AIDS (HIV) nedir, nasıl bulaşır, tedavisi var mı?

AIDS (HIV) hastalığı (Kazanılmış Bağışıklık Yetersizliği Sendromu) olarak adlandırılan virüs kaynaklı bir bağışıklık problemidir. Hastalığa neden olan HIV virüsü vücudun savunmasında rol oynayan önemli hücreleri yok ederek bağışıklık sisteminin baskılanmasına neden olur.

Genellikle HIV/AIDS şeklinde de kısaltılan bu hastalıkta bağışıklık sisteminin zayıflaması sonucu ağır enfeksiyon rahatsızlıkları hatta kanser ve benzer hastalıklar ortaya çıkabilir. 

HIV virüsüne maruz kalan kişilerde hastalığın erken evrede tespit edilmesi ve sağlıklı insanlara bulaşmasının önlenmesi için belirti ve bulgular mutlaka bilinmeli, hastalığın bulaşma yolları ve korunma yöntemleri hakkında bilgi sahibi olunmalıdır

AIDS NASIL BULAŞIR?

AIDS hastalığı HIV virüsü ile enfekte olmuş kişilerin vücut sıvılarının, virüs ile temas etmemiş kişilerin vücuduna girmesi ile yayılım gösterir. Virüsün yayılmasında etkili olan vücut sıvıları kan, sperm, vajina salgısı ve anne sütü şeklinde sıralanır.

HIV'in bulaşma yolları şunlardır: 

Cinsel temas: En yaygın HIV bulaşma yolu cinsel ilişkidir. Korunmasız cinsel temas (vajinal, anal veya oral seks) sırasında enfekte bir partnerden sağlıklı bir partnere HIV bulaşabilir.

Kan yoluyla: HIV bulaşması kan yoluyla gerçekleşebilir. Paylaşılan enjektörler veya iğneler (uyuşturucu kullanımı için), kan ürünleri transfüzyonları (bu günlerde kan testleri sayesinde nadiren görülür) veya sağlık çalışanları gibi kanla temas eden kişilerde risk mevcuttur.

Anneden bebeğe bulaşma: Hamile bir kadından HIV enfekte olmuş bir bebeğe bulaşabilir. Doğum sırasında, anneden bebeğe geçiş olabilir ve emzirme döneminde de bulaşma riski vardır.

Enfekte kan, doku veya organların nakli: HIV, enfekte olan bir kişinin kanı, dokusu veya organı başka bir kişiye nakledildiğinde bulaşabilir. Ancak modern tıbbi prosedürler ve testler sayesinde bu tür bulaşmaların görülme sıklığı çok düşüktür. 

Cinsel yolla bulaşan diğer enfeksiyonlar: HIV bulaşma riski, cinsel yolla bulaşan diğer enfeksiyonların (örneğin, herpes, sifiliz veya gonore gibi) varlığı durumunda artabilir. Bu enfeksiyonlar, vücutta yaralar veya açık lezyonlar oluşturabilir ve HIV'in geçişini kolaylaştırabilir.

AIDS TEDAVİSİ NEDİR?

HIV'den vücudu tamamen temizleyen bir tedavi yoktur. Bu haliyle hastalık bir kronik hastalığa dönüşmüştür. Ancak bugün gelinen noktada, hastalık öncesinde ve sonrasında oluşabilecek diğer hastalıklar çeşitli ilaçlar yardımıyla engellenebilmekte; virüsün vücutta çoğalmasının ve dolayısıyla kişilerin hastalığı bulaştırmasının ve hastalık geliştirmesinin önüne geçilebilmektedir.

Bugün hastalığı önlemek için temas öncesi (prep: pre exposure propyhlaxis) ve temas sonrası (pep: post exposure propyhlaxis) için ilaç kullanım önerileri vardır. ayrıca hastalığın tedavisinde kombine ilaç tedavisi kullanılmaktadır.

PREP, kişilerin virüsü kapma ihtimali olduğu durumlarda virüsle temas etmeden önce kullanılan ilaçlardır. PEP’ler ise virüs ile temas sonrası herhangi bir enfeksiyon durumunun önüne geçme amaçlı kullanılmaktadır. PEP ilaçlar, sağlık çalışanlarının enfekte kan ile teması ya da şüpheli cinsel ilişki sonrası; virüsün bulaştığından şüphe duyulduğu andan itibaren en fazla 3 gün içerisinde kullanılmaya başlanmalıdır.

ART’ler ise enfekte bireylerde erken tanı sonrası kandaki viral yükü düşük tutmak adına ömür boyu kullanılan ilaçlardır. Bu ilaçlar kişilerin vücudunda HIV virüsünün çoğalmasını engeller ve böylelikle kişiler virüsün bağışıklık sistemi üzerindeki yıkıcı etkilerinden korunur ve diğer kişilere bulaştırmazlar.

Haber Kaynağı : 12punto