Anayasa Mahkemesi’nden Can Atalay’ın milletvekilliğinin düşürülmesi kararı: ‘Yok hükmünde’

Anayasa Mahkemesi (AYM), Gezi Parkı davası tutuklusu Can Atalay'ın, milletvekilliğinin düşürülmesinin yok hükmünde olduğunun tespiti ile işlemin iptali ve yürürlüğünün durdurulması talebiyle yapılan başvurudaki, "karar verilmesine yer olmadığına" dair hükmünün gerekçesini açıkladı.

Atalay ve bazı milletvekilleri, "TBMM Genel Kurulu'nda Yargıtay 3. Ceza Dairesinin yazısının okunarak Atalay'ın milletvekilliğinin düşürülmesinin yok hükmünde olduğunun tespiti ile işlemin iptali ve yürürlüğünün durdurulması" talebiyle AYM'ye başvurmuştu.

22 Şubat'taki Genel Kurul toplantısında başvuruyu görüşen Yüksek Mahkeme, oy çokluğuyla karar verilmesine yer olmadığına hükmetmişti. Kararın gerekçesi Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlandı.

Kararda, Atalay'ın yaptığı bireysel başvurularda, "seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkı" ile "kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı"nın ihlal edildiğine karar verildiği anımsatıldı.

GÖKHAN GÜNAYDIN: CAN ATALAY MECLİSE!

CHP'nin Can Atalay'la ilgili olarak Anayasa Mahkemesi'ne yaptığı itirazın sonuca bağlandığını duyuran Günaydın, bu kararın ardından Atalay'ın bir an önce meclise dönmesi gerektiğini söyledi. 

Gökhan Günaydın şu açıklamayı yaptı:

Anayasa Mahkemesi, CHP grubunun vd başvurusu üzerine verdiği kararla, Hatay Milletvekili Can Atalay’ın milletvekilliğinin, TBMM’nin 30/01/2024 tarihli birleşiminde Yargıtay 3. Daire Kararı’nın okunmak suretiyle düşürülmesinin YOK HÜKMÜNDE olduğuna karar verdi! CAN ATALAY MECLİSE!

CHP GENEL BAŞKANI ÖZEL DE AÇIKLAMADA BULUNDU

Anayasa Mahkemesi tarafından verilen Can Atalay kararını sosyal medya hesabı üzerinden değerlendiren CHP Genel Başkanı Özgür Özel şu açıklamayı yaptı:

"Anayasa Mahkemesi, Hatay Milletvekili Can Atalay hakkında verdiği gerekçeli kararıyla milletvekilliğinin düşmesinin yok hükmünde olduğunu tespit etmiştir.

Can Atalay tahliye edilmeli, hızla milletvekili yemini etmesi sağlanmalı ve tüm hakları iade edilmelidir."

ERKAN BAŞ'TAN PARTİSİNİN MİLLETVEKİLİ ATALAY'LA İLGİLİ YORUMU

TBMM’nin Hatay Milletvekilimiz Can Atalay’ın milletvekilliğinin düşürülmesine dair kararının yok hükmünde olduğu Anayasa Mahkemesi tarafından açıkça tespit edildi ve gerekçeli karar Resmi Gazete’de yayınlandı.

Ülkemize yaşatılan bu büyük utanç derhal giderilmeli, Can Atalay’ın derhal tahliye edilerek milletvekili yemininin ardından görevine başlaması sağlanmalıdır. 

Darbeciler yenilecek, #CanAtalayMeclise gelecek! Tüm Gezi tutsakları özgürlüğüne mutlaka kavuşacak!

NE OLMUŞTU?

Can Atalay, 14 Mayıs’ta yapılan milletvekilliği seçimlerinde, 28. Dönem Hatay Milletvekili seçildi. Atalay’ın mazbatası, avukatları tarafından Hatay Adliyesi’nden alınmış, ardından tahliyesi için Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvurulmuştu.

Atalay’ın avukatı Özgür Urfa, dosyanın Başsavcılık tarafından, kararı verecek olan Yargıtay 3. Ceza Dairesi’ne gönderilmemesine ve kendilerine hiç bir açıklama yapılmamasına tepki göstermişti. Aynı zamanda TİP Parti Meclisi üyesi olan Urfa, seçilmiş bir milletvekilinin tutuklu bulunmasının hukuki ve anayasal açıdan sorun teşkil ettiğini savunuyordu.

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç ve yeni dönem TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş ise daha önce yaptığı açıklamalarda, TBMM Başkanlığı’nın Yargıtay kararına göre hareket edeceğini belirtmişti. Bakan Tunç, konunun Adalet Bakanlığı’nın inisiyatifinde olmadığını, ilgili yargı sürecinin devam ettiğini söylemiş ve TBMM Başkanlığı’na yapılan başvurular neticesinde, gelen cevaplara göre hareket edileceğini dile getirmişti.Tunç, aynı zamanda 1 Ekim TBMM’nin 28. Dönem 2. Yasama Yılı açılışında düzenlenen resepsiyonda şu ifadelerde bulunmuştu:

“Anayasamızın 83’üncü maddesinde 'Bir milletvekili sorguya çekilemez, sorgulanamaz, yargılanamaz' cümlesi var ancak yargı bir karar verdi ve bu karara hepimiz saygı duyacağız. Karar elbette ki eleştirilebilir ama 'Kararı kabul etmiyoruz. niteliğindeki ifadeler demokratik hukuk devletinde olmaz.'Dokunulmazlık kapsamında mıdır' tartışması var. Anayasamızın 83’üncü maddesinde 'Bir milletvekili sorguya çekilemez, sorgulanamaz, yargılanamaz' cümlesi var ama alttaki fıkraları okumayanlar, sadece dokunulmazlığın o fıkradan ibaret olduğunu zannediyorlar.

Aşağıdaki fıkraları okuduğumuz zaman ‘seçimden önce soruşturmasına başlanmak kaydıyla.’ ifadeleri yer alıyor.Gezi Davası seçimden önce soruşturmasına başlanmış. Bu suç anayasal düzen kapsamında. Burada Yargıtay bu gerekçelerle dokunulmazlık kapsamında olmadığını, yargılamaya devam edeceğini belirtti ve sonuçta bir karar verdi. Kesin hüküm teşkil ediyor. Kesin hükmün sonuçları da Anayasamızın 84’üncü maddesinde düzenlenmiş, 84’üncü maddede kesin hükmün Genel Kurul’da okunmasıyla birlikte milletvekilliği düşüyor." 

YARGITAY KARARI

Yargıtay 3. Ceza Dairesi, Atalay’ın avukatının yargılamanın durması ve tahliyesine yönelik talebini Temmuz ayında karara bağlamıştı. Karara göre, şartlar oluşmadığı gerekçesiyle Atalay’ın tahliye ve hakkındaki yargılamanın durması istemi reddedilmişti.

Daha sonra daire, 28 Eylül tarihli kararında Osman Kavala’ya verilen ağırlaştırılmış müebbet hapis ile Can Atalay’ın da aralarında bulunduğu 4 sanığın 18’er yıl hapis cezalarını onadı.Yargıtay kararında şu gerekçelere yer verildi:

"Gezi Parkı eylemlerinin gerçekleştirilmesindeki organizasyonda baş aktör olan ve bu eylemleri finanse eden diğer sanık Osman Kavala ile de irtibatlı olarak birlikte hareket ettikleri anlaşılmakla, bu şekilde vuku bulan eylemleri, TCK'nın 312/1. ve 37/1. maddeleri kapsamında hükümeti ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçunu oluşturduğu halde, delillerin takdir ve değerlendirilmesinde düşülen yanılgı sonucu hükümeti ortadan kaldırmaya teşebbüs etmeye yardım suçundan mahkumiyetlerine karar verilmesi, aleyhe temyiz olmadığından bozma nedeni yapılmamıştır."

ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Yargıtay’ın onama kararının ardından ise Atalay’ın avukatları, “seçilme ve siyasi faaliyette bulunma” hakkının ve tahliye talebinin reddedilmesi nedeniyle “kişi hürriyeti ve güvenliği” hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulundu; Anayasa Mahkemesi de 25 Ekim’de Hatay Milletvekili Can Atalay’ın ‘seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkı’ ve ‘kişi hürriyeti ve güvenliği’ yönlerinden haklarının ihlal edildiğine karar verdi. 5 üyenin ‘ret’ oyu kullandığı, 9 üyenin ise ‘hak ihlali’ yönünde oy kullandığı kararda, özetle şu gerekçe yer aldı:

"Başvurucunun, 14 Mayıs 2023 tarihinde yapılan genel seçimlerde milletvekili seçilmesi nedeniyle -seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkını koruyan temel güvencelere sahip, belirliliği ve öngörülebilirliği sağlayan anayasal veya yasal bir düzenleme yapılmadığı müddetçe- yasama dokunulmazlığından yararlanmaya başladığı açıktır.

Bu durumda başvurucunun tahliye talebine rağmen tutulmaya devam ettirilmesinin Anayasa'nın 83. maddesiyle bağdaşmadığının kabulü gerekir."

DOSYA YENİDEN YARGITAY'DA

AYM’nin bu kararının, Can Atalay’ın tahliyesinin önünü açması bekleniyordu. Fakat, İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nin dosyayı Yargıtay’a göndermesi, tartışmalara yeni bir boyut kazandırdı.İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi gerekçesinde, “25 Nisan 2022 tarihli kararla Can Atalay’ın 18 yıl hapis cezasına çarptırıldığını, yapılan istinaf başvurusunun esastan reddedildiğini ve diğer dava süreçleri hatırlatılarak AYM’nin 25 Ekim’de aldığı hak ihlalleri kararının yerel mahkeme kararına ilişkin olmadığını” belirtti.