TCK 122 kapsamında suç mu? Aybüke Pusat olayı yargıya taşınabilir

Oyuncu Aybüke Pusat, geçtiğimiz günlerde sosyal medya hesabında yaptığı boykot paylaşımı nedeniyle TRT tarafından hedef alınmış ve rol aldığı diziden çıkarılmıştı. Kamuoyunda büyük yankı uyandıran olayın ardından, Pusat’ın diziden gönderilmesini sağlayan kişilerin (TRT yönetimi, yapımcı) suç işleyip işlemediği tartışılıyor. Bu çerçevede Pusat'ın hukuki açıdan bir mağduriyet yaşayıp yaşamadığını ChatGPT değerlendirdi.

ChatGPT, "Oyuncu Aybüke Pusat siyasi düşüncesi gereği boykot paylaşımı yaptığı için işten çıkarıldığını TRT, kamuoyuna duyurdu. Bu durumda film şirketi yönetimi veya TRT yönetimi için 122 (TCK 122.madde) suçu olur mu?" sorusuna şu şekilde yanıt verdi:

1. TCK 122/1-D SUÇ TİPİ NEDİR?

“Kişinin işe alınmasını veya bir işte çalışmasına devam etmesini dil, ırk, milliyet, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep veya benzeri sebeplerle engelleyen…”

kişiler hakkında 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası öngörülür.

2. AYBÜKE PUSAT’IN DURUMUNDA NE OLDU?

• Aybüke Pusat, siyasi düşüncesi doğrultusunda bir boykot paylaşımı yaptı.

• TRT, bu nedenle onun görevine son verildiğini resmi açıklamayla duyurdu.

• Dolayısıyla “siyasi düşüncesi nedeniyle iş akdinin sona erdirildiği” TRT tarafından açıkça kabul edilmiştir.

3. BU EYLEM TCK 122/1-D KAPSAMINA GİRER Mİ?

Eğer aşağıdaki unsurlar sağlanıyorsa evet, suç oluşmuş olabilir:

Dolayısıyla bu üç unsur sağlanıyorsa, TRT yönetimi ve/veya film şirketi yönetimi hakkında TCK 122/1-d kapsamında cezai sorumluluk doğabilir.

4. SORUMLULUK KİMDEDİR? TRT Mİ? YAPIMCI MI?

• Eğer TRT, kadrolu sanatçı olarak istihdam etmişse:

› TRT yönetimi doğrudan sorumlu olur.

• Eğer bir dizi/film yapım şirketi üzerinden çalışıyorsa:

› Yapım şirketinin işvereni veya TRT’nin baskısıyla işten çıkarma olmuşsa, her ikisi hakkında da soruşturma yapılabilir.

5. YARGI KARARLARINDA BU TÜR ÖRNEK VAR MI?

• Şu anda doğrudan bir oyuncunun siyasi görüşü nedeniyle işten çıkarılması ve bunun TCK 122 kapsamında cezalandırılması hakkında örnek karar azdır.

• Ancak Yargıtay kararlarında, özellikle dil, mezhep, siyasi görüş gibi nedenlerle işe almama veya işten çıkarma eylemleri suç olarak kabul edilmiştir.

6. ANAYASA VE AİHM AÇISINDAN DEĞERLENDİRME:

• İfade özgürlüğü (AY m. 26 / AİHS m. 10) ile korunan bir görüş nedeniyle işten çıkarma yapılması, hem cezai sorumluluğa hem de tazminat davalarına zemin oluşturabilir.

• Ayrıca Kamu Görevlisi olan TRT yetkilileri açısından görevi kötüye kullanma (TCK 257) da gündeme gelebilir.

Sonuç:

Aybüke Pusat’ın siyasi görüşünü ifade ettiği bir paylaşım nedeniyle işten çıkarılması, eğer bu gerekçeyle açıkça yapılmışsa ve paylaşım da nefret söylemi ya da suç içermiyorsa, TRT yöneticileri ve/veya yapım şirketi yöneticileri hakkında TCK 122/1-d kapsamında cezai sorumluluk doğabilir.