Türkiye'de çocuk evlilikleri neden hâlâ yasal?

Sinem Nazlı Demir - 12punto.com.tr

İstanbul Barosu Adli Yardım Bürosu Sorumlu Avukatı Aylin Moralıoğlu, çocuk ve kadın haklarına dair 12punto’ya önemli açıklamalarda bulundu. Moralıoğlu, özellikle çocuk evliliklerine karşı mevcut yasal çerçevede ciddi boşluklar olduğunu vurgularken, "Çocuğun rızasından söz etmek mümkün değildir. Bu doğrudan istismardır" ifadelerini kullandı.

Medeni Kanun'a göre evlenme yaşı 17 olsa da, hâkim kararıyla 16 yaşındaki çocukların evlenmesine izin verilmesi bu istismarın önünü açıyor. Moralıoğlu, "Anayasa’nın 90. maddesi açık; uluslararası sözleşmeler iç hukuktan üstündür. Biz çocuk hakları sözleşmesine tarafız. 18 yaş altı herkes çocuktur ve evlilik istismardır" diyerek yasal çelişkiye dikkat çekiyor.

EVLİLİK KİSVESİYLE İSTİSMAR: "SİYASETÇİLERİN DİLİ BU ALANI MEŞRULAŞTIRIYOR"

Moraloğlu, çocuk evliliklerinin sadece bireysel değil, sistematik bir sorun olduğunu ifade ederek "Bu istismar siyasilerin ve din adamlarının söylemleriyle zaman zaman meşrulaştırılmaya çalışılıyor" dedi. Özellikle kız çocuklarının eğitimden koparılmasıyla başlayan sürecin, onları şiddet döngüsünün içine ittiğini belirtti:

"4+4+4 sistemiyle eğitim bölündü. İlk 4 yıldan sonra kızların okullaşma oranı düştü. Bu da evlilik riskini artırdı. Ekonomik zorluklar, dini yanlış yorumlar, sosyo-kültürel yapılar birleşince çocuk evlilikleri yaygınlaştı."

İSTİSMARIN EN YAYGINI: EN YAKINDAN GELEN TEHLİKE

Aylin Moralıoğlu’na göre, çocuk istismarı vakalarında failler çoğunlukla çocuğun çevresinden çıkıyor. Baba, amca, öğretmen, komşu gibi güven duyulan kişilerin fail olduğu durumlarda istismar daha da yıkıcı bir hal alıyor.

"İçerideki suç daha kolay örtülüyor. Çocuğun bunu anlatması çok daha zorlaşıyor. Aile içi fail varsa, genellikle üzeri örtülmeye çalışılıyor."

Rehber öğretmenlerin ve psikolojik danışmanların rolüne dikkat çeken Moralıoğlu, bu alanda eğitimin şart olduğunu ifade etti. Ailelere, öğretmenlere, din görevlilerine ve kamu personeline yönelik topyekûn bir farkındalık kampanyası yürütülmesi gerektiğini söyledi.

DEVLET NEREDE, SİSTEM NEDEN SUSUYOR?

Çocuk istismarının önlenmesinde devletin temel yükümlülüklerinden birinin önleyici mekanizmaları hayata geçirmek olduğunu söyleyen Moralıoğlu, Lanzarote Sözleşmesi’ni hatırlatarak, şu sözlerle çağrıda bulundu:

"Devletin sadece mahkemelerde değil, sosyal destek merkezlerinde, barolarla, okullarla, sağlık kuruluşlarıyla ortak mekanizmalar geliştirmesi gerekiyor. Ama hâlâ bu konuda büyük eksikliklerimiz var."

“DEVLET SUSARSA, ÇOCUK DA SUSAR”

Moralıoğlu’nun verdiği en önemli mesajlardan biri, istismarın üstünün örtülmesinin sadece ailelerin tercihi değil, sistemin sessizliğinin sonucu olduğuydu:

"Çocuk susar çünkü sistem susar. O yüzden önce biz konuşacağız, biz ifşa edeceğiz. Çocukların kurtuluşu ancak böyle mümkün."

Barolara, polise, bakanlıklara bildirim yapmanın hayati önemde olduğunu vurgulayan Moralıoğlu, çocuğun rehabilitasyonu ve toplumla yeniden bütünleşebilmesi için erken müdahalenin şart olduğuna dikkat çekti.

ÇÖZÜM NE? DAHA FAZLA SESSİZLİK DEĞİL, DAHA FAZLA DAYANIŞMA

Çocukların istismarının önlenmesi için sadece yasa değişikliği değil, zihniyet değişimi gerektiğini vurgulayan Aylin Moralıoğlu, eğitimin ve destek mekanizmalarının güçlendirilmesi gerektiğini söyledi. Toplumun her kesiminin – aileler, öğretmenler, hukukçular, medya – birlikte hareket etmesi gerektiğinin altını çizdi:

Bu çarpıcı röportaj, Türkiye’de çocuk haklarının ne kadar kırılgan olduğunu bir kez daha gösteriyor.

Avukat Aylin Moralıoğlu’nun sözleri ise çok net:

"Çocuk evliliği, çocuk istismarıdır. Nokta.”

Haber Kaynağı : Sinem Nazlı Demir