AP Türkiye Raportörü açıkladı: Türkiye'nin AB'ye üyelik süreci neden durdu

Avrupa Parlamentosu Türkiye Daimi Raportörü Nacho Sanchez Amor, Türkiye'nin AB üyelik sürecinin kesintiye uğramasında 15 Temmuz darbe girişiminin ardından çıkarılan OHAL yasalarının kalıcı hale gelmesinin etkili olduğunu söyledi. AB ile Türkiye arasındaki dış politika uyumunun tarihin en düşük seviyesinde olduğunu belirten Amor, Türkiye'deki sistemin Rusya modeline benzediğini söyledi.

Euronews Türkçe'ye konuşan Amor, Türkiye'nin AB üyelik sürecinin durmasında en önemli faktörün 15 Temmuz darbe girişiminin ardından çıkarılan olağanüstü hal (OHAL) yasalarının kalıcı hale gelmesi olduğunu söyledi.

Darbe girişiminden sonra Türkiye'nin tehditlere karşı olağanüstü yasalar çıkarmasını doğal olduğunu belirten AP Türkiye Raportörü Nacho Sanchez Amor, bu yasaların darbeyle ilgisiz kişilere karşı kullanıldığını belirtti.

Sanchez Amor, darbe girişimi sonrası getirilen "kayyum düzenlemesine" atıfta bulunarak, "Devleti darbeden korumak için çıkarıldığı söylenen bu yasalar, darbe ile ilgisi olmayan kişilere karşı da kullanılmaya başlandı. Sonrasında bu olağanüstü yasaların kalıcı hale gelmesi Türkiye'deki yapının AB'nin genetik kodlarıyla bağdaşmaz hale gelmesine yol açtı" dedi.

İktidarın HDP'ye yönelik başlattığı kayyum uygulamasının CHP ile devam ettiğini hatırlatan Amor, "Seçimle gelen başkanlar, seçim kaybeden partinin atadığı görevlilerle değiştiriliyor. Bu, dışarıda açıklanması çok zor bir durum. Bu nedenlerle AB'ye katılım süreci donduruldu" ifadesini kullandı.

"BAŞKA BİR ÜLKE VAR MI BİLMİYORUM"

Sanchez Amor, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bazen kendi balonunuzda yaşarken dışarıdan nasıl göründüğünü fark etmiyorsunuz. Ama dışarıdan bakıldığında bu çok gülünç. Bir belediye başkanıyla ilgili bir sorun varsa, onun yerine seçimi kazanan partiden biri geçmeli. Ama siz darbe sonrası bu yasayı çıkardınız ve tehlike geçmiş olmasına rağmen hâlâ kullanıyorsunuz. Dünyada böyle bir yasa kullanan başka bir ülke var mı bilmiyorum."

Anayasa Mahkemesi (AYM) tarafından 1988'de iptal edilmiş olan kayyum düzenlemesi, 15 Temmuz darbe girişimi sonrası çıkarılan bir Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile Belediye Kanunu'na geri getirildi.

Bu düzenleme olağanüstü hâl döneminde çıkarılan 674 sayılı KHK ile İçişleri Bakanı'na "terör veya terör örgütlerine yardım ve yataklık suçları sebebiyle görevden uzaklaştırma" yetkisi veriyor.

"RUSYA MODELİNE BENZİYOR"

Türkiye'nin mevcuttaki uygulamalarla AB üyelik hedefinden uzaklaştığına değinen Sanchez Amor, ülkedeki sistemi "Rusya modeline" benzetti.

"Sistemin biraz Rus modeli gibi koktuğu hissedilmiyor mu?" diyen Sanchez Amor sözlerini şöyle sürdürdü:

"AK Parti'nin Türk toplumuna sunduğu toplum modeli, Rus modeline benziyor. Bir tek adam yönetimi, seçimler, az ya da çok muhafazakarlık, seçimlerden sonra da denge denetimi eksikliği, düşük parlamento fiiliyatı, medya özgürlüğün olmaması ve her türlü eleştiriye baskı..."

Muhalif figürler yargılanıyor. Şimdi İmamoğlu, ama öncesinde DEM ve CHP’den pek çok belediye başkanı, gazeteciler, avukatlar, barolar, tabip odaları, öğrenciler... Bu modelin olgun bir demokrasiyle bağdaşmadığı gerçekten hissedilmiyor mu? Eğer olgun bir demokrasi değilseniz, Avrupa Birliği üyesi olamazsınız. Gerçek bu."

YAŞANAN İMAMOĞLU GÖZALTISINA DAİR KONUŞTU

Sanchez Amor, İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınma şeklini "gerçek bir demokraside asla kabul edilemeyecek bir uygulama" olarak tanımlayarak  “Sabaha karşı İmamoğlu’nun evine polis gönderiyorsunuz, sanki elinde bomba, silah varmış gibi. Bu, halkın gözünde onu kriminalize etme çalışmasıdır. Demokrasilerde birine dava açılırsa çağrı mektubu gönderilir" dedi.

Sanchez Amor, Eski İngiltere Başbakanı Winston Churchill tarafından söylenen bir söze atıfta bulunarak "'Demokrasi, gecenin üçünde kapı çalındığında muhtemelen sütçünün gelmesi anlamına geliyor.' Bu, Türkiye’deki demokratik gerilemeyi anlatmaya yeter. Demokrasi ile Türkiye arasındaki fark budur” diye konuştu.

"UYUM ORANI EN DÜŞÜK SEVİYEDE"

Türkiye’de son yıllarda sıkça dile getirilen “askeri gücümüz üyelik yolunu açar” yönündeki söylemlere de değinen Nacho Sanchez Amor, üyelik sürecinin stratejik çıkarlarla değil, demokratik reformlarla ilerleyebileceğini belirtti.

Türkiye’nin dış politika konularında AB ile uyum oranının yüzde 5’e kadar düştüğünü hatırlatan Sanchez Amor, “Bu tarihsel olarak en düşük seviye” dedi.

"TÜRKİYE'YE ÜYELİK AB TARAFINDAN TEKLİF EDİLMİŞTİ"

Nacho Sanchez Amor, kendisi tarafından hazırlanan ve Mayıs 2025'te yayımlanan son Türkiye raporunu hatırlatarak AB tarafından üyeliğin Türkiye teklif edildiğini belirti.:

Amor, şunları söyledi:

"Raporumda yer verdiğim hususlardan biri de Türkiye'ye üyelik teklif edildiğidir. Eğer Türkiye her şeyi düzgün bir şekilde yaparsa ve katılım sürecini ilerletirse, sürecin sonunda bir tür kültürel ve dini kimlik vetosu ortaya çıkamaz. Eğer Müslüman çoğunluklu bir ülkenin AB üyesi olamayacağı düşünülüyorsa, bu en başta söylenmeliydi. Ama üyelik teklif ettiyseniz ve ülke gereklerini yerine getirirse, sürecin sonunda dini ya da demografik nedenlerle veto edemezsiniz.

Bu fikir, büyüklüğüne, çoğunlukçu dinine ve farklı kimliğine rağmen Türkiye'nin AB'ye teorik olarak uyumluluğu ile ilgili. Türkiye’nin Avrupa Birliği’nde yer alması bizim için bir oksijen gibi. Bu, Avrupa’nın kapsayıcılığı ve esnekliğinin bir sınavıdır. Türkiye gibi çok önemli ve güzel bir ülkenin katılımı Avrupa Birliği için bir kazançtır."

PKK'NIN FESİH SÜRECİ SONRASI

PKK'nın silah bırakmasına da değinen Amor, şunları söyledi:

"Terörle mücadele yasası PKK’yı hedef alıyor ama toplumda her kesimin üzerine kullanılabiliyor. Öcalan’ın çağrısını ve PKK'nın silah bırakma kararını olumlu görüyorum. Ancak bu yasa öğrenciler, belediye başkanları, gazeteciler gibi birçok kesime karşı kullanılıyor.

PKK’nın silah bırakması büyük bir umut. Belki yeni bir barış süreci doğabilir. Ancak bu yasalar tüm topluma uygulanıyor ve bu büyük bir sorun. Eğer barış süreci olacaksa, terörle mücadele yasasının profili tamamen değişmeli. Artık PKK gibi bir tehdit yoksa, bu yasa diğer kesimleri bastırmak için bahane olarak kullanılmamalı."

Türkiye'nin Schengen ülkelerine yönelik vize serbestisini elde etmek için karşılaması gereken 72 kriterden 66'sını yerine getirmiş olduğunu 6 kriter konusunda uzun zamandır bir çıkmaz yaşandığını söyleyen  "Asıl soru; Türkiye neden 6 kriteri yerine getiremiyor? Mecliste bu kriterleri yerine getirmek için bir yasa teklifi bile yok. Terörle mücadele yasası, veri koruma gibi teknik konular... Diğer ülkeler kriterleri karşıladı, örneğin Gürcistan, birkaç yıl önce vize serbestisi aldı. Ama Türkiye tarafından 'Beklentimiz var' deniyor. Bu beklentiyle ilgili değil, kriterlerin karşılanmasıyla ilgili" ifadelerini kullandı.

"TÜRKİYE VİZE KONUSUNDA İSYAN ETMEKTE HAKLI"

Vize kolaylığı konusunda Avrupa Birliği ülkelerine iyileştirme çalışması yapmaları konusunda çağrısını yineleyen Sanchez Amor, "Vize kolaylaştırması başka bir konu. Ben ve Avrupa Parlamentosu yıllardır vize kolaylığı için uğraşıyoruz" dedi.

Sanchez Amor, Türkiye'nin vize konusunda ise isyan etmekte haklı olduğunu belirterek şöyle konuştu:

"Biz üye ülkelere, iş insanları, öğrenciler, aileler için bu konuyu kolaylaştırmaları yönünde baskı yapıyoruz. Türk öğrencilerin burs alıp vize alamaması çok sinir bozucu. Erasmus öğrencilerine vize verilmesi ulusal bir yetki olduğu için bunun üye devletler tarafından yapılması gerekiyor. Türk toplumu bu durumdan rahatsız olmakta haklı. İdaremizin vizeleri kolaylaştırma konusundaki tembelliği, sert bir şekilde eleştirmemiz gereken bir şey olduğu konusunda Türk vatandaşlarının haklı olduğunu biliyoruz."

Haber Kaynağı : 12punto