Otobüs sektöründe dijital kriz! obilet'e rekabet soruşturması

Yolcu taşımacılığı sektöründe faaliyet gösteren otobüs firmaları, dijital bilet satış platformu Obilet'in yüksek komisyon oranları ve sektördeki tekelleşme eğilimi nedeniyle tepkili. Firmalar, platformun bazı şirketleri sistemden çıkardığını, sektörde haksız rekabet ortamı oluşturduğunu ve bu durumun yolcuları da dolaylı biçimde mağdur ettiğini ileri sürdü

Önceki gün İhlas Haber Ajansı ve Demirören Haber Ajansı'nın mikrofonlarına konuşan Türkiye Otobüsçüler Federasyonu (TOFED) Başkanı Birol Özcan, "Online bilet satanlar komisyon oranlarını sabit tutmalı, bir firmadan yüzde 8 başka firmadan yüzde 10 - 12 - 13 komisyon alındığında yolcu maliyetleri artıyor. Biz yolculara sadece online bilet satmıyoruz. Firmalar kira, sigorta, maaş ödüyorlar. Online satış sistemleri bizi maalesef yaralıyor. Bu uygulamalar, yolcu maliyetini düşürmek için yüzde 12 yüzde 13 gibi oranlara kadar komisyon almamalı. Şimdi otogarlarda "Online biletten bilet alanları otogara sokmayalım" diyorlar. Bu da yanlış ama Rekabet Kurumu düzenine girmesi lazım. Aynı şirket bir şirketten yüzde 13 komisyon alırken, diğerinden yüzde 8 alabilir mi? Bunu da düşünmek lazım. Bir de bir para tutma olayı var. Post makinesiyle aldıkları bilet parasını 15-20 gün bankalarda tutup 15-20 gün sonra ödeme yapıyorlar. Bunlar çok yanlış şeyler, biz bunu defalarca söyledik. Biz 3 sene önce Rekabet Kurumu'na  bildirmiştik. Dava da açmıştık ama geri çekmiştik ama şimdi öyle bir pozisyona geldik. Federasyon olarak 360 firmanın temsilcisiyiz. Rekabet Kurumu ve Ankara’nın hareketlenmesi lazım, kontrol altına alınması lazım. Böyle bir sistem yok. Online biletten birisinden yüzde 8 komisyon al, birisinden yüzde 10, diğerinden yüzde 13 al ve fiyatını yüksek tut, bu nedir ya? Otobüse bir şey kalmıyor. Bunu düzeltmemiz için muhakkak toplanmalıyız ve Rekabet Kurumu bu konuya el atmalı. Firmaların da hepsinin birbirine destek olması lazım. Eğer online platform ABC firmasına zulmediyorsa diğer firmaların da o firmaya destek vermesi lazım, arkasında durması lazım" dedi. 

Birol Özcan / (TOFED) Türkiye Otobüsçüler Federasyonu Başkanı - Üstte


METRO TURİZM SİSTEMİN DIŞINA İTİLDİ

Diğer yandan Metro Turizm Yönetim Kurulu Başkanı Avukat Umut Kahraman da Demirören ve İhlas Haber Ajansları'na bir açıklama yaptı ve Metro Turizm'in dijital satış sisteminin dışına itildiğini ileri sürdü. 

Kahraman şöyle konuştu: 

"Çevrimiçi satış platformları da malumunuz olduğu üzere online bilet satılan platformlardır ve bütün firmalar da burada biletlerini satışa sunuyorlar. Bu ilgili platform, firmalardan bilet karşılığında belli bir komisyon alıyor. Ancak firmalarla bu platform arasında platformun sahibi olan şirket arasında dönem dönem anlaşmazlıklar çıkabiliyor. Son dönemde de bu anlaşmazlıklar arttı. Çünkü biletlerin satışı karşısında aldığı komisyon bedellerini artırmaya çalıştı. Bu manada bu sektörden ekmek yiyen sadece otobüs firmaları değil, Türkiye’nin 81 ilinde faaliyet gösteren otogarlarda ve şehir içlerinde acentelerimiz var. Bunlar personel istihdam ediyorlar ve istihdama ciddi manada katkı sağlayan acentelerdir. Tabii bu hak edişin paylaşımı noktasında adaletsizlikler olabiliyor. En sonunda biz bunlarla ilgili karşılıklı müzakereleri sürdürürken, ilgili platform hiçbir objektif kritere dayanmadan 31 Temmuz perşembe günü bizi platform dışına attı. Bu durum haksız ve yıkıcı bir rekabete neden oldu ve ciddi ekonomik zararımız oluştu. Çünkü temmuz ayı ve ağustos ayı karayolu taşımacılık sektörünün en pik noktaya ulaştığı, talebin çok yoğun olduğu ve buna uygun olarak da arzının arttığı bir dönemdir. Böyle bir dönemde yolcularımız ilgili online satış platformundan bizim Metro Turizm biletlerine ulaşamadılar. Biz de bu süreci ivedilikle Rekabet Kurumu'na taşıdık. Tedbir talebinde bulunduk. Bu haksız ve yıkıcı rekabete sebep olan platformun uygulamasına son verilmesini ve Metro Turizm’in tekrar platforma dahil edilmesini talep ettik. Süreç şu anda bundan ibaret. Tabii bunun ciddi manada bize bir ekonomik yükü olacak. Hatta bu platformun sektördeki ağırlığı öyle bir seviyeye geldi ki, 33 yıllık bir firma olmamıza rağmen seferlerimizi durdurmak, hatta kapatmak noktasına dahi gelebiliriz. Bu manada da bunun ekonomik sonuçları tabii ki çok ağır olacaktır. Bu noktada biz Rekabet Kurumu'ndan acilen tedbir ve devamında da işin esasına yönelik bir karar bekliyoruz. Platform dışına itilmemiz ticaret hukukuna açıkça aykırıdır. Bizi tamamen platform dışına ittiler. Şu anda yolcularımız bize ulaşamadıkları için rakiplerimizden bilet almayı tercih ediyorlar. Bu da bizim seferlerimizi, doluluk oranlarımızı ciddi manada etkiledi. Yüzde 40, 45’e yakın düşüşler oldu. İlgili platformun, komisyonu artırmayan diğer firmaları da platform dışına atmakla tehdit ettiği konusunda da sektörün çatı kuruluşu federasyona şikâyetler geldiğini biliyoruz. Metro Turizm’in sorgusuz sualsiz platformdan atılmasının ekonomik boyutu ciddi rakamlara ulaştı. Bunun da telafisi güç ve imkânsız zararlara neden olacağı malumunuzdur. Bu noktada biz bir an evvel tedbir kararının çıkmasını, o süreçte de tedbir kararı çıkmadan da platforma tekrar geri dönmenin yollarını arıyoruz"... 

(Umut Kahraman / Avukat ve Metro Turizm Yönetim Kurulu Başkanı) - Üstte

FRANSIZ ŞİRKET SATIN ALMIŞTI

Türkiye Otobüsçüler Federasyonu (TOFED) Başkanı Birol Özcan ve Metro Turizm'in eleştirilerini yönelttiği çevrimiçi platform obilet, bir Türk girişimi olarak kurulmuş ancak daha sonra Fransız BlaBlaCar’ın sahibi Comuto SA şirketi tarafından 550 milyon dolara satın alınmıştı. 

Obilet, Türkiye’deki dijital bilet satış pazarının önemli bir kısmını kontrol ediyor. Kullanıcılar, platform üzerinden farklı firmaların seferlerini karşılaştırarak kredi kartı ile bilet satın alabiliyor. Ancak otobüs firmaları, obilet'in uyguladığı yüksek komisyon oranlarının işletmeleri mali açıdan zora soktuğunu ve bu yapının artık sürdürülemez hale geldiğini ifade ediyor. 

Bazı firmalar obilet’in gerekçe göstermeksizin kendilerini sistem dışına çıkardığını öne sürüyor. Bu durum, söz konusu firmalar için ciddi bir gelir kaybı anlamına gelirken, yolcular açısından da sefer iptali ve ulaşımda aksamalar gibi olumsuzluklara yol açma riski taşıyor. Sektör temsilcileri, birkaç günlük sistemsel bir aksaklığın dahi yüz binlerce yolcunun seyahat planlarını altüst edebileceğine dikkat çekiyor.

Gelişmelerin ardından Rekabet Kurumu’nun, otobüs firmalarından gelen şikâyetler üzerine Obilet’i işleten şirket hakkında ön inceleme başlattığı öğrenildi. Kurumun, platformun pazardaki hâkim konumunu kötüye kullanıp kullanmadığını değerlendirdiği belirtiliyor.

Öte yandan obilet’in, sektördeki küçük ve orta ölçekli dijital rakiplerini satın alarak etkisiz hale getirdiği ve bu yolla rekabeti sınırlandırdığı yönündeki iddialar da gündemde. 

2024'te çoğunluk hisseleri Fransız seyahat devi BlaBlaCar’ın sahibi Comuto SA tarafından 550 milyon dolara devralındığı basına yansıyan obilet hakkında gündeme gelen bir başka iddia ise yazılım kopyalama iddiası. 

Uygulamanın, Türk mühendisler tarafından geliştirilen bir yazılımdan izinsiz olarak faydalandığı ve yazılımı kopyaladığı öne sürüldü. Konu yargıya taşındı ve mahkeme süreci başlatıldı. Polis eşliğinde hareket eden bilirkişi heyetinin dün şirket merkezinde inceleme yaptığı öğrenildi.

Haber Kaynağı : 12punto