Depremde Antakya’nın halini anlattığı için TSK’dan atılan bir üsteğmen vardı!

Dün, resmi rakamlara göre 50 binin üzerinde insanımızı kaybettiğimiz Kahramanmaraş merkezli depremin ikinci yıldönümüydü. Kapanmayan yaralar bir daha, bir daha kanadı.

Gündemimizde bir de mezuniyet töreninden sonra kendi aralarında yaptıkları kutlamada kılıç çatıp Subay Andı’nı okuyan ve “Mustafa Kemal’in askerleriyiz” diyen 5 teğmen ile onları engellemedikleri gerekçesiyle 3 komutanın “hizmete engel davranışlarda bulunmak, disiplinsizlik ve TSK’nın itibarını zedeleme” suçlamasıyla TSK’dan ihraç edilmesi var.

Milli Savunma Bakanlığı Sözcüsü, dün bir kez daha ihraç kararını savunurken, “Bu gençler söyledikleri sözlerden değil, önceden planlı, toplu ve organize bir disiplinsizlik yaptıkları, mutlak itaati bozdukları ve TSK’nın itibarını zedeledikleri için cezalandırıldılar.” dedi.

Deprem ve teğmenler, ne alâka mı?..

Kahramanmaraş merkezli olan, ama tabir-i caizse kıyametin koptuğu Hatay Antakya depremi sırasında Reyhanlı’da görevli olan Üsteğmen A.A.’dan bahsedeceğiz.

Bölüğüyle birlikte Reyhanlı’dan Antakya’ya gönderildiğinde canla başla çalışırken, hepimizin gördüğü ihmal ve eksiklikleri o da gördü.

Dayanamadı, ilk iki günden itibaren gördüklerini paylaştı. AFAD’ı, Kızılay’ı, itfaiyeyi, yağmacıları eleştirirken insanların, “Bunlar bir avuç asker, devlet nerede?” diye sorduğunu, kendisinin de, “Biz devletiz.” cevabını verdiğini anlattı.

“Hizmete Engel Davranış” Sayıldı

Bunlar haberleştirilince de tahmin edeceğiniz üzere TSK, A.A. hakkında hemen disiplin soruşturması başlattı. Depremden 21 gün sonra başlatılan soruşturma 16 Mart’ta tamamlanıp kendisinin YDK’ya sevki uygun görüldü. MSB Yüksek Disiplin Kurulu geçen yıl 25 Ocak’ta, “hizmete engel davranışlarda bulunmak” fiilini işlediği suçlamasıyla A.A.’nın TSK’dan atılmasına karar verdi. Bakan Yaşar Güler de bu kararı 29 Şubat’ta onayladı.

A.A.’nın, aynı zamanda 5 teğmenin avukatı da olan avukatı İbrahim Yılmaz, söz konusu kararın iptali için Erzurum 2. İdare Mahkemesi’ne dava açtı. Av. Yılmaz iptal başvurusunda önce şunlara dikkat çekti:

“Görevlendirildiği Antakya'da yıkımın merkezine ulaştığı andan itibaren bölüğüyle birlikte deprem bölgesinde sağ kalan sayısız insanın canlı şekilde enkazdan çıkartılması, yakınlarını kaybedenlerin cenazelerine ulaşması, halkın can ve mal güvenliklerinin sağlanması için fedakarca hizmet ettiği... Söz konusu deprem sonrasında sosyal medyada TSK'nin deprem bölgesinde etkin bir rol almadığı yönünde olumsuz algıların yapıldığını görmesi üzerine bu algının doğru olmadığını, TSK'nın bir mensubu olarak depremin ilk saatlerinden itibaren deprem bölgesinde depremzedelerin can ve mal güvenliğini sağlamak için tüm askeri birliğinin canını ortaya koyarak fedakârca çalıştığını anlatmak amacıyla bir yazı kaleme aldığı... AFAD’a yönelik beyanlarının devletin itibarını zedeleyecek nitelikte bir söylem olmadığı... Paylaşımının haberleştirilmesinin iradesi dışında gelişen bir durum olduğu, olayların basına sızdırılmasından ve manipüle edilerek haberler yapılmasından sorumlu tutulamayacağı... Deprem bölgesinde gördüklerini yazmak niteliğindeki fiilinde Devletin ve TSK’nın itibarına zarar verme kastıyla hareket edildiğini söylemenin mümkün olmadığı... Hizmete engel davranışta bulunma eyleminin maddi unsurunun oluşmadığı, tam aksine TSK’nın depremdeki cefakâr hizmetlerini ifade ettiği ve verilen cezanın ölçülülük ilkesine uymadığını...”

Av. Yılmaz, bunların ardından da, A.A.’nın “Savunma hakkının etkin şekilde kullanılmasının engellendiğini, daha savunması alınmadan disiplin amirinin, YDK’ya sevk edilip, TSK’dan ayırma cezası verilmesinin isteneceğini peşinen söylediğini” vurguladı.

MSB ise Mahkemeye gönderdiği savunmasında ihraç kararını savunup iptal talebinin reddedilmesini istedi.

Mahkeme: Herkes Eleştirdi

Erzurum 2. İdare Mahkemesi, davayı geçtiğimiz 31 Aralık’ta görüştü. A.A.’nın avukatı Muhammet Oğuz Kardaşlar’ın katıldığı, MSB’den ise kimsenin gelmediği duruşma sonucunda verilen karara gelelim.

Öncelikle Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Anayasa’mızın ifade özgürlüğü, düşünceyi açıklama ve yayma hürriyetine ilişkin hükümleri ile TSK Disiplin Kanunu’nda öngörülen disiplin cezaları hatırlatılıp şöyle denildi:

“Kamu görevlilerinin disipline aykırı eylem ve işlemleri nedeniyle haklarında disiplin cezası verilebilmesi için anılan eylem ve işlemlerin sübut bulup bulmadığının usulüne göre yürütülen soruşturma ile ortaya konulması, ilgilinin lehinde ve aleyhindeki tüm delillerin toplanması... Takdir edilen disiplin cezası ile ilgilinin eylemi arasında adil bir denge bulunması... Bu denge kurulurken olayın oluş biçimi, ilgilinin suç kastının bulunup bulunmadığı gibi hususların da göz önünde bulundurulması...”

Devamında, “askerlerin dâhil olduğu kamu görevlilerinin de toplumun diğer bütün bireyleri gibi ifade özgürlüğünden yararlanma” hakkı olduğu vurgulanıp A.A.’nın paylaşımları hakkında özetle şu çarpıcı değerlendirmeler yapıldı:

“Başta Kahramanmaraş olmak üzere depremden etkilenen Hatay, Gaziantep, Malatya, Diyarbakır, Kilis, Şanlıurfa, Adıyaman, Osmaniye, Adana ile Elazığ’da olağanüstü hal ilan edilmiş, daha sonra alınan kararla Bingöl, Kayseri, Mardin, Tunceli, Niğde ve Batman illeri de afet bölgesi olarak ilan edilmiştir. Resmi rakamlara göre, deprem nedeniyle 50.783 kişi hayatını kaybederken, 115.353 kişi yaralanmıştır. 37.984 binanın yıkıldığı raporlanmıştır. Öte yandan, etkilenen altyapı ve üstyapı yanı sıra afetin büyüklüğü karşısında oluşan psikolojik etkenlerle de AFAD dahil pek çok kurumun deprem sonrasındaki faaliyetleri eleştirilmiş ve devlet büyükleri tarafından da bu durum yazılı ve görsel basın aracılığıyla ifade edilmiştir. Bir asker olarak ilk andan itibaren sahada görevli olan ve o anın psikolojik yükü, yazılı ve görsel basında yer alan haberler ve sahada gördüklerinin davacının paylaşımına etkisi olmadığını düşünmek mümkün değildir. Zaten davacı tarafından söz konusu paylaşımın aldığı etkileşim sonrasında durum fark edilmiş ve paylaşım kaldırılmıştır. Bir kamu görevlisi olarak muhatabın görevini ifa ederken kamunun güvenine sahip olması gerektiği konusunda tereddüt bulunmamaktadır. Deprem sonrasında yaşananlar dikkate alındığında, davacının yaşananlara yönelik olarak sözlerinin yazılı, görsel basında yer alan hatta sonraki süreçte akademik olarak tartışılan ve eleştirilen konular bağlamıyla doğrudan ilgili olduğu görülmektedir. Bu çerçevede davacının ifade ettiği hususların içeriği, deprem sonrasında yaşananlar ve kamuoyu tartışmaları göz önüne alındığında, her ne kadar asker kimliğini açıklaması bir kusur olarak görülse bile yardım faaliyetlerine ve kamu düzeninin sağlanmasına yönelik faaliyetlerin içinde yer alan davacının söz konusu konulara ilgisiz kalması düşünülemez.”

Bu değerlendirmelerin ardından da; oybirliğiyle A.A.’nın açıklamalarının ifade özgürlüğü kapsamında kaldığı belirtilerek TSK’dan ihraç işleminin iptaline karar verildi.

Darısı teğmenlerin ve komutanlarının başına!..