Meme kanseri ile mücadele: Genç kadınların bilmesi gereken 5 temel faktör

Meme kanseri, kadınlarda en yaygın görülen kanser türlerinden biridir. Özellikle genç yaşta birinci derece akrabalarında meme kanseri öyküsü bulunan kadınlar, bu hastalık için en yüksek risk grubunda yer alıyor. Erken evrede teşhis edilen meme kanseri, tedaviye daha olumlu yanıt verir. Memorial Ataşehir Hastanesi Meme ve Endokrin Cerrahisi Bölümü'nden Prof. Dr. Bülent Çitgez, meme kanseri ile ilgili sıkça sorulan soruları yanıtladı.

1-) GENÇ KADINLARA MEME KANSERİ ARTIŞI NE DURUMDA?

Genç kadınlarda meme kanseri riski, 45 yaş ve üzerindeki kadınlara kıyasla daha düşüktür. Yirmili yaşlarda meme kanseri gelişme riski 1/1800, otuzlu yaşlarda ise 1/230 civarındadır. Ailede özellikle genç yaşta birinci derece akrabalarda meme kanseri görülen kadınlar, bu hastalık için en yüksek risk grubunu oluşturur. Yaş faktörü göz önüne alındığında, genç yaşta meme kanseri tanısı alan kadınların BRCA gen mutasyonu taşıma olasılığı daha yüksektir. Ancak, her yaş grubundaki kadınlara düzenli olarak kendi kendine meme muayenesi yapmaları ve klinik muayene olmaları önerilmektedir. Bu, tıbbi otoriteler tarafından şiddetle tavsiye edilmektedir.

2-) GENÇ ANNE OLMAK MEME KANSERİNİN RİSK FAKTÖRLERİNDEN BİRİ MİDİR?

İlk çocuğunu 35 yaşında veya daha genç yaşlarda doğuran kadınların meme kanseri riski genellikle daha düşük olmaktadır. Ancak, ilk çocuğunu daha ileri yaşlarda doğuran kadınların meme kanseri riski, erken yaşta doğum yapanlara kıyasla daha yüksek olabilmektedir. Hamilelik sürecinde meme hücreleri hızla büyür ve bu süreçte hücrelerde genetik bir hasar varsa, bu hasar hücreler çoğaldıkça artar. Bu artan genetik hasar, meme kanseri gelişimine yol açabilir. Genetik hasarın oluşma olasılığı yaşla birlikte yükseldiği için, yüksek yaşta anne olmanın meme kanseri riskini artırma potansiyeli bulunmaktadır. Bu da ileri yaşta doğum yapmanın kanser riski üzerindeki etkisini açıklar.

3-) MEME KANSERİNE YAKALANAN BİR KADIN ANNE OLABİLİR Mİ?

Meme kanseri tedavisi, kadının doğurganlığını etkileyebilir. Örneğin, kemoterapi tedavisi yumurtalıklar üzerinde zarar oluşturabilir ve bu da tedavi sürecinde veya sonrasında kısırlığa yol açabilir. Ancak, birçok kadın tedavi sonrasında hamile kalabilmektedir. Meme kanseri tedavisinin ardından hamile kalmak genellikle güvenlidir, ancak bazı kadınlar hamilelik sırasında östrojen seviyelerinin artmasının, kanserin nüksetmesine yol açabileceğinden endişe etmektedir. Yine de, meme kanseri tedavisinden sonra hamile kalan kadınlarda kanserin tekrar etmesi veya ölüm riskinin artması söz konusu değildir.

4-) TEDAVİ SÜRECİNDE HAMİLE KALINABİLİR Mİ?

Meme kanseri tedavisinde kullanılan ilaçların vücuttan atılması önemlidir. Ancak tedavi sonrasında hamile kalmadan önce beklenmesi gereken süreyi belirlemek zordur. Kemoterapi, yumurtalarda genetik mutasyonlara yol açabilir ve bu mutasyonlar, bu yumurtalardan doğacak çocuklarda sağlık sorunlarına neden olabilir. Kemoterapi sonrası hamile kalmadan önce genellikle en az 1 yıl beklenmesi önerilir, böylece vücut hasarlı yumurtaları temizlemek için yeterli zamana sahip olur. Kemoterapi ve diğer bazı kanser tedavileri, gelişen embriyo veya fetüse zarar verebilir. Eğer bu tedaviler sırasında hamile kalınırsa, düşük yapma olasılığı artar veya doğumsal kusurlar görülebilir. Her tedavi yönteminin vücuttan atılma süresi farklıdır, bu yüzden beklenmesi gereken süre, uygulanan tedaviye bağlı olarak değişir. Eğer tedavi kesilirse, çocuk doğduktan sonra ya da emzirme dönemi sonlandığında tedaviye yeniden başlanabilir.

5-) AİLESİNDE MEME KANSERİ ÖYKÜSÜ OLAN KADINLAR KORUNMA AMAÇLI NASIL BİR YOL İZLEMELİ?

Yakın akrabalarında meme kanseri tanısı olan kadınların bu hastalığa yakalanma riski daha yüksektir. Birinci derece bir kadın akrabanıza (kız kardeş, anne, kız) meme kanseri tanısı konmuşsa riskiniz iki katına çıkar. Birinci derece akrabalardan ikisinde teşhis konmuşsa riskiniz ortalamanın 5 katıdır. Bazı durumlarda ailede güçlü meme kanseri öyküsü BRCA1 veya BRCA2 geni gibi yüksek meme kanseri riskiyle ilişkili anormal bir gene sahip olmakla bağlantılıdır. Bu yüzden meme kanserine yakalanma riskinin yüksek olduğu düşünülen kişilere genetik danışmanlık mutlaka önerilmelidir. 

Bu bireylere sağlıklı bir kiloyu korumak, düzenli egzersiz yapmak, alkol tüketimini sınırlamak, dengeli ve sağlıklı beslenmek, sigara içmemek gibi yaşam tarzı değişiklikleri tavsiye edilmektedir. Bu yaşam tarzı değişikliklerini benimsemenin yanı sıra, ailesinde meme kanseri öyküsü bulunan kadınlar için hormonal tedavi ilaçları ve risk azaltıcı cerrahi gibi alternatif risk azaltma yöntemleri de mevcuttur. Ayrıca, hastalara doktorlarıyla iletişime geçmeleri, kişiye özel ve uygun bir tarama programına katılmaları şiddetle önerilmektedir.