylaşım yapması dikkat çekti.

Opensea’nin resmi Twitter hesabı 26 Kasım tarihinde “FATZUKI” isimli NFT projesinin paylaşımını yaptı. Blockchain dedektifi ZachXBT, bu projenin 4 aydır Twitter’dan herhangi bir paylaşım yapmadığını kaydetti.

Birilerinin “exit pump” adı verilen çıkış likiditesi oluşturmak amacıyla böyle bir hamle yapabileceği dedektifin aklına geldi. ZachXBT’nin yanıtı ve gelen tepkiler üzerine Opensea, gönderiyi sildi.

Söz konusu NFT projesinin taban fiyatı, piyasaya sürüldükten sonra 0,019 ETH’ye kadar yükseliş yaşamıştı ancak daha sonra neredeyse sıfırlandı. Fatzuki’nin toplam işlem hacmi şimdiye kadar 393 Ethereum (ETH) olarak kayıtlara geçti. Mevcut durumda taban fiyat ise 0,0058 ETH olarak gözlemlendi.

Opensea’nin yaptığı paylaşım bazı kullanıcıların aklına, OpenSea eski Ürün Müdürü Nathaniel Chastain’in almış olduğu insider trading cezasını getirdi. Yapılan suçlama ve alınan ceza sonrası Chastain, 3 ay ev hapsi ve 50 bin dolar para cezasına mahkum edilmişti.

NFT pazaryeri OpenSea, 3 Kasım'da çalışanlarının bir kısmını işten çıkaracağını duyurdu. Açıklamayı X üzerinden yapan CEO Devin Finzer, şirketin 2.0 versiyonunu daha küçük bir ekiple başlatacağını dile getirdi.

2017 yılında piyasaya sürülen OpenSea, NFT patlaması döneminde büyük bir yükseliş yaşadı. Kripto kışının ardından Temmuz 2022'de çalışanlarının yüzde 20'sini işten çıkaran kuruluş, ekibini yeniden küçültme kararı aldı.

OpenSea sözcüsü, Cointelegraph'a gönderdiği e-postada şu ifadeleri kullandı:

"OpenSea'nin daha iyi bir versiyonunu oluşturmaya odaklanırken, önemli operasyonel değişiklikler yapıyoruz. OpenSea'den ayrılanlara katkılarından ötürü son derece minnettarız ve onları finansal ve diğer desteklerden oluşan güçlü bir paketle destekliyoruz."

Sözcü, şirketin tüm departmanlarında çalışanların yaklaşık yüzde 50'sinin etkileneceğini ve orta düzey yöneticilerin sayısının da azaltılacağını dile getirdi. Çalışanlarda dört aylık kıdem tazminatı paketi, hızlandırılmış öz sermaye tahsisi ve altı aylık sağlık ve psikolojik destek paketi verilecek.

NFT pazaryeri, 2021 yılında zirveye ulaştı. O dönemden beri birçok koleksiyon parçasının değeri düştü.

OpenSea, ağustos ayında içerik oluşturucuların telif ücreti talep etmeyen pazaryerlerini kara listeye almasına olanak tanıyan filtreyi kullanımdan kaldıracağını duyurduğunda topluluktan büyük bir tepki aldı. Bored Ape ve CryptoPunks yaratıcısı Yuga Labs, bu hamleye tanıt olarak OpenSea'nin Seaport pazaryeri ve akıllı sözleşmesinin kullanımını azaltmaya başladı.

Finzer, X gönderisinde, "Yeniden inşa ederken, mevcut ürünlerimizi desteklemeye devam edeceğiz ve OpenSea 2.0'ı halka açık bir biçimde tekrar test edeceğiz." dedi.

FBI DA, YATIRIMCILARI NFT DOLANDIRICILIĞI İÇİN UYARMIŞTI

Amerikan Federal Soruşturma Bürosu FBI, yakın tarihte paylaştığı bir yazıda kripto para yatırımcılarını uyardı. FBI, dijital sanat eseri (NFT) satın alan kullanıcıların karşılaştığı sahte platform ve hesapların İşleyişini ele aldı.

Güvenlik güçleri, çalıntı veya sahte hesaplar aracılığıyla NFT yatırımcılarının son günlerde büyük miktarlarda kripto para kaybettiğini belirterek kötü niyetli kişilerin insanları nasıl ağa düşürdüğünü anlattı.

DOLANDIRICILAR NASIL TUZAK KURUYOR?

Dolandırıcılar, gerçek NFT projelerinin sosyal medya hesabını çalarak veya taklit ederek kriptoseverlere ulaşıyor. Bu tür hesaplarda sahte bir kaçan fırsat oluşması için "sınırlı veya zamanlı satış" argümanlarını kullanan kötü niyetli kişiler, yatırımcının duygularını sömürüyor.

Çalıntı hesaplardan paylaşılan gönderiler ise kripto para kullanıcılarını sahte sitelere yönlendiriyor. Yatırımcılar, sahte web siteleri üzerinden cüzdanlarını bağladıkları takdirde bütün altcoin varlığını kaybetme riskiyle karşı karşıya kalıyor. Dolandırıcılar, çaldıkları kriptoları ise Tornado Cash gibi araçları kullandıktan sonra borsalara taşıyor.

ÇALINTI NFT'LER NEREYE GİDİYOR?

FBI raporunun ardından blockchain güvenlik şirketi PeckShield, bir araştırma verisini sosyal medya üzerinden paylaştı. Verilere göre kullanıcılardan NFT çalan hırsızlar, ellerindeki tokenleri yaklaşık 3 saat içinde elden çıkarıyor. Dolandırıcılar, satış için genellikle Blur ve OpenSea pazaryerlerini kullanıyor.

ÜNLÜ YOUTUBER LOGAN PAUL'UN DA KRİPTO GİRİŞİMLERİ ÇÖKMÜŞTÜ

2018 yılında en çok kazanan 10 YouTuber listesine giren ve 2021'de dünyanın en ünlü Influencer'ı ünvanını kazanan Logan Paul, son dönemde kripto projeleri Liquid Marketplace, CryptoZoo ve Dink Donk ile gündemde. Geçmişte YouTube topluluk kurallarını çiğnemesi ile tanınan ünlü YouTuber, TIME'ın haberine göre şimdi de projelerinin yatırımcılara vadettiklerini gerçekleştirmemesi nedeniyle yasal süreçlerle karşı karşıya. Ünlü YouTuber Logan Paul'un kripto krallığında yer alan projelere ve her birinin nasıl çöküşe sürüklendiğine birlikte bakalım. 

YASAL SÜREÇLERDE SON DURUM

NFT hayvan üretimine dayalı Pokemon Go benzeri bir oyun olarak tanıtılan CryptoZoo'nun NFT koleksiyonu kısa zamanda tükense de; oyunu kullanıcılarla bir türlü buluşamadı. Üstelik token'ların değeri Ağustos 2021'deki zirvesinin yüzde birinin daha da altına düştü. Yakın zamanda binlerce dolar zarar gören CryptoZoo alıcılarının, toplu tahkim davası için ilk adımlar atılmaya başlandı.

Mağdurların avukatı Tom Kherkher, diğer iddiaların yanı sıra Paul'un dolandırıcılık, açık sözleşme ihlali ve ihmalde bulunduğunu öne sürüyor. Kherkher,  CryptoZoo'da binlerce dolar kaybeden yatırımcıların bazıları için tazminat talep ediyor.    

Tom Kherkher, Logan Paul ve CryptoZoo'nun kurucularına karşı aylarca sürecek yasal süreçleri geçtiğimiz ay başlattı. Aylarca sürecek olmasının nedeni ise CryptoZoo NFT projesinin hizmet şartları. 

Söz konusu hizmet şartları, kullanıcıların toplu dava açmasını ve kamu mahkemesine başvurmasını engellediği için avukat Tom Kherkher'in mağdurlar adına tek tek tahkim talebinde bulunması gerekiyor. Kherkher, bu konuda kararlı olduklarını ve gerekirse üst üste 500 dava açacaklarını belirtiyor.

LOGAN PAUL'UN AÇIKLAMALARI

Paylaşılan bilgilere göre, Logan Paul, 13 Ocak'ta oyundaki hisselerinden vazgeçeceğini duyurarak, token sahiplerine yaklaşık 1.3 milyon dolar tutarında para iadesinde bulunacağını açıkladı. Bu açıklamayla beraber Paul, konunun şirket içinde ele alınış biçimi nedeniyle hayal kırıklığına uğradığını da dile getirdi. 

Logan Paul'un temsilcisi ise yaptığı açıklamada herhangi bir tahkim sürecinden haberdar olmadıklarını belirtti. Yaşanan olayların gündemde yer etmesi ve TIME haberinin akabinde Logan Paul'un yasal temsilcisi Jeffrey Neiman, "Tüm gerçekler ortaya çıktığında Logan'ın her zaman iyi niyet ile hareket ettiği görülecektir" dedi. Neiman'ın aktardıklarına göre, kötü niyetli kişiler, projeyi ele geçirdi. Ayrıca Neiman, her türlü dolandırıcılık iddasının boşa çıkacağından emin. 

BİR NFT KOLEKSİYONERİ OLARAK LOGAN PAUL

Son yıllarda kripto piyasasının popülerliğini artırması, pek çok tanınmış ismin kripto yatırımcısı ve NFT koleksiyoneri haline gelmesine yol açtı. Logan Paul, 100'den fazla NFT alarak 2021'de 2 milyon doların üzerinde değere sahip bir koleksiyona sahip oldu. Logan Paul'un NFT koleksiyonu 4. sırada yer almıştı.

LOGAN PAUL'UN KRİPTO GİRİŞİMLERİ

Logan Paul bir kripto ve NFT yatırımcısı olmanın ötesinde kendi projelerini de inşa etmek istedi. Projelerin kapsamı ve Logan Paul'un motivasyonu hakkında kesin bir yargıya varmadan önce her bir projeyi yakından incelemekte fayda var. 

CRYPTOZOO

CryptoZoo, hem Pokemon Go'ya hem de Genopets'e benzerliğiyle dikkat çekiyor. Kullanıcılar, oyunun Zoo isimli token'ını alarak NFT formatında sanal bir yumurta alma hakkı kazanıyordu. Bu işlemin ardından yumurta çatlayarak ortaya hibrit bir hayvan çıkarıyordu. Eğer bir hayvanı diğeriyle çiftleştirirseniz, daha da nadir ve değerli bir hayvanınız oluyordu. Ardından kullanıcılar söz konusu hayvan NFT'sini, kriptoya ve nakde dönüştürme imkanı bulabiliyordu.

Paul, NFT'lerin kullanılacağı oyunun üretilmesi ve alanının önde gelen sanatçı ve mühendislerini projeye dahil etmek için cebinden 1 milyon dolar yatıracağını açıkladı. 3 Eylül 2021'de projenin ilk 10 bin NFT'si dakikalar içinde tükendi. Hızlı tükenişte Logan Paul'un podcastinde, sosyal ağlarında ve medyada projeden bahsetmesinin katkısı büyük. 

Bu devasa ilgiye rağmen proje bir türlü hayata geçemedi. Oyunu hayata geçirecek olan ekip verdiği tarihleri sürekli ertelerken, topluluktan gelen sorulara belirsiz yanıtlar vermekteydi.

Logan Paul ise sessiz sedasız bir şekilde projeden çekilmeye başladı. 2022'nin Nisan ayında projeye katkısının süper minimal olduğunu söyleyen Paul, kötü niyetli kişiler nedeniyle projenin geriye gittiğini açıkladı. Bu durumu düzeltmeye çalıştığını söyleyen Paul, projenin düzeltilmesi için desteğini devam ettirdiğini dile getirdi. 

2022'nin son aylarında birbirinden farklı geliştirici ekibin projeye dahil edildiği ancak ekiplerin bir süre sonra projeyi bıraktığı görüldü. 

YouTube üzerinden habercilik yapan Stephen Findeisen, 17 Aralık 2022'de 3 bölümden oluşan bir video serisi yayınlayarak, projenin kurucularının yatırımcılara ve birbirlerine yalan söylediğini bildirdi. Findeisen, yatırımcıların binlerce ve yüzbinlerce dolar kaybettiğini de vurguladı. 

Logan Paul, Stephen Findeisen'ı tehdit ederken, CryptoZoo projesini düzelteceğine bir kez daha söz verdi. Ancak hayranların bu konuya inancı tükendi. 15 Ocak'ta avukat Tom Kherkher, Paul ve diğer CryptoZoo kurucularına karşı ilk tahkim talebini sundu. 

Tom Kherkher, Paul Logan'ın yasal ekibinin kendisiyle iletişime geçerek, mağdurların kayıplarını telafi edecek bir anlaşmaya varılabileceğini umuyor. Bu sayede her iki taraf da uzun yasal süreçlerden kaçınabilir. Kherkher, henüz Paul Logan'ın yasal ekibinden kimsenin kendisiyle iletişime geçmediğini ifade ediyor. 

DINK DOINK

Dink Donk, Logan Paul tarafından öne çıkarılan bir Meme coin idi. Bu noktada Meme coinlerin, sosyal ağlardaki popüler bir Meme'den yola çıktığını ve yalnızca talebe dayalı olarak değer kazandığını belirtelim. Elon Musk'ın Dogecoin tweetlerinin, söz konusu coinin değerinde yarattığı yükselişler bu kavramı en güzel şekilde açıklıyor. 

Aslına bakarsanız tüm piyasalar talebe dayanır ancak meme coinlerin alıcılarını korumak adına çok az yasal düzenlemeye sahip olduğunu söyleyebiliriz. Buna ek olarak gerçek bir değer ile desteklenmemesi meme coinleri alıcı için yatırım aracı olmaktan çıkarır ve daha riskli bir hale getirir. 

Gelelim Dink Doink'in hikayesine. 2021'in Haziran ayında podcast'inde ve Twitter hesabında Dink Doink'i tanıtan Logan Paul, bu coine yatırım yapacağının sinyalini verdi. Öte yanda Paul projenin geliştirilmesine katkıda bulunduğunu takipçilerine açıklamadı. Üstelik Paul, Dink Doink piyasaya sürülmeden önce elinde büyük miktarda Dink Doink bulundurmaktaydı. 

Logan Paul'un oda arkadaşı Jake Broido ile geliştirildiği coin'in değeri bir sente kadar düştü. Bu durumun ardından Paul, Broido ve Dink Donk ile arasına mesafe koydu. Öyle ki; verdiği röportajda bu projeyi "cehennemden gelen proje" olarak nitelendirdi. Ayrıca  token'larını asla satmadığını ya da projeden kar elde etmediğini dile getirdi.

DİKKAT ÇEKEN CÜZDAN HAREKETLERİ

MyChargeBack'te kripto para araştırmaları direktörü olan Evan Spicer'ın incelemesi ise aksi yönde veriler sunuyor. Spicer, 2021'in Haziran ayında coin'in resmi olarak piyasaya sürülmesinden önceki günlerde 120 trilyondan fazla DINK tokeni alan bir kripto cüzdanını inceledi. Spicer'ın aktardıklarına göre, Temmuz ayında, coin halka açık olarak işlem görürken ve hala değerini korurken, bu cüzdan BNB ve Tether gibi daha istikrarlı kripto para birimleri için büyük miktarlarda DINK bozdurmaya başladı.

Spicer'ın araştırmasına göre, Ağustos ayında cüzdan 36,5 Ether'i doğrudan Logan Paul'un kamuya açık hesabına gönderdi. Bu noktada o dönemde hesaptaki Ether'in neredeyse tamamının 100 bin dolardan fazla değerde olduğunu belirtelim. 

Spicer'ın paylaştıklarına göre bahsedilen ilk cüzdanı, Logan Paul'un kontrol ettiğine dair yeterli kanıt bulunmamakta. Yine de ilk cüzdanın Paul'un herkese açık cüzdanıyla yakın bir ilişkide olduğu vurgulanmakta. İlk cüzdanın karıştırıcılar kullanması ise şüpheli aktivitelere dikkat çekmekte. Bu arada CryptoZoo, piyasaya sürülmeden önce aynı cüzdana 95 milyar Zoo token'ının hediye edildiğini ekleyelim. Kısacası cüzdanın sahibi hem Dink Donk hem de CryptoZoo projelerine erken dönemde dahil olmuş biri olmalı.  

MyChargeBack'in CEO'su Aaron Lazor, cüzdan hareketlerini, şirketin genelde araştırdığı diğer yatırım dolandırıcılığı faaliyetlerine benzetti. Logan Paul ve temsilcileri, Dink Donk hakkında açıklama yapmayı reddederek sessizliklerini korumayı tercih ediyor. 

Liquid Marketplace'in NFT'leri kesirli bir biçimde ortak sahiplik ile portfolyonuza eklemenizi sağladığını sizlere daha önce aktarmıştık. Bu projede de Logan Paul, diğer projelerde gördüğümüze benzer bir yaklaşım benimsedi. 

İlk etapta Paul, projeyi sosyal hesaplarında paylaştı. Paylaşımların akabinde pazar yeri yatırımcıların yoğun ilgisiyle karşılaştı. Bu durum fiyatların birden yükselmesiyle sonuçlanırken, pazar yerinin desteklenmemesi, pazar yeri üzerinden sunulan piyasanın durgulaşmasına yol açtı. Ardından Logan Paul, projeyi tanıtmayı durdurdu. Logan Paul, Temmuz ayından bu yana ne sosyal ağlarda ne de Discord sunucusunda Liquid Marketplace hakkında bir paylaşımda bulundu. 

Haziran ayında pazar yerindeki bazı kullanıcılar, Liquid Marketplace'deki durgunluğu dile getirdi. Platformda durdukça para kaybeden kullanıcılar teker teker Liquid Marketplace'i terk etmeye başladı.

Kurumun CEO'su Ryan Bahadori ise Logan Paul üzerinden ilerlemek yerine organik büyümeyi tercih ettiklerini ifade etti. 

Bu esnada Logan Paul, 99 Originals isimli yeni NFT projesine devam ediyor. 99 Originals'ın akıbeti ise henüz bilinmiyor. 

ÜNLÜ FUTBOLCULAR DA KRİPTO REKLAMLARININ YÜZÜ OLDU

Son olarak dünyaca ünlü Portekizli futbol yıldızı Cristiano Ronaldo, kripto reklamları nedeniyle 1 milyar dolarlık davayla karşı karşıya. Paralarını kaybeden mağdurlar, Binance reklamı yapan Ronaldo'nun kendilerini yanılttığını iddia etti. En ucuzu 77 dolardan satılan CR7 serisindeki NFT'ler şu anda 1 dolar değerinde.

Bir grup kripto para yatırımcısı Portekizli futbolcu Cristiano Ronaldo hakkında suç duyurusunda bulundu.

Ronaldo'nun 2022 yılında kripto para borsası Binance'in reklamını yaptığı ve bu durumun kendilerini yanılttığı öne sürüldü. 

Suç duyurusunda Ronaldo'dan 1 milyar doları aşan tazminat talep edildi. Davacılar yatırım tecrübesine, danışmanlara ve kaynaklara sahip olduğunu belirttikleri Ronaldo'yu kayıtsız menkul kıymetlerin satışına katılmak ve yardım etmekle suçluyor.

Ronaldo ve Binance'in 2022 yılında yaptıkları NFT ortaklığıyla yıldız futbolcu kendisi için üretilen NFT koleksiyonunun tanıtımını sosyal medya hesaplarından yapmıştı. 

CR7 serisindeki en ucuz NFT, 77 dolardan satışa sunulmuştu. Bir yıl içerisinde bu NFT'lerin değeri 1 dolara geriledi. Dava dosyasına göre sosyal medya hesaplarında toplamda 800 milyondan fazla takipçisi bulunan Ronaldo'nun yaptığı tanıtım nedeniyle internetteki Binance aramaları ise yüzde 500 artış gösterdi. 

Toplu dava henüz başvuru aşamasında, davacıların oluşturduğu dosyayı kabul eden bir mahkeme olmadı. 

Başvuru, Binance'in ABD'de ceza almasından bir hafta sonra yapıldı. 

NFT'LER ÇÖPE DÖNÜŞTÜ

NFT'ler dijital ortamlardaki sanal varlıklar. Pandemi dönemindeki kripto yükselişiyle birlikte ortaya çıkan bu ürünler birer menkul kıymet gibi alınıp satılabiliyor. O dönem satılan NFT'lerin yüzde 79'u çöpe dönüştü. O dönem 17 milyar dolarlık piyasa büyüklüğüne ulaşan NFT'lerin yüzde 95 oranında değer kaybederek adeta çöpe dönüştüğü tahmin ediliyor.

ABD MAHKEMESİ BINANCE CEO'SUNA EL ÇEKTİRDİ

Binance geçtiğimiz günlerde kayıtsız menkul kıymetlerin satışı nedeniyle 4 milyar dolar ceza ödemeyi kabul etmişti. Kripto para dünyasının en güçlü isimlerinden olan Binance'in kurucusu ve CEO'su Changpeng Zhao (CZ) de istifa etmeyi kabul etmişti. Ayrıca CZ de 53 milyon dolarlık ek ceza ödeyecek.

HUKUKİ BİR DÜZENLEME GELECEK Mİ?

Bu tip dolandırıcılıkta genel hukuk kuralları işliyor. Şu an için özel bir düzenleme yok ancak yasa çıkarmak üzere çalışmalar da mevcut.

Finans ve bankacılık sektöründen yeni politikalar gelir mi?

Dijital varlıkların sigortalanması konusunda ileride daha çok konuşulacağının olasığı yüksek.

Lawrance Carrel, Forbes’teki yazısında, bir NFT eğitim sitesi olan NFT Club’un kurucu ortağı Adam Morris’ten şu alıntıya yer veriyor ve sigorta endüstrisinin dolandırıcılıklara karşı NFT’leri korumak için yeni politikalar oluşturduğunu yazıyor:

“NFT dolandırıcılığı, sahiplik oranları artıkça ve teknolojinin karmaşıklığı dolandırıcıların yatırımcıları hedeflemesini kolaylaştırdıkça giderek daha yaygın hale geliyor.”