İtalya, Avrupa’da yapay zekâyı yasayla çerçeveleyen ilk ülke oldu. Yeni düzenleme yalnızca teknolojiye sınır koymakla kalmıyor; çocuklardan deepfake üreticilerine kadar geniş bir alanda cezai yaptırımlar getiriyor. Hükümet bunu “kamusal çıkarın sınırlarına geri dönüş” olarak tanımlıyor. Yani yapay zekâ artık herkesin oyuncağı değil, denetlenmesi gereken bir güç.
Ben de bu vesileyle, yasal değil ama zihinsel bir düzenleme öneriyorum: Yapay zekâ kullanırken uyulması gereken 10 emir.
1. Yapay zekâ hiçbir zaman kontrolsüz bırakılmamalı.
Kendi kendine karar veren sistem, denetimsiz bir iktidar gibidir. İnsan düşünme konforuna kapıldığında, dizginleri sessizce teslim eder. Bu teslimiyet, sonunda insanın kendi zekâsını tembelleştirir.
2. Halüsinasyonlar masum değildir.
Yapay zekânın “uydurma” eğilimi, on yaşındaki bir çocuğun kırdığı vazoyu inkâr etmesiyle aynıdır. Sorumluluktan kaçmak için hikâye yazar. Bu yüzden her cevabı sorgulamak, “neden böyle söylüyorsun?” diye sormak gerekir.
3. Düşünmeyi asla devretmeyin.
Yapay zekâ bizim için düşünebilir hale geldiği anda biz düşünmeyi bırakırız. İnsan zekâsının özü, sorgulama refleksidir. Biz düşüneceğiz, o uygulayacak.
4. Karar verme hakkınızı koruyun.
Yapay zekâ size seçenek sunabilir ama seçim hakkı sizindir. Kararı algoritmaya bırakmak, iradenizi koda çevirmek demektir.
5. Kaynağı belirsiz veriye güvenmeyin.
Veri, zekânın ham maddesidir. Ancak kaynağı şeffaf olmayan bilgi, zekâyı değil yanılgıyı büyütür.
6. Mahremiyet, çağın yeni özgürlük ölçüsüdür.
Yapay zekâ sistemleriyle paylaştığınız her bilgi, bir iz bırakır. O iz, bir gün karşınıza gölge olarak çıkabilir.
7. Duygusuz zekâyı ahlakla dengeleyin.
Zekâ, değerlerle sınırlanmadığında tehlikeli bir biçim alır. “Yapabiliyorum” cümlesi, “yapmalıyım” anlamına gelmez.
8. Çocukları koruyun.
İtalya’nın 14 yaş altına getirdiği kısıtlama, teknoloji kadar çocuk gelişimini de ilgilendiriyor. Yapay zekâyla büyüyen çocuk, önce onunla oynamayı, sonra ondan korunmayı öğrenmeli.
9. Şeffaf olmayan sistemi reddedin.
Yapay zekânın kararları açıklanabilir olmalı. Aksi halde, sadece sonuçlara inanan bir toplum yaratırız. Bu da bilimi inanç seviyesine indirger.
10. Unutmayın: Yapay zekâ bir araçtır, efendi değil.
Zekânın yeni formu, insanın eski zaaflarını büyütür. Onu yönetenler güçlenir, teslim olanlar silikleşir.
Bu yüzden kural basit: Yapay zekâyı kullanın, ama asla ona dönüşmeyin.
Çok Okunanlar

ORC anketi: Kadın seçmenin partisi belli oldu

Yanlışlıkla kızını vuran baba aynı silahla intihar etti

Soruşturma izni talebi sonrası Ankara'da dikkat çeken görüntü

Huysuz Virjin'in 15 milyon TL'lik miras davasında karar

Sergen Yalçın’ın arabasındaki isim dikkat çeken paylaşım

Islak mendil ve dezenfektan kullandı, ehliyetine el konuldu

Enflasyonu düşürücem derken, hakkın rahmetine kavuşmayalım

Osman Aşkın Bak Erdoğan'a övgüler yağdırırken hızını alamadı

'Milleti de susturun' der mi?

Görmenin Sessizliği