'Çin ve ABD birbirinden vazgeçemez’

Söyleşi: Şenol Çarık

ABD Başkanı Donald Trump, Çin’e yönelik tarifeleri yüzde 125’e çıkarırken, kendileriyle iletişime geçen ve misilleme yapmayan 75’den fazla ülke için ek tarifelerin 90 gün durdurulduğunu duyurdu. Çin de ABD’nin vergi tarifelerini rekor düzeyde artırmasından sonra karşı bir hamle yaptı. Çin, ABD menşeli kimi ürünler için uyguladığı gümrük vergisini yüzde 125 seviyesine çıkararak yanıt verdi.

Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Uluslararası Ticaret ve İşletme Bölümü Başkanı Prof. Dr. Berna Kırkulak Uludağ, gelişmeleri 12punto’da Şenol Çarık’a değerlendirdi. Uludağ, “ABD ile Çin inanılmaz biçimde birbirine bağımlı ekonomiler. Birinin mahvolması ya da yok olması öbürüne çok da yarayacak bir şey değil. Dozu arttırılmış bir ticaret savaşı her iki taraf için de kayba yol açacaktır” dedi.

Prof. Dr. Uludağ’ın değerlendirmeleri şöyle:

“İLK EN BÜYÜK ETKİ ENFLASYON’

Bunun kazananı yok. Hem ABD hem buna karşılık veren ülke Çin ise ikisi de kaybeder.
ABD için ilk olacak en büyük etki enflasyon. Şu anda ciddi anlamda bir üretim yok.  Üretimin gerek Meksika gerekse Çin’e, Uzakdoğu’ya kaydığını görüyoruz. İthalata dayalı bir ekonomi var. Cari açık veriyorsunuz; hammadde, ürün alımı, hizmet alımı yapıyorsunuz. Bir anda gümrük duvarlarını arttırdığınızda, vergileri koyduğunuzda ABD içine girecek olan ithal ürünler pahalı hale geliyor. Bu da enflasyonu tetikleyen bir durum. Mal ve hizmet bedelleri artacaktır.

‘ABD EKONOMİSİ İÇİN EN KORKULAN SENARYO’

Aynı durumu Çin ekonomisinde de görüyoruz. Enflasyonist baskıyla birlikte dünyanın fabrikası olan Çin’de firmaların mal ve hizmetleri satmakta zorlanacağını göreceğiz. Şu anda devlet müdahalesi olduğu için bu çok hissedilmiyor. Bir de bunun finansal piyasalara yansıması var. Borsalar çok değer kaybediyor. Çin borsası, Almanya borsası, özellikle Amerikan borsasındaki düşüşün yüzde 11’lere yaklaştığını görüyoruz. Bu, varlık fiyatları ucuzluyor demektir. Şirketlerin hisse senetleri değer kaybediyor, şirket değerleri ucuzluyor demektir. ABD ekonomisi için en korkulası senaryodur bu. Çünkü, ABD ekonomisi Türkiye, Almanya, Japonya gibi para piyasasına dayalı, bankalara dayalı bir ekonomi değildir. ABD ekonomisi şirkete dayalı ve borsanın güçlü olduğu bir ekonomidir. ABD’deki en büyük tehlike borsadan kaynaklıdır, şirketlerin hisse değer kaybından kaynaklıdır.

‘ÇİN VE ABD BİRBİRİNDEN VAZGEÇEMEZ’

Ticaret savaşı ilk değil, ancak bu kez genişletilmiş bir şekilde…
Çin ve ABD birbirinden vazgeçemez. Çünkü, birlikte yaşamayı öğrenmek zorundalar. Birisinin var olması ya da yükselmesi diğerinin var olmasına bağlı. ABD-Çin ilişkisi böyle, ama Avrupa-Çin ilişkisi böyle değil! ABD ile Çin inanılmaz biçimde birbirine bağımlı ekonomiler. Birinin mahvolması ya da yok olması öbürüne çok da yarayacak bir şey değil.
ABD ekonomisinin büyümesi için ucuz Çin ürünlerine ihtiyacı var. Çin’in de aynı şekilde ABD ekonomisine ihtiyacı var.

‘DOZU ARTTIRILMIŞ TİCARET SAVAŞI İKİ TARAFIN DA KAYBINA YOL AÇACAK’

Bugün ABD’nin borçlanmasına baktığımızda, en büyük borç varlıklarını (devlet tahvillerini, bonolarını) elinde bulunduran birinci ülke Japonya, ikinci ülke ise Çin’dir. 2023-2024 yılları arasında Çin’in elindeki Amerikan tahvilleri ve bonolarının satışa geçtiğini görüyoruz.
Dozu arttırılmış bir ticaret savaşı her iki taraf için de kayba yol açacaktır. Aklıselim, daha mantıklı ve sabırlı, daha uzlaşmacı bir tavır sadece ABD ve Çin için değil, dünya barışı için de elzemdir.

Haber Kaynağı : 12punto