Antik Mısır’da mumyalama nasıl yapılıyordu? Neden önemliydi?
Antik Mısır, cenaze ritüelleri ile tanınan bir medeniyettir. Bu ritüeller arasında mumyalama, özellikle öte dünya inancının etkisiyle büyük bir öneme sahiptir. Mısırlılar, sadece insanlar değil, kediler ve köpekler gibi hayvanları da mumyalarına almışlardır. Peki, mumyalama geleneği neden bu kadar merkezi bir yer tutmuştur?
12punto
Mumyalama geleneği, eski Mısır’da çok erken bir tarihte başlamış olsa da en gelişmiş halini Yeni Krallık Dönemi’nde (M.Ö. 1549-1069) almıştır. Bu dönemde kullanılan mumyalama teknikleri, sonraki dönemlere göre daha detaylı ve profesyoneldi. Yeni Krallık Dönemi sonrasında mumyalama teknikleri kalite olarak düşmüş, Ptolemaioslar dönemine kadar devam etmiştir.
MUMYALAMA İŞLEMİ NASIL GERÇEKLEŞİRDİ?
Mumyalama işlemi yaklaşık 70 gün sürerdi. İlk aşama olarak ceset 3 gün boyunca bekletilirdi. Ardından ceset, potasyuma batırılır ve bir hafta boyunca bekletilirdi. Bir hafta sonra, organların çıkarılmasına başlanırdı. Beyin, burun deliğinden bir metal çubuk sokularak akıtılırdı. Diğer organlar, vücudun sol tarafında açılan bir delikten çıkarılırdı. Kalp ise genellikle çıkarılmaz, ancak çıkarılırsa mumyalanarak geri yerleştirilirdi. Çıkarılan organlar, dört çömleğe konulurdu. Bu çömleklerin her biri, belirli bir tanrıya adanmıştı: Duamutef (çakal) mideyi, İmseti (insan) karaciğeri, Kebehsenuef (şahin) bağırsakları ve Hapi (babun) akciğerleri taşırdı.
MUMYALANAN ORGANLAR NERELERE KONURDU?
Çıkarılan organlar, Mısır'da "kaponik" olarak bilinen çömleklere konulurdu. Bu çömlekler, tanrıların simgelerini taşır ve her biri belirli bir organı barındırırdı. Mide Duamutef (çakal) figürüne, karaciğer İmseti (insan) figürüne, bağırsaklar Kebehsenuef (şahin) figürüne ve akciğerler Hapi (babun) figürüne sahip çömleklere yerleştirilirdi.
CESET NEDEN TUZLA KAPLANIRDI?
Mumyalama sürecinde ceset, natron adı verilen tuzla kaplanırdı. Bu tuz, cesedin nemini emerek kurumasını sağlardı. Bu işlem 40 gün sürerdi. Tuzlama işlemi, cesedin bozulmadan uzun süre dayanmasını sağlamak için kritik bir adımdı. Tuzlama sonrası ceset, esnek kalması için özel yağlarla işlenirdi.
SARGI İŞLEMİ NASIL YAPILIRDI VE NE AMAÇLA GERÇEKLEŞİRDİ?
Mumyalanan ceset, vücut şeklini koruyabilmesi için yağa ve reçineye batırılan talaş, saman gibi maddelerle doldurulurdu. Bu maddeler yerleştirildikten sonra, vücuttaki delikler palmiye ipliğiyle dikilir ve sargı işlemi başlardı. Her katmanda, kişinin öte dünyada korunması için değerli mücevherler ve eşyalar eklenirdi. Ayrıca her katmanda, vücuda güzel kokular ve reçineler sürülürdü. Bu işlemler mumyanın öte dünyada korunmasını sağlamak amacıyla yapılırdı.
MUMYALAMA MASKESİ NEDİR VE HANGİ ANLAMI TAŞIR?
Sargı işlemi tamamlandıktan sonra, baş mumyacı tarafından Anubis’in maskesi başa yerleştirilirdi. Anubis, Mısır mitolojisinde mumyalamanın tanrısıdır ve bu maske, ölen kişinin ruhunun öte dünyada koruyacağına inanılırdı. Son olarak, baş mumyacı ölü için dualar okur ve mumya tabuta yerleştirilmeye hazır hale gelirdi.
TABUTLAR VE MEZARLIKLAR: MUMYALAMA SONRASI NE OLURDU?
Zengin olanlar, mumyalarını tabutlara koydurabilirlerdi. Bu tabutlar, eski ve orta krallık dönemlerinde dikdörtgen biçiminde olup parlak renklerle boyanırdı. Ölünün baş kısmına "udjat" adı verilen bir göz yerleştirilir, böylece ölü, öte dünyada etrafını görebileceği düşünülürdü. Orta Krallık Dönemi’nden sonra ise bu göz yerleştirilmez, bunun yerine tabut üzerine ölen kişinin idealize edilmiş portresi yapılırdı. Kraliyet ailesinden olanlar, çok katmanlı tabutlar kullanırken, yoksul olanlar basit bir gömme işlemiyle defnedilirdi.