5.9’luk deprem sonrası tehlike: Yeni bir büyük deprem kapıda mı?

Malatya'nın Kale ilçesinde, dün sabah saatlerinde 5.9 büyüklüğünde meydana gelen deprem sonrası yer bilimcilerden peşi sıra açıkalamalar geldi. Deprem uzmanları bir yandan Türkiye'nin deprem risk haritasıyla ilgili de uyarılarını sürdürüyor. Depremi Elazığ, Şanlıurfa, Adıyaman, Batman ve çevre illerden hissedenler Doğu ve Orta Anadolu bölgesindeki deprem riskli yerleri merak ediyor. 

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, 5.9 büyüklüğündeki depremin ardından şu ana kadar 1211 ihbarın değerlendirildiğini, Elazığ'da 20 ağır hasarlı, 517 az hasarlı, Malatya'da ise 18 az hasarlı binanın tespit edildiğini açıkladı.

Yer bilimci Prof. Dr. Naci Görür, Malatya depremine ilişkin Hürriyet'e yeni açıklamalarda bulundu. Depremin Malatya Fayı'nda değil Doğu Anadolu Fayı'nda gerçekleştiğinin altını çizen Görür, Bingöl-Karlıova hariç o fay üzerinde afet yaratabilecek büyüklükte bir deprem olmayacağını belirtti. Doğu Anadolu Fayı'yla ilgili uyarılarda bulunan Görür, "14.6 milyon yıl önce çalışmaya başlamış, evveli depremleri üretmiş, ezeli depremleri de üretecek olandır" ifadelerini kullandı.

Naci Görür'ün açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:

"Bu deprem öyle anlatıldığı gibi Malatya Fayı değil Doğu Anadolu Fayı üzerindeydi. 2020 Elâzığ ile 2023 yılı 6 Şubat Kahramanmaraş depremleri sonrası açığa çıkan enerji ile tetiklendi. Korkmayın! Sadece Bingöl-Karlıova hariç o fay üzerinde afet yaratabilecek büyüklükte bir deprem olmaz artık, ancak binanız hasarlı ya da zarar gördüyse evlere girmeyin!

BİNGÖL-KARLIOVA UYARISI

Elâzığ ile Malatya arasından gelen oradan Maraş’a uzanan Bingöl Karlıova’dan Hatay’a kadar devam eden fay, Doğu Anadolu fayıdır. Ölü Denize uzanan kısmını da sayarsan, 600 kilometre uzunluğunda, Anadolu ve güneyde de Afrika levhası arasında kalan ‘levha sınırı fayı’ bu. 14.6 milyon yıl önce çalışmaya başlamış, evveli depremleri üretmiş, ezeli depremleri de üretecek olandır. Malatya fayı ise Malatya’nın batısındadır. Bambaşka bir fay o. 5.9 büyüklüğündeki depremin Malatya fayı ya da başka bir o fay ile alakası yoktur!

"DEPREM ÜRETME ZAMANINI ÖNE ÇEKEBİLİR"

Doğu Anadolu fayı 2020’de Elazığ’dan kırıldı. 6.8 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi, ki o zaman Maraş’a dikkat edilmesi gerektiğini söylemiştim. Çünkü biliyoruz ki doğru atımlı dediğimiz bu faylar bir kez kırıldı mı enerjisini sağ ve sol olmak üzere, henüz kırılmamış olan yanlarına doğru transfer ederler. Elazığ’ın ardından 3 yıl sonra 7.7 büyüklüğünde Maraş depremlerini yaşadık. İşte bunun bir sebebi de enerji transferiydi.

 Enerjinin transfer edilmesi bir fayın deprem üretme zamanını öne çekebilir. Şöyle düşün; fayın bir ucu (Malatya- Maraş örneğin) yüz yıllardır enerji üretiyor, deprem olmaya hazır bir birikim var. Diğer ucu (Elâzığ) kırılınca ne oluyor, orada açığa çıkan enerji henüz kırılmayan tarafın (yani Maraş ve Malatya’nın) üzerine biniyor. Bu kadar yükü kaldıramayan fay da bırakıveriyor kendini.

Biz buna ‘bardağı taşıran son damla’ diyoruz. 2020 ve 2023’te 2 farklı büyük depremle bardak doldu, taştı. Bu fayda büyük bir enerji boşaldı. Haklı olarak soruyorsun, ‘E, bu deprem nereden çıktı o zaman?’ Enerji boşaldı ama yok olmadı. Bir kısmı Malatya- Elâzığ, bir kısmı Hatay yönlü dağıldı. 

Ancak bu enerji daha önce büyük 2 deprem yarattığı yani artık yorulduğu için bu kez öyle büyük bir deprem yaratamadı, 5.9 ile sınırlı kaldı. Bu enerji transferi önümüzdeki günlerde de devam eder. Ancak korkmayın! Dediğim gibi ‘büyük’ bir enerji yok! Dolayısıyla Doğu Anadolu Fayı artık büyük depremler üretmez, 5-6 büyüklüğünde depremlerle sınırlı kalır.