Avrupa'nın yol haritası belirlenecek: Brexit sonrası ilk kritik seçim

6-9 Haziran tarihleri arasında gerçekleşecek olan Avrupa Parlamentosu Seçimlerine 27 Avrupa ülkesinden yaklaşık 360 milyon seçmen katılacak. Brexit sonrası gerçekleşecek olan ilk parlamento seçimleri olması nedeniyle de dikkat çeken 2024 Avrupa Parlamentosu Seçimleri, Avrupa'nın yol haritasını belirlemesi açısından kritik öneme sahip.

12punto.com.tr /ÖZEL Yaren ŞAHİN- Strazburg

Avrupa Parlamentosu (AP), Avrupa Birliği’nin (AB) demokratik yapısının merkezinde yer alan ve hem Avrupa vatandaşlarının hem de uluslararası toplumun dikkatini çeken önemli bir kurum. Parlamento mevzuatı düzenler, AB’nin bütçesini onaylar ve AB için yaşamın her yönünü etkileyen kararları alır.

2024 Avrupa Parlamentosu seçimleri, Birleşik Krallık’ın 2020’de AB’den resmen ayrılmasından (Brexit) sonraki ilk seçimler olma özelliğini taşıyor. Brexit, hem Birleşik Krallık hem de AB için siyasi ve ekonomik olarak önemli değişikliklere sebep oldu. Avrupa Parlamentosu'ndaki sandalye sayısını ve dağılımını da değiştirdi. Birleşik Krallık’a ayrılan 73 sandalye, diğer üye ülkeler arasında yeniden dağıtıldı. İngiliz milletvekillerinin çoğunlukla muhafazakar ve merkez sağ partileri temsil ettiği düşünüldüğünde, bu partilerin parlamentodaki etkisi azalmış oldu. Brexit sonrasında, entegrasyon ve sosyal politika yanlısı yaklaşımlar daha fazla destek bulabilir hale geldi. İklim değişikliği ve çevre politikaları konularında daha iddialı hedefler gündeme getirildi. Bu durum, merkez sol ve çevreci partilerin nispeten güç kazanmasını sağladı.

2019-2024 yılları arasında 705 sandalyeden oluşan parlamento 2024-2029 yılları arasındaki 5 yıllık süreçte 15 milletvekili artırarak 720 sandalyeden oluşacak. Avrupa Parlamentosu seçimleri, her üye ülkenin kendi seçim yasalarına göre yürütülüyor. Temsilci sayıları üye ülkelerin nüfusları doğrultusunda belirleniyor. Bu sistem, oyların mümkün olduğunca adil bir şekilde temsilci dağılımı yapmasını sağlıyor. Örneğin, Almanya 96 milletvekili ile en fazla temsilciye sahipken, Malta ve Lüksemburg gibi küçük ülkeler 6 temsilciye sahip. Ancak Avrupa Parlamentosu'nda üye devletlerin temsil sayıları önemli değildir. Avrupa Parlamentosunda üyeler ülkelere göre değil, siyasi eğilimlerine göre gruplandırılır.

Parlamento 7 siyasi parti ve bağımsızlardan oluşuyor. Avrupa Halk Partisi (EPP) 178 temsilciyle birinci parti konumunda olan ve Avrupa’daki Hristiyan demokratları kapsayan merkez sağ partidir. Sosyal demokratları bir araya getiren ve merkez sol konumunda olan Sosyalistler ve Demokratlar İlerici İttifakı (S&D) 140 temsilciyle parlamentodaki ikinci en büyük siyasi parti. Liberal Renew 3. Parti olarak pro-avrupacıları temsil ediyor ve AB entegrasyonunun derinleştirilmesini savunuyor.

ANKETLER VE SEÇİMLERİN OLASI SONUÇLARI

2024 seçimleri, Avrupa’nın siyasi manzarasında önemli değişikliklere yol açabilir. Merkez partiler (Avrupa Halk Partisi, Sosyalistler ve Demokratların İlerici İttifakı) mevcut konumlarını korumaya çalışırken, aşırı sağ ve popülist partilerin yükselişi dikkat çekiyor. İki aşırı sağ grubun büyümesi bekleniyor. Avrupa Parlamentosu'nun bu siyasi grupta mevcut döneme kıyasla yaklaşık otuz üyesi daha olabilir.

Aralarında Marine Le Pen’in başkanı olduğu Fransız aşırı sağcı Rassemblement National (RN) ve İtalyan Lega üyelerinin de bulunduğu Kimlik ve Demokrasi (ID) milliyetçilerinin 23 sandalye artırması bekleniyor. Bu, herhangi bir siyasi gruptaki en büyük artış ve 58 olan temsilci sayısını 81’e taşıyabilir. Bu da ID'yi Avrupa Parlamentosu'nda altıncı sıradan dördüncü sıraya getirebilir.

Yakın zamanda Fransız aşırı sağ parti lideri Eric Zemmour'un Reconquête partisine katılan İtalya Başbakanı Giorgia Meloni'nin (Fratelli d'Italia) siyasi grubu Avrupa Muhafazakârları ve Reformistleri (ECR) de yükselişte. Avrupa şüphecileri grubuna sekiz milletvekili daha eklenerek 2019-2024 dönemi sonunda 68 olan milletvekili sayısı 76'ya yükselebilir. Bu partiler, göç karşıtlığı ve AB eleştirisi üzerinde ortak fikirleri paylaşıyor.

Hollanda'da Kasım ayındaki parlamento seçimlerinden birinci çıkan Geert Wilders'in Özgürlük Partisi'nin (PVV) Avrupa Parlamentosu'nda en fazla sandalyeyi kazanması bekleniyor. Son anketlere göre aşırı sağcı parti, oyların %21.3'üne sahip. Bu, 2019'daki oyların yalnızca %3,5'ini alabilen Avrupa şüphecisi ve göçmen karşıtı parti için büyük bir sıçrayış.

Avrupa’nın ekonomik durumu ve aşırı sağın saldırılarıyla birlikte çevreci partilerin (Yeşiller) parlamentoda 20 sandalye kaybedebileceği düşünülüyor. Yeşiller 2019’da 72 sandalyeye sahipti. Bu partiler, iklim değişikliği ve sürdürülebilir kalkınma gibi konularda daha güçlü politikaların uygulanmasını talep ediyorlar. Fransız çevreci milletvekillerinin lideri Cyrielle Chatelain, "Zor bir kampanya olacağını biliyorduk, çünkü Avrupa genelinde gerici akımların yükseldiğini görüyoruz" dedi. Avrupa Yeşilleri böyle bir gerilemenin AB'nin iklim politikalarını tehlikeye atacağı uyarısında bulunuyor.

Anketler önümüzdeki Avrupa seçimlerine ilginin düşük olduğunu gösteriyor. 2019’da %50,1 olan seçimlere katılım oranının önümüzdeki seçimlerde %48 olması tahmin ediliyor. Bir televizyon programında röportaj veren Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron yurttaşlarına 9 Haziran'da sandığa gitmeleri çağrısında bulunarak, "Sadece bir tur var. Bunu söylüyorum çünkü her zaman Brexit gününde oy kullanmaya gitmeyen İngiliz dostlarımızı düşünüyorum" ifadelerini kullandı.

(Yaren Şahin / Strazburg)