Pestisit

Sebze üretimi 2024 yılında bir önceki yıla göre %5,6 artarak 33,6 milyon tona, meyve üretimi ise %2,1 artarak 28 milyon tona ulaştı. Üretilen yaş meyve ve sebzelerden 3.4 milyar USD değerinde 4.2 milyon ton ihraç edildi.

Bu ülkelerin çoğundan alınan pestisit bildirimleri nedeniyle gıda ürünleri ya geri gönderildi ya da imha edildi. 

Halk arasında pestisite ilaç deniyor ancak asıl anlamı tarımda kullanılan toksik etkili kimyasal madde.

Yani kendi kendimizi kandırıyoruz. Bu kimyasal maddeler yani tarım zehirleri daha daha çok verim alma yani fazla kâr elde etme amaçlı olarak kullanılıyor.

Türkiye’de hangi pestisitin ne kadar kullanıldığına ilişkin resmi bir istatistik yok. Yalnızca yurt dışına ihraç edilen ürünler üzerinde yapılan testlerden çıkarım yapabiliyoruz. Yani marketlerimizde ve pazarlarımızda envai çeşit renkte ne kadar zehir satılıyor hiçbirimiz bilmiyoruz. 

Avrupa Birliği’nin pestisit politikaları ise çok sıkı. Ürünler kabul edilmezse ya olduğu yerde imha ediliyor ya da ülkemize geri gönderiliyor. Burada imha edilip edilmeyeceğini de pestisit miktarının Türkiye’ye uygun olup olmadığı ve ürünleri geri getirme maliyeti belirleyici oluyor. Yani bize yedirmek orada imha etmekten daha kârlı ise AB ülkelerinin reddettiği ürünler iç piyasaya veriliyor.

Pestisitin insan üzerinde çok fazla yan etkisi var. Yorgunluk, baş ve vücut ağrısı, kramp, panik atak, titreme, görme bozukluğu, kusma, mide bulantısı, aşırı terleme, baş dönmesi, cilt döküntüleri koma ve hatta ölüme kadar varan ağır zehirlenmeler yaşanabiliyor.

Dünyada her yıl yaklaşık 200 bin kişinin pestisit zehirlenmelerinden dolayı hayatını kaybettiği tahmin ediliyor.

Küçük dozlarla fark etmeden aldığımız ve uzun vadede ortaya çıkacak olan etkilerin neler olduğunu şimdiden tahmin etmek ise çok güç. Nörolojik hastalıklar ile solunum yolu hastalıklarına yol açıyor, çocuklarda erken ergenliğin ortaya çıkmasına ve sperm anomalisine neden oluyor. 

Tarım Bakanlığı 7 Ocak 2025 tarihli mükerrer Resmî Gazete’de Türk Gıda Kodeksi Pestisitlerin Maksimum Kalıntı Limitleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik yayımlayarak pestisit kalıntı miktarlarını güncelledi ve bazı pestisitleri yasakladı. Bu yeni düzenlemeye uyum için üreticiye 3 aylık süre verildi ve ihlal halinde cezalar artırıldı. 

Pestisit testi yaptırmak ucuz ve vatandaşın kolayca yapabileceği bir işlem değil. Ancak her gün alışveriş yaptığımız manav veya pazardaki ürünleri alıp analize gönderebilsek yüksek oranda pestisit yani zehir çıkacağı aşikâr. Bu zehirler çocuklarda lösemiye ve yetişkinlerde her türlü kansere sebep oluyor. Aynı teknolojik aletlerin yaydığı radyasyon gibi her gün yediğimiz toprak mahsulleri de bizleri düzenli olarak zehirliyor. Her gün kendi üreticimiz tarafından zehirlendiğimiz gerçeğini bir beka ve milli güvenlik sorunu olarak kabul etmeliyiz.

Tarım Bakanlığı tağşişli ürünleri yayınladığı gibi tarımsal ürünlerin pestisit oranlarını ne yazık ki raporlayıp açıklamıyor.

Yasaklı tarım ilaçlarını engellemek için yapılması gereken denetim sonsuz sayıda üretim sahasını kapsıyor ancak süpermarketlerin alabileceği basit ve ucuz önlemler halkın sağlığını koruyabilir.

Pestisitin varlığını ve oranını ölçen makinalar 1 saat içerisinde 100 analiz yapabiliyor. On binlerce şubesi bulunan süpermarketler yıllık cirolarının yüz binde birini kullanarak müşterilerine satacakları ürünlerin analizi için laboratuvarlar kurabilir ve hızlı, kolay ve ucuz şekilde zehirli meyve sebzeleri yani tarım katili çiftçilerin ürettiği ürünleri diğerlerinden ayırabilir. 

Ayrıca cesaret edilmesi gereken bir şey daha var; toprağa dönmek. Köylü ile çiftçi farklı kavramlar ve yaşadığımız çağda sağlıklı ve bereketli gıda üretimi yapabilmek bilgiden ziyade irade ve yatırım gerektiriyor.

Büyükşehirlerde metro ve metrobüslerde ya da trafikte hayatını çürüten gençliği Anadolu’da bambaşka bir yaşam bekliyor. Büyükşehirlerdeki taşınmazların ya da ödenen bir yıllık kiraların karşılığında Anadolu’da çok geniş ve verimli tarım alanları satın alınabiliyor.

Devletin toprağa dönüşe yönelik hiçbir teşviği olmadığı malum. Ancak Türk’ün öksüzlüğü yeni bir durum değil. Geçtiğimiz yüzyılın başında bugünlerde elimizde zehirlediğimiz bu topraklar için bütün bir nesli feda etmiştik.

Her şeyi bu kadar kolay kabullenmek ve içimize sindirmek kanıma dokunuyor.