İlişki bitirme sanatı: Ayrılıkların rasyonel analizi

Yazar: Ece Uygan

Modern aşkın en büyük ironisi şudur: En çılgın tutkuları yaşarken bile, içimizde her an bir B planı, bir tahliye prosedürü işler. En can yakıcı ayrılıklar bile, bir hafta sonra sosyal medyada “Artık Sınırlarımı Koruyorum” başlıklı bir kişisel gelişim gönderisine dönüşebilir. Böylece acı, anında kamusal bir derse ve benlik markası için içerik malzemesine dönüşür.

Geçmişte ayrılıklar trajik opera gibiydi; kapı çarpılır, gözyaşları sel olur, mantık devre dışı kalırdı. Oysa bugün ilişkiyi sonlandırmak, duygusal bir patlama değil, soğuk, mantıksal bir rapora dönüştü. Sanki aşk acısı denen o ilkel duygu artık “yetersiz veri” veya “uzun vadeli uyumsuzluk” gibi steril terimlerle ifade edilmek zorunda. Ağlamak mı? Teşekkürler. Duygusal düzenleme mekanizmalarımı devreye sokup, bu durumu kişisel gelişim yolculuğumun zorunlu bir evresi olarak etiketliyorum.

Bu satırlar bir uzmanın değil; kişisel gelişim içerikleri ve duygusal olgunluk tavsiyeleri arasında gezinen bir sosyal medya tüketicisinin gözlemleridir, yani benim.

İlişkiden Çıkış Prosedürü

Sosyal medya ve popüler psikoloji dili bize duygusal zırhlarımızı nasıl kuşanacağımızı öğretti. Artık kimse sadece “bitti” demez. Ayrılıklar, ustaca yazılmış bir metin gibi sunulur. Önce nazik bir “takdir ve teşekkür” paragrafı, ardından “ben merkezli büyüme” gerekçesi ve son olarak, “durumu olgunlukla ele alma” vurgusu. Bu, bir ayrılıktan çok hissedarın şirketten ayrılma mektubuna benzer:

“Ortaklığımız şahane bir deneyimdi, ancak vizyonlarımızın uzun vadeli projeksiyonu farklılık arz ediyor. Bu kararı, toksik döngüye girmemek adına duygusal zekamızın bir gereği olarak aldık.”

Elbette, bu yaklaşımın olumlu yönleri de yadsınamaz, zira toksik ilişkilerden kurtulmak, sınırları korumak veya tekrarlanan zararlı döngüleri kırmak için vazgeçilmez bir araç olabilir. Örneğin, bir ilişki sürekli manipülasyon veya duygusal istismarla doluysa, "uzun vadeli uyumsuzluk" gibi mantıksal bir çerçeve, kişiyi hızlıca uzaklaştırarak iyileşme sürecini hızlandırabilir. Bu, bireyin kendini koruma mekanizmasını güçlendirir ve gelecekteki bağlantılar için daha sağlıklı bir temel atar. Ancak bu olumlu yön, aşırıya kaçtığında duygusal derinliği gölgede bırakabilir.

Sessiz Çözülme Estetiği

Christian Vincent’in La Séparation filminde Pierre (Daniel Auteuil) ve Anne (Isabelle Huppert), ayrılığı yüksek sesli bir krizle değil, gündelik konuşmaların arasına sızan küçük sessizliklerle yaşarlar. Pierre’in “Artık seni sevmiyorum” cümlesi, bağırarak değil, kahve masasının başında fısıldanır, bir duygunun değil, bir gerçeğin tespitidir.  Bu sahne, modern ayrılıkların duygusal minimalizmini en iyi yansıtan anlardan. Duyguların değil, yavaş bir mesafe alışın anatomisi.

Pierre ve Anne’in konuşmalarında aşk, neden bittiğini anlamaya çalışan iki yetişkinin mantıklı diyaloglarına dönüşür. Bu, duygusal bir ilişkinin değil, rasyonel bir çözümlemenin sahnesidir. Başarılı ayrılık artık en az acı çeken veya en mantıklı gerekçeyi sunan kişinin hanesine yazılan bir zafer olarak görülüyor.

Terapist Jargonu ve Duygusallığın Klinikleşmesi

Ayrılık dilimizin terapi terimleriyle dolup taşması, bu rasyonelleşmenin zirvesidir. Partnerine “senin bağlanma stilin” veya “duygusal iş yüküm çok arttı” gibi cümlelerle veda edenler, kendi karmaşalarından sıyrılıp durumu akademik bir mesafeden izleyen yetişkinler rolünü üstlenir. Öfke, kıskançlık ya da hayal kırıklığı gibi kirli duygular, hızla “çözülmemiş travma” veya “sağlıksız iletişim paterni” olarak etiketlenir. Duygular bu kadar sınıflandırıldığında, hissedilen acı meşruiyetini kaybeder. Çünkü kimse, rasyonel olarak tanımlanmış bir patern için ağlamak istemez.

Bu durum, sosyal medyanın sürekli sunduğu “İlişkide Asla Yapmamanız Gereken 5 Şey” veya “Ayrıldıktan Sonra Harekete Geçirme Taktikleri” gibi içeriklerle besleniyor. Aşk ve ayrılık, uzman reçeteleriyle yönetilen bir beceriye dönüştürülüyor. Bu da bireyleri duygusal zekadan çok, gündelik hayatı stratejiye indirgemeye itiyor.

İlişkiyi 'Başarısız Proje' Olarak Kodlama

“Proje (ilişki) başlangıçtaki hedeflere (uzun vadeli uyum) ulaşamadı; bu nedenle kaynaklar (duygusal yatırım) daha verimli alanlara yönlendirilecektir.”

Neoliberal verimlilik baskısının duygusal bir yansıması gibi. Başarısızlık kabul edilemez, dolayısıyla ayrılık, bir başarısızlık değil, optimizasyon kararı olmalıdır. Ancak bu rasyonel soğuklukta kaybolan nedir? O bilinçsiz anlar, saçma kavgalar ve geri dönüşü olmayan o keskin, ilkel acı. Belki de en büyük özgürleşme, o rasyonel zırhı indirip, ayrılığın mantık dışı, kirli ve acı verici doğasını dürüstçe kabul etmektir.

Bugün ayrılıklar artık sahne ışığı altında yaşanmıyor. Kimse dramatik final replikleri söylemiyor, kimse kapı çarpmıyor. Bunun yerine herkes sessizce kendini iyileştirme protokolüne dönüyor. Bir aşk bittiğinde artık ağlamıyor, not alıyoruz. Bir daha bu döngüye girmemek için neleri fark etmeliyim?”

Modern ayrılık, dramatik bir son değil, bir kişisel gelişim fırsatı.

Artık kimse birini gerçekten kaybetmiyor, herkes sadece bir “deneyim” yaşıyor.

Haber Kaynağı : 12punto