11-17 Kasım Resmî Gazete

Resmî Gazete’de 11-17 Kasım arasında yayımlanan TBMM, Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin çıkardığı kanun, kararname, yönetmelik, genelge ve sair mevzuat arasından özet gelişmeleri paylaşıyorum.

9124 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile Yatırımlara Proje Bazlı Devlet Yardımı Verilmesine İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar yürürlüğe kondu. Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı kapsamında desteklenmesine karar verilen yatırımlar için asgari 100 Milyon TL ve diğer yatırımlar için 2 Milyar TL tutar belirlendi. Destek kararı Cumhurbaşkanı tarafından verilecek.

Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından 509 numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair 573 sayılı tebliğ yayımlandı. Gider pusulaları ve müstahsil makbuzlarının elektronik ortamda düzenlenebilmesi sağlandı. İnşaat Demiri İzleme Sistemi zorunluluğu olanlardan satış hasılatı 1 Milyon TL ve üzerinde olanlara e-irsaliye zorunlu hale getirildi. 1.1.2025 itibariyle toplam 3 Bin TL ve üzerinde olan faturaların e-Arşiv fatura olarak düzenlenmesi zorunlu hale getirildi. 1.1.2026 tarihinden itibaren ise tutarına bakılmaksızın tüm faturalar -Arşiv fatura olarak düzenlenecek.

Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu tarafından (2024/3 E. Ve 2024/9 K.) mükelleflerin birden fazla sebepten dolayı özel esaslara tabi mükellefle kapsamına alınması halinde her bir sebep yönünden ayrı bir idari işlem tesis edildiğinin ve dolayısıyla her bir işlem için ayrı ayrı davalar açılabileceği, bunun bir derdestliğe neden olmayacağına karar verildi. 

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından Yatırım Projelerinin Stratejik Öncelik ve Teknik Değerlendirmesine Dair Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ yayınlandı. AR-GE harcamaları dahil toplam yatırım tutarının en az 1 milyar lira TL olması gerekliliğine ek olarak öz kaynak tutarının en az 50 milyon TL olması şartı ve teşvik belgesi kapsamındaki faiz desteği yatırımcı lehine esnetildi. 

Anayasa Mahkemesi hükümlünün hapishanede insani yaşam şartlarına ilişkin kötü koşulların giderilmesi için İnfaz Hakimliği’ne yaptığı başvurunun hakimlik tarafından görev alanına girmediği gerekçesiyle reddedilerek hükümlünün çaresiz çözümsüz bırakıldığı için 100 bin  TL manevi tazminat talebine ve kötü muamele yasağının ihlal edildiğine hükmetti. Yüksek Mahkeme; infaz hakimliklerinin hapishanede infazın her yönüyle geniş şekilde yetkili olduğu yönündeki geçmiş kararlarına paralel bir karar vermiş oldu.

Kamuoyunda 9. Yargı Paketi olarak adlandırılan ve kanun yapımı tekniği itibariyle bir torba yasa olan 7531 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun TBMM tarafından 7 Kasım 2024’te kabul edildi ve 14 Kasım 2024’te Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. 9. Yargı Paketi ile;

-İcra ve İflas Kanunu’nda elektronik ihale usulü değiştirildi. Yeni düzenleme ile asgari teklif oranı binde 1’den binde 5’e yükseltildi. Eski usulde ihale bitimine son on dakika yapılan yeni teklif ile ihale süreci tek seferlik on dakika uzuyordu. Bu durum son saniye en yüksek teklifi sisteme ileten ihale katılımcısının adaletsiz şekilde ihaleyi kazanmasına sebep oluyordu. Yeni düzenlemede son on dakikada gelen teklif ihaleyi üç dakika uzatacak ve her yeni teklif geldiğinde ihale toplamda 1 saate kadar üçer dakika uzayacak. Ayrıca Adalet Bakanlığı bu süreyi değiştirmede yetkili kılındı. Böylelikle uygulamada sorun çıkması halinde yeni bir yasaya ihtiyaç duymadan bakanlık yönetmelik değişikliği ile sorunu çözebilecek. Ayrıca İcra ve İflas Kanunu’nun uygulandığı İtirazın Kaldırılması ve İptali Davaları ile sair davalarda kesinlik sınırı istinaf veya yargıtaydan dönen dosyalar için ilk karar tarihindeki sınıra bakılacak. Böylelikle birçok dosyanın enflasyon sebebiyle üst mahkemeden dönüşü sonrası kesinleşmesi engellenmiş oldu. Enflasyon etkisi yasalara dahi yansıyor. İİK’daki son değişiklikle her sene yılbaşında belirlenen kesinlik sınırının düzlemesi onluk basamaktan binlik basamağa alındı. Yani artık 10’ar 10’ar değil, 1000’er 1000’er sayıyoruz. 

-Avukatlık Kanunu’nun adli yardım ödeneğinde değişiklik yapıldı. Artık adli yardım için toplanacak toplam bütçenin %30’u ildeki numaralı barolar arasında eşit bölünecek. Geri kalanı ise avukat nüfusuna göre dağıtılacak. Böylelikle adli yardım anlamında 2 numaralı barolar nüfuslarına nazaran ket be kat fazla adli yardım ödeneği alacak. Bu da adli yardıma muhtaç geniş halk kitlelerine ulaşmak için daha çok bütçe ve ödenek demek.

-Hâkimler ve Savcılar Kanunu’nda değişiklik yapılarak adalet müfettişlerinin görev ve yetkileri ayrıntılı şekilde düzenlenerek önemli ölçüde genişletildi.

-Türk Medeni Kanunu’nda Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı sonrasında soybağının reddi davası yeniden düzenlenerek çocuk ile babası arasındaki soybağının reddi davası açmak için anneye doğumdan sonra 1 senelik hak düşümü süresi konuldu. Bu şekilde kadının doğurduğu çocuğun esasında başkasından olduğuna dair ilerleyen yıllarda başvuru yapamayacağı anlamına geliyor. 

-Türk Ceza Kanunu’nda değişiklik yapılarak şikâyete bağlı olan hakaret suçu için şikâyet süresi iki yıl ile sınırlandı. Hakaret suçlarının kamu görevlisine hakaret haricinde ön ödeme kapsamına alındı. Böylelikle vatandaşlar arasındaki hakaret konulu şikayetlerce adli makamlarca hakaretin gerçekleştiği düşünülüyorsa faile belirlenen idari para cezasını on günde ödemesi için süre verilecek ve ödenirse aleyhine kamu davası açılmayacak. Son dönemde uyanık vatandaşlarımızın sosyal medya üzerinden binlerce şikâyet dosyası açıp zengin olması sonrası pratik bir çözüm olmuş. Milletvekillerinin de kamu görevlisi sayıldığını hatırlatmak lazım. Sonuç olarak birbirimize ve siyasilere ön ödeme kapsamında, memurlara ve vekillere ise içimizden hakaret edebiliyoruz. Ancak başlamış bulunan soruşturma ve davalar bu değişiklikten etkilenmeyecek. 

-Ceza Muhakemesi Kanunu’nda hakaretin internet üzerinden yapılan hali uzlaştırma kapsamından çıkarıldı. Uzlaştırmaya tabi işlerde uzlaştırmaya cevap süresi 3 günden 7 güne çıkarıldı. Yeni alınacak uzlaştırmacıların yalnızca hukuk fakültesi mezunlarından olacağı yasaya eklendi. Anayasa Mahkemesi’nin 2023’teki iptal kararı öncesinde uzlaşma sonrasında tazminat davası açılması engelleniyordu. Yeni düzenleme ile uzlaşma anında tespit edilemeyen veya uzlaşmadan sonra ortaya çıkan zararlar hariç soruşturma konusu suç nedeniyle tazminat davası açılamayacağı yasalaştı.

-Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’na ekleme yapılarak anlaşma belgesine icra edilebilirlik şerhi alındıktan sonra tapu müdürlüğüne tek taraflı olarak tescil talebinde bulunabileceği yasalaştı. Arabuluculuğa katılmama halinde yargılama sonunda her halükârda yargılama giderlerinin tamamını ödeme zorunluluğu yarısından sorumlu tutulma şeklinde azaltıldı. 

9140 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Filistin Hükümeti Arasında Kolluk Eğitimi İşbirliği Mutabakat Zaptı onaylandı. Mutabakat 24 Mayıs 2002’de Ramallah’ta iki ülke içişleri bakan yardımcıları tarafından imzalanmıştı. 

9141 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 27 ovanın sınırlarında değişikliğe gidildi.ve 19 ildeki 28 ova büyük ova koruma alanı olarak tespit edildi. Yüksek tarımsal üretim potansiyeli olmasına rağmen bozulmalarının hızla geliştiği ovalar Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu gereği büyük ova koruma alanı olarak belirlenebiliyor. Bu ovalarında bulunan taşınmazlar için onaylı planlı alanlar ve bugün itibarıyla tarım dışı kullanma izni verilmiş alanlar kapsam dışında. Babakonağı Ovası (Aksaray), Türkhöyük Ovası (Ankara), Acıkuyu Ovası (Ankara), Çıldır Ovası (Ardahan), Sazakiçi Ovası (Bolu), Yazı Ovası (Burdur), Çerkeş Ovası (Çankırı), Keşan Ovası (Edirne), İpsala Ovası (Edirne), Tunca Ovası (Edirne), Küçükdoğanca Ovası (Edirne), Otlukbeli Ovası (Erzincan), Ünlükaya Ovası (Erzurum), Bünyan Ovası (Kayseri), Hamzalı Ovası (Kırıkkale), Ocakbaşı Ovası (Kırıkkale), Kuzuyaka Ovası (Muğla), Ovaören Ovası (Nevşehir), Tepeköy Ovası (Nevşehir), Kurtalan Ovası (Siirt), Gökırmak Ovası (Sinop), Karasu Ovası (Sinop), Tekmen Ovası (Sivas), Kocakurt Ovası (Sivas), Artova Ovası (Tokat), Ulubey Ovası (Uşak), Çolpan Ovası (Van), Hasantimur Ovası (Van) 

Anayasa Mahkemesi farklı ağır ceza hakimleri tarafından dinlenmiş tanık anlatımlarına dayanan mahkumiyetin adil yargılanma kapsamındaki hakkaniyete uygun yargılanma hakkının ihlali olduğuna yönelik emsal bir kararı (2020/23093 B. 15.2.2024 K.) Resmî Gazete’de yayımladı. Değerlendirmeye göre tanıktan başka hükme esas alınacak delil yoksa tanıklar ya aynı hakimler tarafından dinlenilmeli ya da istinaf aşamasında istinaf heyetince dinlenerek bir sonuca varılmalı. Fiiliyatta ezelden beri hâkim tayinleri adli işleri yavaşlatan ve bozan bir durum. Yani esasında ülkemizde birçok adli dosya bu halde, adalet kalitesi düşük bir ülkeyiz.  Yeni atanacak adalet müfettişlerinin bunları da gözeteceğinden eminim. 

Ticaret Bakanlığı tarafından 4 numaralı Gümrük Genel Tebliğinde (Transit Rejimi) Değişiklik Yapılmasına Dair 16 numaralı Tebliğ Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Türkiye, Avrupa Birliği ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği, Birleşik Krallık, Kuzey Makedonya, Sırbistan ve Ukrayna'nın taraf olduğu "Ortak Transit Rejimi"nde "Yeni Bilgisayarlı Transit Sistemi"nin (NCTS) güncel versiyonunu kullanmaya başlandı. Tebliğde tüm transit rejimlerde kullanılan NCTS'ye ilişkin düzenlemeler yer alıyor. Bu yolla eşyanın ortak transit rejimi kapsamında tek bir beyanname ve tek bir teminatla taşınabilmesine olanak sağlanıyor.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Son Kaynak Tedarik Tarifesinin Düzenlenmesi Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ yayımlayarak 20.01.2018 tarihli tebliğde değişikliğe gitti. EPDK'nin konuya ilişkin tebliği, Resmî Gazete'de yayımlandı. Yüksek tüketimli tüketiciler için son kaynak tedarik tarifesi alt sınırı yükseltildi. Kademeli tarifenin uygulanmakta olduğu tüketici gruplarında ise yüksek kademeli tarife esas alınacak. Değişiklik 1 Ocak 2025 tarihinde yürürlüğe giriyor. 

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından Limanlar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Değişiklikle, yönetmeliğin liman çıkış belgesine ilişkin hükümleri yeniden düzenlendi. Turizm faaliyetinde bulunan yatlara, gezi amaçlı teknelere ve diğer deniz turizmi araçlarına liman çıkış izni seyir izin belgesiyle verilecek. Bu durumda seyir izin belgesi liman çıkış belgesi yerine geçecek. Ticari faaliyette bulunmayan gemilere liman çıkış belgesi düzenlenmeyecek.