Önce Çocuklar ve Kadınlar Derneği: 'Kasım ayında onlarca çocuk istismarı ihbarı aldık'

Hazal Güven - 12punto.com.tr 

7 Aralık 2018'de yola çıkan ve kurulduğu günden bu yana sayısı çocuk istismarı ve kadına yönelik şiddet dosyası ile ilgilenen Önce Kadınlar ve Çocuklar Derneği, Türkiye'deki cezasızlık politikaları ile giderek artan vakalar nedeniyle hemen her gün adından söz ettirir hale geldi. Bazen evli olduğu erkekten şiddet gören bir kadının, bazen ise cemaat yurdunda istismara uğrayan bir çocuğun yanından çıkan dernek avukatları, mağdurların gereken adalete ulaşabilmesi için deyim yerindeyse insanüstü bir çaba sarf ediyor. 

Dernek Başkanı Müjde Tozbey'e sorduğumuzda, yalnızca aylık bazda yüzlerce ihbar ve yardım talebi aldıklarını söylüyor. Peki, şu anda aktif olarak 100'den fazla dosyası olan Önce Çocuklar ve Kadınlar Derneği, tüm bu davalara, hemen her gün artan vakalara nasıl yetişiyor? Dernek Başkanı Müjde Tozbey, 12punto'ya anlattı... 

Öncelikle derneği kurma kararını nasıl aldınız?

Derneği kurma fikri, uzun yıllar boyunca bireysel olarak kadın ve çocukların hak mücadelesinde yer aldıktan sonra ortaya çıktı. Ne yazık ki adalete ulaşmak, özellikle dezavantajlı gruplar için çok zor. Bu nedenle, kadınların ve çocukların yanında daha sistematik ve etkili bir mücadele ağı kurma ihtiyacını hissettik. Önce Çocuklar ve Kadınlar Derneği, bu eksiklikleri gidermek ve hak mücadelelerini daha güçlü bir zemine oturtmak için doğdu. Yani adliye koridorlarında ve şehirler arası yolculuklarda verdiğimiz mücadelede yan yana gelen kadınlar bu mücadeleyi daha kurumsal ve daha kolektif verebilmenin yollarını aradık. Önce Çocuklar ve Kadınlar Derneği bu mücadelenin doğal bir sonucu oldu diyebilirim. 

Dernek nasıl işliyor? Bir havuz var ve bir avukat gönüllü olduğunda o havuzdan ona dava mı yönlendiriliyor?

Önce Çocuklar ve Kadınlar Derneği, dayanışma ve gönüllülük esasına dayalı bir şekilde çalışıyor. Evet, bir anlamda bir “havuz” mantığımız var. Gelen ihbarlar ve talepler titizlikle değerlendiriliyor. Ardından uygun gönüllü avukatlarla bu dosyalar paylaşılıyor. Avukat arkadaşlarımız daha çok uzmanlık alanlarına ve dosyanın gerekliliklerine göre eşleştirme yapılıyor, bu yüzden rastgele bir yönlendirme değil, bilinçli bir süreç söz konusu. Coğrafi yakınlık ihbarların geldiği iller de diğer bir değerlendirme konusu.

'KASIM AYINDA ONLARCA ÇOCUK İSTİSMARI İHBARI ALDIK' 

Ne kadar ihbar ve yardım talebi alıyorsunuz?

Aylık bazda yüzlerce ihbar ve yardım talebi alıyoruz. Bunların büyük bir kısmı cinsel istismar, kadına yönelik şiddet ve çocuk hakları ihlallerine ilişkin oluyor. Gelen her başvuruyu titizlikle değerlendiriyor ve aciliyetine göre önceliklendiriyoruz. Örneğin; geçtiğimiz ay sadece çocuk istismarına yönelik onlarca ihbar ve başvuru aldık.

Aktif olarak kaç çocuk istismarı ve kadına şiddet davası ile ilgileniyorsunuz?

Şu anda aktif olarak 100’den fazla dosyamız var. Bunların büyük bir kısmı çocuk istismarı ve kadına yönelik şiddet davalarından oluşuyor. Dosyaların bir kısmı hâlen soruşturma aşamasında, bir kısmı da mahkeme sürecinde takip ediliyor. Bunun haricinde elbette kadınları ve çocukları ilgilendiren birçok başvuru alıyoruz. Ancak çalışmalarımızı istismar, cinayet ve kadına yönelik şiddet ile sınırlandırmak zorundayız. Bunu daha verimli ve daha iyi çalışmak için yapıyoruz. Bunun yanı sıra kadın cinayetiyle aramızdan ayrılan kadınların kadınların çocuklarına burs sağlıyoruz. ÇYDD ile aramızda imzalanan bir protokol var. Bundan başka güçlü bir psikiyatr ve psikolog ekibimiz var. Onlar da bu süreçlerde destek veriyor.

Yetkili/resmi makamlarla iletişim kurma durumunda kaldığınızda size yaklaşım nasıl oluyor?

Yetkili makamlarla iletişimde bulunduğumuzda farklı tepkilerle karşılaşabiliyoruz. Bazı yerlerde destekleyici bir yaklaşım görüyoruz, ancak ne yazık ki özellikle toplumsal cinsiyet eşitliği bilinci zayıf olan bölgelerde dirençle karşılaştığımız oluyor. Bu durum, mücadelemizi daha da kararlı sürdürmemiz gerektiğini bize hatırlatıyor. Ancak biz ısrarcıyız ve her zaman hukukun üstünlüğüne dayanarak hareket ediyoruz.

6284 etkin bir biçimde uygulansaydı dernek açısından bugünden farklı neler olurdu?

6284 Sayılı Kanun, kadınların ve çocukların şiddete karşı korunması için önemli bir yasal dayanak. Aslında resmi olarak yürürlükte. Ancak uygulamada yeterince etkin kullanılmıyor. Eğer kanun tam anlamıyla uygulanıyor olsaydı, kadın cinayetlerini ve şiddet olaylarını önlemek için daha güçlü bir koruma sağlayabilir, birçok davayı açmaya bile gerek kalmadan sonuç alabilirdik. Yani dernek olarak önleme mekanizmalarının etkinliği sayesinde daha az müdahale etmek zorunda kalabilirdik.

'BUGÜNE KADAR 400'DEN FAZLA SUÇLUNUN CEZALANDIRILMASINI SAĞLADIK'

Avukatlar tamamen gönüllülükle mi hareket ediyor? Bir dava için başka bir ile gidildiğinde ulaşım, konaklama gibi giderler nasıl karşılanıyor? Mağdurlardan herhangi bir para talep edilmiyor mu?

Evet, avukatlarımız tamamen gönüllülük esasıyla çalışıyor. Başka bir ile gidilmesi gerektiğinde ulaşım ve konaklama giderlerini genellikle derneğimizin dayanışma ağıyla ve gelen bağışlarla karşılıyoruz. Mağdurlardan kesinlikle hiçbir ücret talep edilmez. Çünkü bizim önceliğimiz, adaleti sağlamak ve mağdurların yükünü hafifletmektir. Ancak daha fazla dosya alabilmek daha fazla insana ulaşabilmek için de bu bağışlara ihtiyaç duyuyoruz. 

"Önce Çocuklar ve Kadınlar Derneği, kurulduğundan bu yana şunu başardı" gibi bir cümleyle bizimle bir veri paylaşmanız mümkün mü?

Elbette! Önce Çocuklar ve Kadınlar Derneği, kurulduğu günden bu yana 400’den fazla kadın cinayeti ve cinsel istismar davasında mağdurların yanında yer alarak suçluların cezalandırılmasını sağladı. Bunun yanı sıra yüzlerce çocuğun güvenli bir ortamda büyümesi için sosyal ve hukuki destek sunduk. Bu bizim için sadece bir başlangıç. Mücadelemizi her geçen gün büyütmeye devam ediyoruz. Birçok örnekte yaşanan cinayetlerde katillerin en ağır şekilde cezalandırılması için adımlar attık. Bu aynı zamanda kadın cinayetleri karşısında caydırıcılığın hukuki olarak inşa edilmesine vesile oluyor. Hala görüştüğümüz çocuklarımız var. Yıllar önce istismar davasını üstlendiğimiz bugün “İyi ki cesur davranmışım” diyen çocuklar artık hayatın içindeler, büyüdüler. O cesareti paylaşmak çok kıymetli. Yerel nüfusunu ya da iktidarla olan bağını koz olarak kullanmak isteyen bir sürü kadın katili bugün cezaevinde. O kadar çok örnek var ki gerçekten. Her biri ayrı öykü ayrı haber konusu belki de.