Bazıları hurdaya çıkmıştı! Türkiye'nin S-400'leri göndereceği yer belli oldu: Yaptırımlar kalkar mı?

Türkiye, 2019 yılında 2.5 milyar dolara Rusya’dan aldığı S-400 hava savunma sistemini, başta ABD olmak üzere Batılı ülkelerle girdiği diplomatik krizin ortasında almıştı. İdlip’teki 34 şehit sonrası Ankara, Putin’e başvurdu ve bu füze savunma sistemini satın alarak ABD’nin F-35 programından dışlandı. 

Ancak, ABD’nin yaptırım tehdidi ile karşı karşıya kalan Türkiye, S-400’leri hâlâ kullanmadı. Şimdi ise depoya kaldırılan bu sistemlerin Suriye’ye gönderilmesi gündemde.

YAPTIRIMLAR KALKAR MI?

Sözcü'nin aktardığına göre Türkiye'nin S-400’leri Suriye’ye transfer etme planı, ABD’nin CAATSA yaptırımlarından kurtulmayı amaçlıyor. Ancak Washington, böyle bir hamlenin yaptırımları kaldırmaya yetmeyeceğini belirtiyor. ABD Kongresi'nden Demokrat Brad Schneider ve Cumhuriyetçi Gus Bilirakis, S-400’lerin Suriye’ye gönderilmesinin yalnızca Türkiye-ABD ilişkilerini değil, bölgesel dengeyi de tehlikeye atacağını ifade etti.

İSRAİL’İN BÖLGEDEKİ ÜSTÜNLÜĞÜNE TEHDİT

ABD’li vekiller, S-400’lerin Suriye’ye gönderilmesi durumunda İsrail’in askeri üstünlüğünün ciddi şekilde zarar göreceğini belirtiyor. Batı Suriye’ye konuşlandırılacak bu sistemlerin, İran destekli milisler ve Hizbullah’a yönelik İsrail hava saldırılarını engelleme potansiyeline sahip olması, İsrail’i bölgedeki güvenlik politikalarından vazgeçirmek anlamına gelebilir. Bu durum, İsrail ile Türkiye arasındaki hassas dengeyi tehlikeye atabilir.

KONTROL KİMİN ELİNDE OLACAK?

Bir diğer büyük endişe, S-400’lerin kontrolünü kimin sağlayacağıdır. Eğer sistem Türk personelinin kontrolünde kalırsa, bu durum İsrail ile doğrudan bir çatışma riskini artırabilir. Ancak, kontrolün Suriye’deki köktendinci Ahmed Şara rejimine devredilmesi, başka stratejik ve askeri riskler doğurabilir. ABD’li yetkililer, her iki durumda da “kaotik sonuçlar” doğacağına dikkat çekiyor.

RUSYA’DAN UYARI: SON KULLANICI SERTİFİKASI

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Türkiye’nin S-400’leri Suriye’ye göndermesiyle ilgili olarak yaptığı açıklamada, sözleşmede yer alan “son kullanıcı sertifikası”na dikkat çekti. Lavrov, bu sertifika gereği, sistemin yalnızca Türkiye tarafından kullanılabileceğini ve üçüncü bir ülkeye transfer edilse bile kullanılmayacağını belirtti. Bu durum, S-400’lerin başka bir ülkede aktif hale gelmesi konusunda hukuki engeller oluşturuyor.

Türkiye’nin 2019’da teslim aldığı S-400’lerin menzili 400 km’ye kadar uzanabiliyor. Ayrıca, bu sistem, hem insanlı hem de insansız hava araçlarıyla balistik füzeleri imha etme kapasitesine sahip. Azami irtifası ise 30 km olup, eş zamanlı olarak 80 hedefi vurma yeteneğine sahip. Ancak, bu gelişmiş teknoloji şu ana kadar kullanılmadı ve Türkiye, Washington ile yaptığı diplomatik görüşmelerde S-400’lerden kurtulamadı.

Türkiye, S-400’leri satın aldıktan sonra, ABD’nin F-35 savaş uçakları programından çıkarıldı ve 1 milyar dolar yatırım kaybı yaşadı. Ayrıca, silah ambargosu nedeniyle yeni F-16 savaş uçakları almayı da başaramadı. Bu durum, Türkiye’nin Rusya ile yapmış olduğu S-400 anlaşmasının ciddi sonuçlarını bir kez daha gözler önüne seriyor.

FÜZENİN YERİ DEĞİŞİRSE NE OLUR?

ABD’nin CAATSA yaptırımları, sadece sistemin alımına değil, aynı zamanda kullanımına dayalı. ABD Kongresi üyeleri, sistemin yerinin değiştirilmesinin, ABD’nin yaptırım politikasını sulandıracağı ve dünya genelinde kötü bir örnek oluşturacağı konusunda uyarılarda bulundu. S-400’lerin Türkiye’deki statüsü değişse bile, Türkiye’nin ihlalden kurtulamayacağı ifade ediliyor.