Otoyolda AVM krizi: Kanuna rağmen bakanlık izin veriyor! Gaziosmanpaşa Belediye Başkanı Bahçetepe neden tutuklandı?

CHP Genel Başkanı Özgür Özel, partisinin 3 Haziran 2025 tarihli grup toplantısında dikkat çeken bir iddia gündeme getirdi. Özel, Aziz İhsan Aktaş’a ait İstanbul TEM otoyolu üzerinde bulunan 76 akaryakıt istasyonu için İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nden AVM yapılması talebinde bulunulduğunu, ancak bu talebin reddedildiğini söyledi.

Özel, ardından Aralık ayında TBMM’de gece yarısı geçirilen bir yasa değişikliğiyle akaryakıt istasyonlarına ilişkin imar planı yetkisinin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na devredildiğini belirterek, bunun Aktaş’ın imar talebini kolaylaştırmaya dönük olduğunu öne sürdü.

BAKANLIK: “İDDİALAR TAMAMEN GERÇEK DIŞI”

İddialara yanıt veren Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ise Özel’in açıklamalarını “tamamen gerçek dışı” olarak nitelendirdi. Bakanlık, akaryakıt istasyonları için imar planı yapma yetkisinin 2011’den beri kendilerinde bulunduğunu, Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı sonrasında bu yetkinin TBMM tarafından İmar Kanunu’na eklendiğini belirtti.

Bakanlığın yazılı açıklamasında şu ifadelere yer verildi:

“CHP Genel Başkanı Sayın Özgür Özel'in grup toplantısında gündeme getirdiği akaryakıt istasyonları ile ilgili iddiaları tamamen gerçek dışıdır. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımız, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile 2011 yılından itibaren akaryakıt istasyonu planı yapma yetkisine sahiptir. Ancak Anayasa Mahkemesi bu yetki ile birlikte Bakanlığımızı ilgilendiren birçok yetkinin kararname yerine kanunla düzenlenmesi gerektiği gerekçesiyle iptal kararı vermiştir. Bu nedenle söz konusu yetkiler TBMM'de de onaylanarak İmar Kanunu'na eklenmiştir. Kısacası; durum geçmişte de var olan yetkilerin Yüce Meclisimizce de onaylanarak kanun haline getirilmesinden ibarettir. Burada yeni bir düzenleme yoktur. Dolayısıyla iddia edildiği gibi kişiye özel bir uygulama söz konusu bile değildir.”

Bakanlık, söz konusu yetkinin dayanağının 12 Aralık 2024 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7534 sayılı Kanunun 9. maddesiyle 3194 sayılı İmar Kanunu’na eklenen Ek Madde 11 olduğunu da hatırlattı. Bu maddeye göre Bakanlık; kamu yatırımları, askeri bölgeler, enerji ve telekomünikasyon tesisleri gibi alanlarda imar planlarını resen yapmaya, onaylamaya ve ruhsatlandırmaya yetkili kılınıyor.

GAZİOSMANPAŞA’DAKİ AVM TARTIŞMASI

Ancak bakanlığın açıklamasının aksine Gaziosmanpaşa’da yapılan tesisin yalnızca akaryakıt ve servis istasyonu olmadığı, aynı zamanda bir alışveriş merkezi inşaatı da bulunduğu dikkat çekiyor. İstasyon TEM otoyolundan doğrudan bağlantı almakta ve otoyol sınırları içerisinde yer almakta.

Burada devreye 06/06/1972 tarihinde kabul edilen ve 11/06/1972’de Resmi Gazete’de yayımlanan 'Erişme Kontrollü Karayolları Kanunu (1593 sayılı Kanun) giriyor.

Kanunun 8. maddesi açıkça şöyle diyor:

“Erişme kontrollü karayolu için ayrılmış veya istimlak edilmiş saha içinde Karayolları Genel Müdürlüğü'nün müsaadesi ile tesis olunacak tamirhane, benzin istasyonu, lokanta ve motel gibi yol ve yolculukla ilgili olanlar dışında ticaret tesisi kurulması ve işletilmesi her türlü ticaret yapılması ve benzeri faaliyetlerde bulunulması yasaktır.”

Bu madde uyarınca otoyol sınırları içinde AVM kurulması kesin biçimde yasak.

RUHSAT SORUNU VE ADA/PARSEL TARTIŞMASI

Gaziosmanpaşa’daki inşaatın bir başka sorunlu yönü ise ada/parsel numarasının bulunmaması. Normal koşullarda inşaat ruhsatı ve yapı kullanım izin belgesi, ada/parsel numarası üzerinden düzenleniyor. Ancak otoyol güzergâhındaki dinlenme tesislerinde ruhsat, Karayolları Genel Müdürlüğü ile yatırımcı arasında imzalanan sözleşmeye dayanıyor. Bu sözleşmelerde ada/parsel yerine proje kilometresi belirtiliyor.

Kuzey Marmara Otoyolu Nakkaş mevkiindeki akaryakıt istasyonunda da parsellerin tapu kütüğünde halen aktif olduğu görülüyor. Bu durum, kamulaştırma işlemlerinin tamamlanmadığını ya da arazilerin yola kalbedilmediğini gösteriyor. Dolayısıyla ruhsatlandırma sürecinin hukuken tartışmalı bir zemine oturduğu anlaşılıyor.

BOLU’DAKİ BENZER ÖRNEK

Konunun bir başka boyutu ise Bolu Belediyesi’ni ilgilendiriyor. İstanbul–Ankara otoyolunun Elmalık mevkiinde, Bolu Tüneli çıkışından hemen sonra yolun her iki yanında servis istasyonları bulunuyor. Ankara yönündeki sahada ise bir AVM faaliyet gösteriyor. Ancak tıpkı Gaziosmanpaşa’daki inşaat gibi bu tesis de 1593 sayılı Kanunun 8. maddesine göre yasak faaliyet kapsamında. İstanbul–Ankara otoyolunun Elmalık mevkiindeki bu AVM nin Erişme Kontrollü Karayolları Kanununa aykırı olarak yapılması, burada meydana gelebilecek “Kartalkaya” benzeri bir olayda, ilgili Belediyeye sorumluluk yüklenmesi çalışmalarının sahne olabilecek.  Bolu Kartalkaya’daki tesisin inşaat ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi vb. sorumluluklar Bolu Belediyesi’nde olmamasına rağmen, Belediyeye bu sorumlulukların yüklenmeye çalışılması bu ihtimalin emaresi. Kartalkaya turizm bölgesinin Bolu Belediyesi’nin yetki sınırları dışında olmasına rağmen, belediye personelinin bu tesis nedeniyle tutuklanması ve halen yargılanıyor olması, bu AVM’de meydana gelebilecek bir olumsuzlukta da benzer bir durumun yaşanmasına sebep olabilir.

BAŞKAN BAHÇETEPE TUTUKLANDI

Gaziosmanpaşa Belediye Başkanı Hakan Bahçetepe’nin de benzer bir nedenle tutuklandığı biliniyor. Bahçetepe, yasalar uyarınca izin verilmeyen bir faaliyete onay vermediği için gözaltına alındı ve görevden uzaklaştırıldı.