Trump dönemi yeniden başladı: Türkiye'yi neler bekliyor?

İlkcan KEMER -12punto özel

ABD’de yapılan 47. başkanlık seçiminde Trump’ın yeniden başkan seçilmesi dünya genelinde büyük ilgi uyandırdı. Kamala Harris ile başa baş geçen yarışta Trump’ın zaferi, popülizmin ABD’deki galibiyeti olarak değerlendiriliyor. Peki, Türkiye-Amerika ilişkileri Trump’ın ikinci döneminde nasıl şekillenecek? Türk-Amerikan İlişkileri Uzmanı Doç. Dr. Ayşe Nur Çetinoğlu Harunoğlu, 12punto'nun sorularına yanıt verdi.

'BAŞKAN TEK KARAR ALICI DEĞİL' 

Doç. Dr. Nur Çetinoğlu Harunoğlu, ABD yönetiminde karar alıcı tek unsurun başkan olmadığını, kongre, lobiler ve sivil toplum gibi etkenlerin de politika belirlemede önemli rol oynadığını belirtti. "Başkan ister Harris olsun ister Trump, ABD’nin Türkiye’ye yönelik politikası köklü bir değişim yaşamayacaktır. ABD, Türkiye ile ilişkilerinde realist dış politikayı esas alarak kendi çıkarlarını ön planda tutar" ifadelerini kullandı.

KONGRENİN ROLÜ ÖNEMLİ

Amerika’da başkanın tek başına karar veremediğine dikkat çeken Çetinoğlu, kongrenin dengeleyici gücünün altını çizdi: "Kongre, ABD yönetiminde ‘check-balance’ sistemi ile başkanın manevra alanını sınırlar. Bunun yanı sıra lobiler, ulusal güvenlik konseyi gibi birçok aktör karar alma süreçlerinde etkili rol oynar. Bu nedenle Trump’ın öngörülemez özellikleri abartılmamalıdır."

TRUMP'IN FARKI: KİŞİSEL DİPLOMASİ 

Trump’ın diğer liderlerden farkını yorumlayan Çetinoğlu, onun geleneksel diplomasiye inanmadığını belirtti. Çetinoğlu, “Trump, dış politikayı bir ticaret gibi görerek kişisel diplomasiye ağırlık veriyor. Diplomasi süreçlerini kendisi yürütmek, müzakereleri bizzat kapalı kapılar ardında yapmak istiyor. Bu tavır, Türkiye dâhil birçok ülkeyi endişelendiriyor" dedi. 

TÜRKİYE-TRUMP İLİŞKİLERİNDE 2017 HATIRLATMASI

Trump’ın ilk başkanlık dönemi olan 2017’de Türkiye’de büyük bir iyimserlik havası oluşmuştu. Ancak Çetinoğlu, bu dönemde birçok krizin devam ettiğine işaret ediyor. Obama döneminden kalan sorunların, Trump’ın döneminde de F-35 programı, PYD-YPG meselesi ve Gülen’in iadesi gibi başlıklarda çözüme kavuşmadığını hatırlatarak, “Beklentilerin aksine Trump döneminde S-400, İran ve Rıza Sarraf meseleleri de gündeme geldi” dedi.

EN BÜYÜK SORUN: S-400 KRİZİ

Çetinoğlu, özellikle S-400 krizinin, Türkiye-Amerika ilişkilerinde en büyük gerilim unsurlarından biri olduğuna dikkat çekti:

"Kongrede hâlâ Türkiye’ye F-16 verilsin mi, F-35 programına dönsün mü tartışmaları sürüyor. Trump’ın öngörülemezliği bu süreçte belirleyici olabilir. Bir önceki dönem Erdoğan’a gönderdiği diplomatik teamüllerden uzak mektubu hatırlarsak, her an her şeyi yapabilecek bir liderle karşı karşıyayız."

Trump’ın yeniden seçilmesi, popülizmin zaferi olarak değerlendiriliyor. Çetinoğlu, "Trump'ın seçilmesi popülizmin zaferidir. Küreselleşen dünyanın ayrılmaz bir parçası olmuştur popülizm" dedi. Trump’ın anti-göçmen söylemleri ve kadınlar aleyhine çıkışları, ABD’nin kurucu değerlerine aykırı bulunduğunu vurguluyor.

ABD’ye yönelik en büyük tehdidin Trump gibi bir lider olduğunu belirten Çetinoğlu, John Mirchamer’ın 2017’de Foreign Affairs dergisinde yayımlanan makalesine atıfta bulunarak, "Amerikan liderliğindeki uluslararası liberal düzenin karşı karşıya olduğu en büyük komplo, Amerika'nın dışından değil içinden gelmektedir" ifadesine dikkat çekti. Çetinoğlu, 11 Eylül sonrası Ortadoğu’daki savaşlara saplanan Amerika’nın, şimdi de Trump’ın öngörülemez liderliğiyle bir başka zorlu süreçten geçeceğini ifade etti.

ABD-TÜRKİYE İLİŞKİLERİNDE YENİ DÖNEM

Türkiye-Amerika ilişkilerinde Trump’ın kişisel diplomasi yaklaşımı ve öngörülemez tavrı, ilerleyen dönemde birçok belirsizliği beraberinde getirebilir. Ancak ABD’nin kurumları ve denge-denetim mekanizmaları, Trump’ın hamlelerini sınırlandırmaya devam edecek gibi görünüyor. 

Haber Kaynağı : 12punto

İlgili Haberler

Özgür Özel'den Trump'a tebrik mesajı

ABD’de başkanlık seçimini Donald Trump’ın kazanması dünyada geniş yankı uyandırdı

İngiltere’de Trump depremi: Dünya için karanlık bir gün