Yüzde 799 artış: Sektörde fiyat dengesi tamamen bozuldu

TÜİK'in verilerine göre, genel enflasyon endeksinde son 5 yıldaki değişim yüzde 508 olurken, gıdada yüzde 674, lokanta ve otellerde yüzde 704 seviyesinde gerçekleşti.

YÜZDE 799 ORANINDA ARTTI

Detaylarda da lokanta, pastane, kafe vb. yerlerde yenen yemeklerin endeksindeki değişim 5 yılda yüzde 799, içecekler de yüzde 542 oranında artmıştı.

Ekonomim'den Özder Şeyda Uyanık, Merkez Bankası'nın Ekonomi Araştırmalar birimi tarafından hazırlanan “Son Dönem Yiyecek Hizmetleri Sektörü Fiyatlama Gelişmeleri” raporundan konu ile ilgili bilgileri derledi.

YEMEK SEKTÖRÜ GIDAYA GÖRE ÇOK DAHA YÜKSEK FİYAT ARTIŞI YAŞADI

Buna göre, pandemi döneminde konaklama ve yiyecek hizmetlerinde küçülme görülürken; 2021-2022 döneminde ortalamanın üstünde bir veri ile karşı karşıya kalınıyor. Dikkat çeken bir diğer nokta da, yemek hizmetinin gıda enflasyonundan ayrıştırıldığında çok daha yüksek bir fiyat artışı seyretmesi.

Yemek sektörünün maliyetlerine bakıldığında ise tablonun nedeni ortaya çıkıyor. Kırmızı ette endeks yaklaşık 1800’e çıkarken, tavuk eti ağırlıklı ürünlerde bu endeks 1600 seviyesinde gerçekleşerek son aylarda da gerileme gösteriyor.

Maliyet açısından ev yemekleri en düşük seviyede olmasına rağmen 1500 seviyerinde yaşanıyor. Fast-food ise ev yemeklerine göre daha pahalı; tavuk etine yakın bir şekilde 1600 endeks seviyesine çıkıyor.

FİYATLAR YÜKSEK 

Kırmızı etin ağırlıklı olduğu ürünlerde fiyat artışları takip edildiğinde ise ürünlerin fiyatlarındaki yükseliş maliyetleri zorladığından fiyat maliyet oranı 1,55 seviyelerinde gerçekleşiyor.mTavukta ise tavuk şiş ve tavuk döneri kapsayan hammadde fiyat artışı görece geride kalsa da bunun maliyetten fiyata yansıması daha yüksek olarak 1,8 seviyelerinde oluyor.

Ev yemeklerinde ise 2023 yılından itibaren fiyat yükselişi yaşıyor. Buna göre, ev yemekleri, ,7’den 1,3 seviyesine çıkıyor. Türkiye'nin en çok sipariş ettiği gıda ürünlerine bakıldığında ise fast-foodun ilk tercih olduğu göze çarpıyor.

FAST-FOOD HEP KAZANIYOR

Fast-food kategorisindeki ürünlerin fiyat/maliyet oranı yani “kâr marjı” 2013’ten 2024 Temmuz’a yükseliş trendini hiç kaybetmiyor. Sonuçta da 2,1 ile maliyetinin yaklaşık 2 katı bir fiyata satıldığı anlaşılıyor.

Merkez Bankas değerlendirmesinde, 2023 yılında belirgin bir fiyat artışının yaşandığını kaydederek, "Maliyet artışlarının üzerinde fiyatlama yapıldığını ve sektör fiyatlama davranışlarında son yıllarda önemli bir bozulma olduğunu ima etmektedir. Ayrıca, analizler fiyatlama davranışlarındaki bozulmanın yemek konseptlerine göre farklılık gösterdiğine işaret etmektedir" sözlerini kullandı.

Merkez Bankası, aktarımlarına şu şekilde devam etti:

"Geçmiş dönemlerde farklı konseptler arası fiyat/maliyet farkının göreli olarak daha sınırlığı olduğu, zaman içerisinde bu makasın oldukça açıldığı gözlenmektedir. Temmuz 2024’e gelindiğinde fast-food ve tavuk eti ağırlıklı yemek hizmetlerinde fiyat/maliyet farklılaşmasının ev yemekleri ve kırmızı et ağırlıklı yemek hizmetlerindeki farklılaşmadan çok daha belirgin olduğu görülmektedir.”

Haber Kaynağı : 12punto