'İade ve değişim yoktur' tuzağına düşmeyin: Tüketici hakları hakkında önemli uyarılar

Tüketiciler, bazı işletmelerin “İade yoktur” ve “Değişim yoktur” ibareleri nedeniyle mağduriyet yaşıyor.

Ancak Tüketiciyi Koruma Kanunu ve Mesafeli Satış Sözleşmesi hükümlerine göre, hem fiziki işletmelerde hem online alışveriş sitelerinde hem de sosyal medya üzerinden satış yapan işletmelerde müşterilere iade ve değişim hakkı tanınması zorunlu. 

İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Görevlisi Avukat Özlem Şen, tüketici hakları konusunda önemli açıklamalarda bulunarak, bu tür ibarelerin hukuki bir dayanağı olmadığını belirtti.

Avukat Özlem Şen, Ticaret Sicili Gazetesi’nde kayıtlı firmaların, ürünler kadar hizmetler için de iade ve değişim hakkını tanımak zorunda olduğunu vurguladı. 

Şen, “Satın alınan online kurs, ders gibi hizmetlerde, tüketici hizmet sözleşmesi kurulduğu andan itibaren 14 gün içinde hiçbir mazeret göstermeden cayma hakkını kullanabilir” dedi.

Şen ayrıca, “Eğer kişiye özel ürün değilse veya hijyen koşulları bozulan bir ürün değilse iade almak zorundalar. İsme özel hazırlanan hediyeler ya da hijyenik ürünlerde iade ve değişim olmayabilir” şeklinde konuştu.

Tüketicilerin iade talebi kabul edilmediğinde ne yapması gerektiğine de değinen Şen, “Satıcının iade talebini reddettiği durumlarda, alışveriş tutarı 104 bin liranın altında kalıyorsa Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurulması gerekir. Başvuru, e-Devlet üzerinden ürün faturası, satıcı bilgileri gibi belgelerle yapılabilir. 104 bin liranın üzerindeki alışverişler için ise Tüketici Mahkemesi’ne başvurmak gerekmektedir” ifadelerini kullandı. 

Şen, Tüketici Hakem Heyeti’ne yapılan başvuruların genellikle 6 ay içinde sonuçlandığını ancak bu sürenin 3 ay daha uzatılabileceğini belirtti.

Avukat Özlem Şen, ürünün satıcıya iade edilmesine rağmen para iadesinin 10 gün içinde yapılmaması, sipariş edilen ürün yerine başka bir ürün gönderilmesi gibi durumlarda tüketicinin satıcı hakkında suç duyurusunda bulunabileceğini ifade etti. 

“Özellikle Instagram ve Facebook gibi platformlardan yapılan alışverişlerde, gönderilen ürünün farklı olması durumunda nitelikli dolandırıcılık söz konusudur. Türk Ceza Kanunu’nun 158. Maddesi’ne göre bu durumda 3 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası öngörülmektedir” 

Özlem Şen, internet üzerinden yapılan ikinci el satışlarla ilgili olarak da tüketicilerin cayma hakkına sahip olduğunu vurguladı. İkinci el ürün satanların “İade kabul edilmemektedir” gibi ibareler kullanmasının hukuki bir karşılığı olmadığını belirten Şen, iade sürecinin uzaması durumunda tüketicinin o tutara faiz işletebileceğini de ekledi.