Santorini'de büyük deprem ve volkanik patlama ihtimali var mı? Bölgeden toplanan veriler ne söylüyor?

12punto DIŞ HABERLER

Yunan yetkililer, yaşanan depremlerin ardından Ege Denizi'nde deprem izleme ve analiz faaliyetleri için cihazlar yerleştirdi. Bu cihazlardan toplanan verilerle çalışan Papazachos, Kiklad bölgesinde büyük bir deprem olasılığının henüz göz ardı edilemeyeceğini ifade etti. Volkanik patlama ihtimaline de değinen Papazachos, bilimsel olarak depremlerin volkanik patlamaları tetiklediğine dair bir kanıt bulunmadığına dikkat çekti.

Papazachos, depremin merkez üssünün önce Santorini'den kuzeydoğuya, Amorgos'a doğru kaydığını, ancak tekrar Anydros bölgesinde sismik faaliyetler gözlemlemeye başladıklarını belirtti.

Kathimerini'ye konuşan Papazachos sismik aktivitenin çoğu zaman fay hattı boyunca 'yürüdüğünü' dile getirerek, bölgedeki depremlerle ilgili şu bilgileri paylaştı:

''(Sismik aktivite) Kolumbo ile Anhydra arasındaki bölgede, 26 Ocak'tan 1 Şubat'a kadar olan birinci dönemde, Richter ölçeğine göre 2 ve 3 büyüklüğünde depremler yaşadığımızda başladı. Depremlerin merkez üssü 1 Şubat'tan bu yana daha da kuzeydoğuya doğru hareket etti. 3 Şubat'ın erken saatlerinden itibaren deprem fırtınasının üçüncü bölüme girdik. Richter ölçeğine göre 4 ve 5 büyüklüğünde çok sayıda deprem yaşadık.''

BÜYÜK DEPREM İHTİMALİ

Prof. Papazachos, son gelen verilere göre 30 kilometrelik fayın 15 kilometre civarında bir kesiminin kırıldığını açıkladı. Buna karşın Papazachos, fayın halen kırılmamış kısımları olduğuna da dikkat çekti.

Yunan uzman, fayın büyük bir deprem üretme ihtimaline ilişkin şunları ifade etti:

''(Fay hattında) Kırılmamış parçalar da var, dolayısıyla büyük bir fay parçasının aniden kırılıp büyük bir deprem yaratma ihtimali devam ediyor. (Büyük depremle ilgili) Richter ölçeğine göre 6 büyüklüğünde bir depremden bahsediyoruz. Tıpkı 1999 yılında Tirnavos, Arkalochori ve Atina'da yaşanan deprem gibi.''

Papazachos, büyük bir depremin olup olmayacağı bilgisinin, 'sismolojinin neredeyse hiçbir zaman sahip olamayacağı ayrıntılara bağlı olduğunu' vurguladı.

'Depremin kendisinin bile başladığında ne kadar büyük olacağını bilmediğini' söyleyen Papazachos, şu bilgileri verdi:

''Bir tahta parçasını kırmaya gittiğinizi ve tahtanın ortasında sizi engelleyen bir düğüm olduğunu hayal edin. Düğümün bir anda mı yoksa azar azar mı çözüleceği detaylara bağlı. Dünyanın iç yapısı hakkında bu kadar ayrıntılı bilgiye sahip değiliz. Sismolojide, depremin kendisinin bile başladığında ne kadar büyük olacağını bilmediğini söyleriz. Açılmaya başlayan ama bir noktada sıkışan bir fermuarı düşünün. Daha sonra deprem durur. Ve sonra (fermuar) şiddetli bir şekilde açılır, yani büyük bir deprem meydana gelir.

Bir depremin volkanik patlamaya yol açabileceğine dair ne bilimsel ne de tarihsel bir verimiz var.''

Deprem fırtınası nedeniyle 11 binden fazla kişi, Santorini ve civarındaki adaları terk etti

DEPREMLERLE İLGİLİ BİLİNENLER NE?

Papazachos , deprem dizininin başlangıçta düşündüklerinden daha küçük bir mekansal kapsama sahip olduğunu bildirdi.

İlk hafta gerçekleşen depremlerin geniş bir alana yayıldığını kaydeden Papazachos, şunları söyledi:

''Artık depremin merkez üslerinin Anhydra'ya yakın olduğunu daha net bir şekilde biliyoruz, dolayısıyla Anhydra'da gördüğümüz fay büyük ihtimalle baskın faydır diyebilirim. Ama biliyoruz ki henüz kırılmamış bir nokta var. Dolayısıyla devlete ve vatandaşa büyük depremi unutun diyemeyiz. Lafı dolandırmadan, niceliksel veriler elde etmeye çalışıyoruz. Bu yüzden çok dikkatliyiz.''

Papazachos, bölgedeyaptıkları araştırmalarla ilgili ise şunları dile getirdi:

''Bir fay uyandığında, çoğu zaman bu tek bir fay değildir, fay zonu dediğimiz, sağda ve solda çok sayıda kolu olan olan bir faydır. Ancak tüm bunlar (depremler) başladığında, bölgede ihtiyacımız olan makinelerin hiçbiri yoktu. İstasyonlarımız Santorini'deydi ancak merkez üssü adadan uzakta olduğu için net bir görüntü alamadık. İlk birkaç güne ait veriler bulanıktı ve çok geniş bir alana yayılmış bir dağılım gösteriyordu. Bu durum, fayın yayılımı ve dolayısıyla depremin büyüklüğü konusunda yanlış yorumlara yol açıyordu. Anydro'da, Anafi'de ve bugün Amorgos'ta birer makine kurduk, böylece merkez noktalarda sismograflarımız oldu. Şimdi daha fazlasını öğreneceğiz.''

VOLKANİK PATLAMA İHTİMALİ

Yunan sismolog, 1956 yılında bölgede 30 saniyeden fazla süren ve volkanik patlamaya yol açmayan büyük bir deprem meydana geldiğini hatırlattı. Papazachos, 1865 yılında, Falassarna'da meydana gelen depremin, fay hattını 15 metre, adayı ise 9 metre yükselttiğini belirtti.  

Falassarna depremi 8.2 büyüklüğündeydi ve 2 dakika sürmüştü. Papazachos, bu deprem için ''Ege Denizi'ni temelinden sarstı'' ifadesini kullandı. Öte yandan, 8.2'lik depremin ardından herhangi bir volkanik patlama meydana gelmedi.

Papazachos, volkanik patlama ihtimaline ilişkin şunu açıkladı:

'...Bir depremin volkanik patlamaya yol açabileceğine dair ne bilimsel ne de tarihsel bir verimiz var.'

Yunan uzman deprem fırtınasının geleceğine ilişkin ise şu ayrıntılara değindi:

''Deprem dizininin süresinin değişeceğini sanmıyorum. Önümüzde sabır gerektiren bir gelecek var. Neyse ki Santorini ve Yunanistan'da sezon uygun. Bu dizinler uzun zaman sürebiliyor. Eğer dizinlerden biri büyürse, yavaş yavaş kaybolacak bir artçı şok dizisi de olacaktır. Azalıp kaybolması depremlerin daha az sıklıkta olması anlamına geliyor, büyüklüklerinin küçülmesi anlamına gelmiyor. Temmuz ayında beşlik bir deprem olabilir maalesef.

Depremler ampuller gibi her yere aynı şekilde enerji yaymaz. Deprem bir noktaya daha fazla enerji gönderirken, diğerine daha az enerji gönderebilir. Dolayısıyla hangi bölgelerin ne kadar etkileneceğini bilemiyoruz. Ancak Santorini'deki mühendislerle görüştüm, binaların çoğunun güvenli olduğunu, iyi inşa edildiğini söylüyorlar.''

Sismoloji Profesörü Kostas Papazachos