2021'de girmiştik: Türkiye gri listeden çıktı

Dünya ekonomilerinin mali suçlarla mücadeleye uyumunu tespit eden Mali Eylem Görev Gücü'nün (FATF) Türkiye ile ilgili kararı belli oldu. FATF, 3 yıl sonra Türkiye'nin gri listeden çıkardı.

Kritik toplantı için Singapur'da bulunan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, X hesabından "Başardık" mesajı ve Türk bayrağı emojisi paylaştı.

FATF, Türkiye'yi 2021 yılında gri liste tabir edilen listeye almıştı.

Türkiye, Meclis'te kabul edilen kripto para düzenlemesi ile birlikte FATF'in belirlediği 40 standardın tamamını sağlamış oldu.

2021 YILINDA GİRİLMİŞTİ

Mali Eylem Görev Gücü (FATF), kara paranın aklanması ve terörizmin finansmanını engellemede eksikleri olduğu için Türkiye'nin daha sıkı izlenmesini gerektiren gri listeye alındığını duyurmuştu.

Buna göre en son 2019'da yapılan değerlendirmede bu alanlarda bazı eksiklerinin olduğu vurgulanan Türkiye, yakından takip edileceği anlamına gelen gri listeye girdi.

FATF Başkanı Marcus Pleyer, basın toplantısında Türkiye'de bankacılık ve emlak sektörleri ile değerli maden ticareti yapanlar gibi farklı aktörlerin daha sıkı denetlenmesi gerektiğini vurguladı.

Pleyer, "Türkiye karmaşık kara para aklama vakalarıyla etkin bir şekilde başa çıktığını ve Birleşmiş Milletler'in terör organizasyonu olarak tanımladığı IŞİD ve El Kaide gibi örgütlerin mali finansmanına soruşturma açmakta kararlı olduğunu göstermelidir" demişti.

GÖZ GÖRE GÖRE GELİYORUM DEDİ

Financial Times, karardan önce Türkiye'nin gri listeye alınmasının beklendiğini kaleme almıştı.

Haberde halihazırda yabancı yatırımcı çekmekte zorlanan Türkiye'nin bu kararla daha zora girebileceği belirtilmişti.

Araştırmanın yazarlarına göre gri liste, sıcak para olarak tabir edilen bir ülkeye giren portföy akışının azalmasına neden oluyor.

Araştırmaya göre sıcak paradaki bu azalma bir ülkenin GSYH'sının yüzde 3'ü oranında gerçekleşiyor, benzer bir azalma doğrudan yabancı yatırım oranında da gerçekleşiyor.

BİR ÜLKE NEDEN GRİ LİSTEYE GİRER?

Gri liste, Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesine İlişkin Mali Çalışma Grubu (FATF) tarafında oluşturulan, kara para aklama ve terörün finansmanı konusunda eksiklikleri bulunan ve risk içeren ülkelerin yakın gözetim altında tutulması anlamına geliyor.

FATF gri listeye ilişkin tavsiyelerini ilk olarak, 1990’da finansal sistemlerin uyuşturucu gelirlerini aklayan kişiler tarafından kötüye kullanılmasıyla mücadele etmek için bir girişim olarak hazırladı.

1996’da gözden geçirilmesinin ardından ekim 2001’de görev tanımı terör eylemlerinin ve terör örgütlerinin finansmanı konusunu kapsayacak şekilde genişletildi.

Tavsiyeler, IMF (Uluslararası Para Fonu), Dünya Bankası ve Birleşmiş Milletler gibi gözlemci kuruluşlarla işbirliği halinde güncellendi ve kara para aklama ve terörün finansmanıyla mücadele için uluslararası standart olarak tüm dünyada kabul gördü. 

Ülkeleri FATF tarafından oluşturulan 40 tavsiyeye uymaması halinde "gri liste" riski bekliyor. 

İşte o 40 tavsiye:

GRİ LİSTEYE ALINMANIN SONUÇLARI 

Gri liste, bir ülkeye gelecek doğrudan yabancı yatırımı olumsuz yönde etkileyebiliyor.

Gri Liste’ye dahil olmak, bir yargı bölgesinin kara para aklamayı ve terörün finansmanını önlemeye yönelik politikalarında tespit edilen ‘stratejik eksiklikleri’ ifade ediyor.

BUNDAN SONRA NE OLACAK?

Türkiye’nin gri listeden çıkarılması, ekonomik ve finansal açıdan birçok olumlu etki yaratabilir.

İlk olarak, gri listede yer almanın getirdiği itibar kaybı ve yabancı yatırımcıların tereddütleri ortadan kalkabilir.

Bu, Türkiye’ye yabancı sermaye girişinin artmasına ve finansal piyasalarda bir rahatlama yaşanmasına neden olabilir.

Ayrıca, ithalat ve ihracat yapan şirketler üzerindeki ek yükümlülükler ve denetimlerin hafiflemesi, ticaret hacminin artmasına katkı sağlayabilir.

Yabancı sermaye akışının hızlanması, Türk Lirası’nın değer kazanmasına ve enflasyonla mücadelede daha etkili bir kur politikası izlenmesine yardımcı olabilir. Bu durum, Merkez Bankası’nın politika faizini daha erken düşürmesine olanak tanıyabilir.

Sonuç olarak, Türkiye’nin gri listeden çıkarılması, ekonomik büyümeyi destekleyecek ve finansal istikrarı artıracak önemli bir adım olacaktır.

BAKANLIKTAN AÇIKLAMA

Hazine ve Maliye Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:

"Mali Eylem Görev Gücü'nün (FATF) bugünkü toplantısında ülkemiz Hazine ve Maliye Bakanımız Sayın Mehmet Şimşek tarafından temsil edilmiştir. Atılan doğru adımlar sayesinde Türkiye gri listeden çıkarılmıştır. Ülkemize ve milletimize hayırlı olsun.

Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde Adalet, İçişleri ve Dışişleri Bakanlıklarımız başta olmak üzere tüm kamu ve özel sektör paydaşlarımızın katkısıyla elde edilen bu sonuç, finansal sistemimize güveni daha da artırarak program hedeflerine ulaşmamızı kolaylaştıracaktır.

Bu sürece katkı sağlayan tüm kurum ve kuruluşlara teşekkür ediyoruz. Türkiye terörizmin finansmani ve kara paranın aklanmasıyla mücadelesini bundan sonra da uluslararası standartlarla tam uyum içinde kararlılıkla yürütecektir.

Bu çerçevede, MASAK ve diğer kurumların idari ve teknik kapasitesi daha da güçlendirilecek; gerektiğinde yasal ve idari düzenlemeler aynı hassasiyetle hayata geçirilecektir."

YERLİKAYA: GRİ LİSTEDEN ÇIKTIK

İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya ise, "Ülkemizin 'Gri Liste'den çıkmasında emeği olan herkese teşekkür ediyorum" dediği açıklamasında şunları kaydetti:

"Başta terör ve o hainlerin finansmanına yönelik olmak üzere, organize suç örgütleriyle, zehir tacirleriyle, göçmen kaçakçılığı organizatörleriyle, kara para aklayan suç odaklarıyla mücadelemizi kararlılıkla sürdürmeye devam edeceğiz"

??GRİ LISTE’DEN ÇIKTIK????
Ülkemizin “Gri Liste”den çıkmasında emeği olan herkese teşekkür ediyorum.

Başta terör ve o hainlerin finansmanına yönelik olmak üzere, organize suç örgütleriyle, zehir tacirleriyle, göçmen kaçakçılığı organizatörleriyle, kara para aklayan suç odaklarıyla… pic.twitter.com/RyVUuqI2Qy

— Ali Yerlikaya (@AliYerlikaya) June 28, 2024

POZİTİF BİR ETKİ YARATACAK

Türkiye'nin gri listeden çıkmasının ardından açıklamalarda bulunan bir diğer isim Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz oldu. Yılmaz, bu kararın Türkiye ekonomisi üstünde pozitif bir etki yaratacağını söyledi. 

Cevdet Yılmaz'ın açıklamaları şu şekilde: 

"Kara paranın aklanması ve terörizmin finansmanının engellenmesine yönelik tamamlamış olduğumuz eylem planı sayesinde, Türkiye bugün gri listeden çıkmıştır.

Bu gelişme ile birlikte uluslararası yatırımcıların ülkemizin finansal sistemine olan güveni daha da güçlenmiştir. Kararın, hem finans sektörümüz hem de reel sektörümüz açısından son derece olumlu sonuçları olacaktır. 

Türkiye’nin gri listeden çıkmış olması, uluslararası kaynak girişini hızlandıracak ve borçlanma maliyetleri üzerinde pozitif etki yaratacaktır.

Ülkemize yönelik sermaye akışının ivmelenmesiyle Türk lirası varlıklara olan ilginin artması, dezenflasyon sürecini de hızlandıracaktır. 

Hazine ve Maliye Bakanlığımız başta olmak üzere, bu süreçte emeği geçen tüm kurum ve kuruluşlarımıza teşekkür ediyoruz.

Kara paranın aklanması ve terörizmin finansmanının engellenmesine yönelik tamamlamış olduğumuz eylem planı sayesinde, Türkiye bugün gri listeden çıkmıştır.

Bu gelişme ile birlikte uluslararası yatırımcıların ülkemizin finansal sistemine olan güveni daha da güçlenmiştir. Kararın,…

— Cevdet Yılmaz (@_cevdetyilmaz) June 28, 2024

FATF KARARIN GEREKÇESİNİ AÇIKLADI

Uluslararası mali suçlarla mücadelede ülkelerin performanslarını değerlendiren Mali Eylem Görev Gücü (FATF), Türkiye'nin kara para aklama ve terörizmin finansmanı ile mücadelede geride kaldığı için 2021 yılında alındığı ''gri liste''den çıktığını duyurdu.

Sonuç bildirisi yayımlanmadan sosyal medya hesabından paylaşım yapan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, "Başardık" ifadesiyle Türkiye'nin listeden çıkarıldığının sinyalini önden verdi. 

FATF'nin karar metninde  mali istihbarat biriminde, yüksek riskli sektörlerin kara para aklama/terörizmin finansmanıyla mücadele uyumluluğunun denetlenmesine daha fazla kaynak ayrılması ve genel olarak yerinde denetimlerin artırılması konusunda ilerleme sağlandığı vurgulandı. 

KARAR 8 BAŞLIKTA TOPLANDI

Metinde özellikle kayıt dışı para transferi hizmetleri ve döviz büroları için ve yeterli, doğru ve güncel gerçek sahiplik bilgisi gereklilikleri ile ilgili olarak kara para aklama/terörizmin finansmanı ile mücadele ihlalleri için caydırıcı yaptırımlar uygulanması konusuna vurgu yapılırken,  kara para aklama soruşturmalarını desteklemek için mali istihbarat kullanımının geliştirilmesi ve mali istihbarat birimi tarafından proaktif yayılımların artırılması konusundaki ilerlemeye işaret edildi. 

FATF, daha karmaşık kara para aklama soruşturmaları ve kovuşturmaları yürütmeye de dikkat çektiği metinde, suçtan kaynaklanan varlıkların geri alınması ve terörizmin finansmanı davalarının takibinden sorumlu makamlar için net sorumluluklar ve ölçülebilir performans hedefleri ve ölçütler belirlemek ve risk değerlendirmelerini güncellemek ve politikayı bilgilendirmek için istatistikleri kullanmaya da işaret etti. 

Terörizm davalarında daha fazla mali soruşturma yürütmek, BM tarafından belirlenmiş gruplarla ilgili terörizmin finansmanı soruşturmalarına ve kovuşturmalarına öncelik vermek ve terörizmin finansmanı soruşturmalarının finansman ve destek ağlarını belirleyecek şekilde genişletilmesini sağlamak konusunda da ilerleme sağlandığı belirtilen metinde, FATF'nin BM Güvenlik Konseyi'nin 1373 ve 1267 sayılı kararları kapsamındaki hedefli mali yaptırımlara ilişkin olarak, Türkiye'nin risk profiline uygun olarak, BM tarafından belirlenmiş gruplara ilişkin yurt dışı talepleri ve yurt içi atamaları takip etmek konusunda da eksikliklerin giderilmesi konusunda ilerleme vurgulandı. 

Terörün finansmanı için kötüye kullanılmalarını önlemek amacıyla kâr amacı gütmeyen kuruluşların gözetimine yönelik risk temelli bir yaklaşım uygulamak, sektördeki çok çeşitli kâr amacı gütmeyen kuruluşlara erişim sağlamak ve geri bildirimlerini almak, uygulanan yaptırımların herhangi bir ihlalle orantılı olmasını sağlamak ve denetimin kâr amacı gütmeyen kuruluşların bağış toplama gibi meşru faaliyetlerini aksatmamasını veya caydırmamasını sağlamak için adımlar atmak konusundaki gelişmelerin altı çizilen metinde, "Dolayısıyla Türkiye artık FATF'ın artırılmış izleme sürecine tabi değildir" denildi.

Singapur'da yapılan FATF toplantısında, Türkiye'nin gri listeden çıkıp çıkmaması da ele alınacaktı. FATF, geçen haftalarda Türkiye'nin gerekli reformları yerine getirdiğini belirterek listeden çıkarılacağının sinyallerini vermişti. 

FATF, toplantıların sonucunda yapılan açıklamada Türkiye'nin gri listeden çıkmak için konulan hedefleri gerçekleştirdiğini, bu yüzden artık yüksek denetim sürecinden çıkarıldığını resmen açıkladı. 

HANGİ ÜLKELER KALDI?

Dünya ekonomilerinin mali suçlarla mücadeleye uyumunu tespit eden FATF, kara para aklama ve terörizmin finansmanı ile mücadelede geride kaldığı gerekçesiyle Türkiye'yi 21 Ekim 2021 yılında ''gri liste''ye almıştı. 

FATF, üye ülkeleri kara para aklama ve terörün finansmanının önlenmesi konusunda gösterdiği gelişmeler bakımından periyodik olarak denetliyor.

FATF’nin halen 37 ülke ve 2 bölgesel kuruluş olmak üzere toplam 39 üyesi bulunuyor. Türkiye ise FATF’a 24 Eylül 1991 tarihinde üye oldu.

FATF'nin güncellenen son gri listesinde şu ülkeler kaldı:

Bulgaristan, Burkina Faso, Kamerun, Hırvatistan, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Haiti, Kenya, Mali, Monako, Mozambik, Namibya, Nijerya, Filipinler, Senegal, Güney Afrika, Güney Sudan, Suriye, Tanzanya, Venezuela, Vietnam, Yemen.

FATF NEDİR?

Türkiye, 24 Eylül 1991 tarihinde FATF'e üye oldu.

FATF faaliyetlerini, Genel Kurul toplantıları ve çeşitli konularda çalışmak üzere oluşturulan çalışma gruplarının gerçekleştirdiği toplantılar yoluyla yürütüyor.

FATF, her yıl üç Genel Kurul toplantısı gerçekleştiriyor.

Bu toplantılar her yıl genellikle Ekim, Şubat ve Haziran aylarında yapılıyor.

FATF, üye ülkeleri kara para aklama ve terörün finansmanının önlenmesi konusunda gösterdiği gelişmeler bakımından periyodik olarak denetlemekte ve değerlendirmekte.

FATF, ülke raporunda tespit edilen eksiklikleri iki yılda bir yapılan güncelleştirme (Biennial Update) ve düzenli izleme (Regular Follow Up) ile takip ediyor.

Haber Kaynağı : 12punto