Zelenski ve Trump'tan karşılıklı hakaretleşmeler... ABD'nin Rusya planı ne? Avrupa savaşa mı hazırlanıyor?

Derleyen: Suat TEKİN - 12punto.com.tr 

ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'yi 'diktatör' diye nitelerken, 'hızlı hareket etmesi gerektiğini' yoksa 'bir ülkesinin kalmayacağını' dile getirdi. Trump'ın bu açıklaması, Zelenski'nin kendisini Rusya'nın 'dezenformasyon balonunun' içine 'sıkışıp kaldığı' yönündeki suçlamasının ardından geldi. İki lider arasındaki söz düellosu hakaretleşme boyutuna ulaşırken, Avrupalı liderler 'nesiller boyu görülmemiş' bir krizin yaklaştığı konusunda uyarıda bulundu. Öte yandan, İngiliz uzmanlara göre, ABD'nin amacı, Putin'e destek olmaktan çok 'enflasyon silahını devreye sokmak' ve Çin'in Rusya'da yayılan etkisini kırmak olabilir.

Sosyal medya hesabından açıklamalarda bulunan Trump, Ukrayna liderinin 'çok kötü bir iş çıkardığını' belirterek, Zelenski'yi ABD'nin devam eden mali ve askeri desteğinden faydalanmakla suçladı. ABD Başkanı, Zelenski'nin savaşı sona erdirmekten ziyade uzatmakla ilgilendiğini ima etti. Trump, 'orta düzeyde başarılı bir komedyen' olarak nitelendirdiği Zelenskiy'nin, ''ABD'yi, kazanılması mümkün olmayan, hiç başlaması gerekmeyen bir savaşa girmek için 350 milyar dolar harcamaya ikna ettiğini'' kaydetti.

Savaşı Rusya lehine sonuçlandırma tehdidinde bulunan Trump, Truth Social’da yaptığı paylaşımda şu ifadeleri kullandı:

''Seçimsiz bir diktatör olan Zelenski, hızlı hareket etse iyi olur, yoksa elinde bir ülke kalmayacak. (Zelenski’nin) İyi olduğu tek şey Biden'ı 'keman gibi' çalmaktı.''

Kiev'de düzenlediği basın toplantısında, Trump'ın 'doğruyu söylemesini' istediğinin altını çizen Zelenski, ABD Başkanı’nın ''Rusya'dan gelen çok sayıda dezenformasyonu'' yaydığını öne sürerek, şunları bildirdi:

''Ne yazık ki, büyük saygı duyduğumuz bir ulusun lideri olarak Başkan Trump, bu (Rusya'nın) dezenformasyon balonunun içinde sıkışıp kaldı.''

Zelenski, günün erken saatlerinde ABD'ye ittifaklarını yeniden güçlendirme çağrısı yapmıştı. Bu çağrıdan birkaç saat sonra Trump ve Ukrayna lideri arasında hakaretleşmeler yaşandı

PUTİN SONUÇTAN MEMNUN

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Trump'ın Ukrayna'daki savaş hakkında 'objektif bilgiler' almaya başladığını ve bunun da kendisinin 'pozisyonunu değiştirmesine' yol açtığını vurguladı. Putin, Trump ile görüşmekten mutluluk duyacağını ancak görüşme için 'hazırlık gerektiği' bilgisini paylaştı.

Rus haber ajansı TASS'ın haberine göre, Putin ayrıca Riyad'daki Rusya-ABD zirvesinin sonuçlarını 'çok beğendiğini' ifade etti. Rusya lideri, 'Rusya ve ABD’nin ekonomik konularda, enerji piyasalarında, uzayda ve diğer alanlarda iş birliği yaptığını' açıkladı.

TASS, Putin'in şu ifadelerine haberinde yer verdi:

''Trump bana Ukrayna'nın görüşmelere katılacağını söyledi... Kimse Ukrayna'yı savaşın sona erdirilmesine yönelik görüşmelerden dışlamıyor.''

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin

TRUMP'TAN ZELENSKİ'YE 'DİKTATÖR' SUÇLAMASI

Trump ise Truth Social'daki açıklamasında, Ukrayna'nın savaşın çıkmasından sorumlu olduğu yönündeki suçlamalarını tekrarladı. ABD Başkanı, Zelenski'nin 'seçim yapmayı reddettiğini' ve ''Ukrayna’daki seçim anketlerinde çok düşük destek oranına sahip olduğunu'' iddia etti. Zelenski'nin yüzde 4'lük bir destek oranına sahip olduğunu iddia eden Trump, Ukrayna’da yeni bir seçim yapılması için çağrıda bulundu.

Trump’ın suçlamalarına cevap veren Zelenski, şunları söyledi:  

''Yüzde 4'ten bahsediyoruz, bu dezenformasyonu (daha önce de) gördük, bunun Rusya'dan geldiğini anlıyoruz.''

Zelenski, popülerlik anketleri hakkında hiçbir zaman yorum yapmadığını hatırlattı. Ukrayna lideri, son araştırmalara göre Ukraynalıların çoğunluğunun kendisine güvendiğini savundu. Zelenski, savaş sürerken kendisini değiştirmeye yönelik herhangi bir girişimin başarısız olacağını da dile getirdi.

Kiev Uluslararası Sosyoloji Enstitüsü'nün (KIIS) Şubat ayında yaptığı bir ankete göre, Ukraynalıların Zelenski'ye desteği bir ay öncesine göre yüzde 52'den yüzde 57'ye çıktı.

İngiliz basını, Trump'ın Ukrayna'ya ait 'bütün ekonomik kaynakların' yarısını istediğini öne sürdü. Çıkan haberlere göre ABD, Ukrayna'nın sadece maden kaynaklarını değil, ülkede bulunan 'maddi getirisi olan her şeyi savaş tazminatı' olarak kullanmak istiyor

ZELENSKİ: ''UKRAYNA'YI SATMAYACAĞIM''

Zelenski, Trump'ın Ukrayna'ya desteğin büyük kısmının ABD'den geldiği yönündeki yorumlarına da yanıt verdi. 'Destek için minnettar' olduğunu kaydeden Zelenski, 'Trump ve ekibinin gerçek bilgilere sahip olmasını' istediğini sözlerine ekledi. Trump'ın 350 milyar dolar iddiasına karşın Zelenski, Ukrayna’nın ABD'den 67 milyar dolarlık silah ve 31,5 milyar dolarlık bütçe desteği aldığını yineledi.

Ukrayna Dijital İşler Bakanlığı Başkanı Mykhailo Fedorov, Çarşamba günü yaptığı açıklamada, Zelensk'nin reytinglerinin Trump'tan 'yüzde 4-5' daha yüksek olduğunu öne sürdü. Ukrayna Dışişleri Bakanı Andrii Sybiha ise hiç kimsenin ülkesini teslim olmaya zorlayamayacağının altını çizdi. Sybiha, X’te paylaştığı mesajında, 'Var olma hakkımızı savunacağız' diye yazdı.

Ukrayna parlamentosu sözcüsü Ruslan Stefanchuk, Ukrayna'nın seçimlerden vazgeçmediğini vurgulayarak Facebook'tan paylaştığı mesajında şunları belirtti: 

''Top atışları altında 'demokrasi' icat etmek demokrasi değildir. Bundan faydalanacak olanın Kremlin olduğu görülüyor. Ukrayna'nın oy pusulalarına değil mermilere ihtiyacı var.''

Trump'ın, Ukrayna’nın kritik minerallerini talep etmesine değinen Zelenski, ''Ukrayna'yı satamayacağını'' ancak 'güvenlik garantileri' içeriyorsa 'ciddi bir belge üzerinde' çalışmaya hazır olduğunu bildirdi.

Çarşamba günü, Trump'ın Ukrayna elçisi Keith Kellogg, Ukraynalı liderlerle görüşmek üzere Kiev'e geldi. Kellogg gazetecilere, 'güvenlik garantilerine olan ihtiyacı anladıklarını açıklayarak, görevinin bir kısmının 'oturup dinlemek' olacağını ifade etti. Zelenskiy'nin açıklamalarında, Kellogg'a 'Gidip sıradan Ukraynalılarla Trump'ın yorumlarının nasıl karşılandığı hakkında konuşması' çağrısı da yer aldı.

Kiev Ekonomi Okulu Başkanı Tymofiy Mylovanov, Facebook'ta şu değerlendirmeyi yaptı:

''Zelenski ile Trump arasındaki çatışma büyüyor. Trump, seçim sırasında Biden'a yönelik saldırısında da benzer bir üslup kullandı... Bu bizim için ne anlama geliyor? Dayanıyoruz ve direneceğiz... Ve Başkan'ın (Zelenski'nin) arkasında bir kişi olarak değil, bir kurum olarak toplanıyoruz. Biz egemen bir devletiz. ABD'ye karşı kendimizi savunmak zorunda kalacağımızı kim bilebilirdi?''

Trump'ın iddiasına göre Ukrayna Savaşı'nda 700 bin Ukraynalı ve 850 bin Rus asker hayatını kaybetti

BALTIK ÜLKELERİ SAVAŞA HAZIRLANIYOR 

Rusya ve ABD, Ukrayna'nın geleceğini tartışırken, Baltık ülkeleri, Rusya'nın NATO ile gelecekte bir savaşa hazırlandığına dair korkusuyla askeri çatışma hazırlıklarını hızlandırıyor. Estonya'nın Dış İstihbarat Servisi, Rusya'nın silahlı kuvvetlerini  'NATO ile olası bir gelecekteki savaşa hazırlık' yapacak şekilde genişlettiği konusunda uyardı.

SVT’nin haberine göre, Danimarka istihbaratı, Rusya'nın NATO'yu zayıf olarak algılaması halinde beş yıl içinde Avrupa'da büyük ölçekli bir savaş başlatmaya hazır olacağı öngörüsünü paylaştı. Letonya istihbaratına göre ise Ukrayna'da 'kazanması' durumunda Rusya, beş yıl içinde NATO için önemli bir tehdit oluşturabilecek askeri güce ulaşabilir.

Letonya, Riga'daki Jeopolitik Çalışmalar Merkezi direktörü Dr. Maris Andzans, çatışma ihtimalini şöyle değerlendirdi:

''Transatlantik köprüsü dağılmıyorsa bile ciddi şekilde hasar görmüş olduğu hissi var. Biden savaş sırasında Kiev'e seyahat etti ve şimdi Trump Moskova'ya seyahat etmeye hazır. Oldukça büyük bir dönüşüm.''

Norveç Savunma Çalışmaları Enstitüsü'nden Profesör Katarzyna Zysk, Baltıklarda bir savaş ihtimaline dair şu görüşü paylaştı:

'Ancak endişe şu ki, özellikle Ukrayna'daki savaş durursa, Rusya askeri örgütlenmesini yeniden inşa etmeye odaklanacak.'

Danimarka'nın savaştan kaçınmak için 'büyük çaplı bir yeniden silahlanmaya' ihtiyacı olduğunu açıklayan Başbakan Mette Frederiksen, ülkenin önümüzdeki iki yıl içinde savunmaya 50 milyar Danimarka Kronu harcayacağını duyurdu. Frederiksen, Danimarka'nın 'derhal daha güçlü bir savunmaya ve daha güçlü bir caydırıcılığa katkıda bulunabilecek şeyleri satın alacağını' kaydetti.

Yatırım, Danimarka'nın savunma harcamalarının önümüzdeki iki yıl içinde GSYİH'nın yüzde 3'üne çıkmasını sağlayacak (2024'te yüzde 2,4'tü). Frederiksen, bu rakamın 'yarım yüzyıldır görülen en yüksek seviye' olacağını sözlerine ekledi.

İngiltere Başbakanı Keir Starmer, ABD ile Avrupa arasındaki gerilim artarken, X hesabından şunu yazdı:

'Kıtamızın kolektif güvenliği açısından nesiller boyu bir kez yaşanacak bir anla karşı karşıyayız. Hepimizin bir adım öne çıkmasının zamanı geldi.'

Baltık ülkeleri Şubat ayının başında Rusya'dan enerji ithalatına son verdi. Estonya, Letonya ve Litvanya, Belarus ve Rusya sınırları boyunca uzanacak ortak bir savunma hattı inşa ediyor

UKRAYNA TÜRKİYE'NİN ARABULUCU OLMASINI İSTİYOR

Zelenski, X hesabı üzerinden yeni bir açıklama yaptı. Ukrayna lideri, açıklamasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a tekrar teşekkür ederken, NATO ile olan ilişkilerine dair değerlendirmelerde bulundu.

NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ile görüştüşünü duyuran Zelenski, şu ifadeleri kullandı:

''Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Türkiye'nin güvenlik garantileri sağlamadaki rolünü ele aldığımız görüşmemizin ayrıntılarını (Rutte ile) paylaştım. Ukrayna'nın bu süreçte Avrupa ülkelerinden, İngiltere ve Türkiye'den ve ABD'den geniş bir temsiliyete ihtiyacı var.

Mark (Rutte), General Kellogg ile yaptığı görüşme hakkında bana bilgi verdi. Mesajları, yalnızca geçici bir ateşkes değil, garantili barışa ulaşma hedefimizle örtüşüyor. Birkaç ay veya yıl içinde Putin'in savaşıyla geri dönmeyeceğine dair güven tesis edilmeli.

Ayrıca (görüşmede) ortaklarımızla gelecekteki iş birliğimizi konuştuk ve sonraki adımlarımızı koordine ettik. Putin'in herkesi tekrar aldatmasına izin veremeyiz. Herhangi bir potansiyel müzakereden önce, tüm ortaklar güçlü güvenlik garantilerinin kalıcı barış için öncelik olduğunu açıkça anlamalıdır. 

Desteğiniz ve yardımlarınız için teşekkür ederim Mark.''

CHATHAM HOUSE'UN EKONOMİK SAVAŞ ANALİZİ

İngiltere merkezli düşünce kuruluşu Chatham House, Trump’ın ekonomi politikaları ve Rusya ile Çin’e karşı tutumuna dair bir analiz yayınladı. Analizde, Trump'ın petrol arzını artırma taahhüdünün, eğer hızlı bir şekilde gerçekleşirse Rusya üzerinde önemli derecede zararlı etkilere yol açabileceği bildirildi.

Chatham House’un analizinde şunlar ifade edildi:

''Piyasa, petrol fiyatının 2025'te düşmesine çoktan hazır. Trump daha düşük fiyatları gerçeğe dönüştürmek için hızlı çalışırsa Moskova endişelenmek için bir nedene sahip olacak. Trump'ın hazine için seçtiği Scott Bessent'i dikkate alırsak, ABD yönetiminin petrol üretimini günde 3 milyon varil petrolle ne kadar hızlı artırmayı hedeflediği anlaşılıyor.

Asıl mesele Trump'ın Putin'e baskı yapma yeteneği değil, bunu yapma isteğidir. Trump'ın büyük stratejik hedefi Çin ve Rusya arasındaki 'birleşmeyi bozmak'. Bu, Nixon'ın 1970'lerde Çin'i SSCB'den uzaklaştırma çabalarının tekrarı gibi görünüyor. (Trump’ın) Rus ekonomisine baskı yapma arzusu sınırlı olabilir.

Dolayısıyla Ukrayna'nın geleceği büyük ölçüde Trump'ın Rusya'ya baskı yapma arzusunun Çin ile rekabette galip gelme arzusuna kıyasla ne derecede olacağına bağlıdır. Yeni yönetim dikkatli düşünmeli: Putin, Kiev'e artan silah teslimatlarından daha çok enflasyondan korkuyor olabilir. Ve Ukrayna müzakerelerinde ABD'nin ekonomik gücünü kullanamaması Pekin'de zayıflık olarak görülebilir.''

Haber Kaynağı : 12punto