Trafik kazalarında kusur oranları nedir? Asli ve tali kusur nedir? Kusur belirleme süreci nasıl işler?

2024 yılı itibarıyla ülkede trafikte kayıtlı 30 milyondan fazla araç bulunmaktadır. Karayolları Trafik Kanunu’nun 3. maddesi, trafik kazasını şu şekilde tanımlar: “Karayolu üzerinde hareket halinde olan bir veya birden fazla aracın karıştığı, ölüm, yaralanma veya zararla sonuçlanan olay.”

Peki, trafik kazalarında kusur oranları nasıl belirlenir? Asli ve tali kusur kavramları nedir? Kusur belirleme süreci hangi adımlardan oluşur? İşte tüm detaylar...

TRAFİK KAZALARINDA KUSUR NEDİR?

Kusur kavramı kanunda açıkça tanımlanmasa da hukuk düzenince onaylanmayan davranış biçimleri kusur olarak değerlendirilir. Kusur, kazaya neden olan tarafın zararın sorumluluğunu belirlemede temel ölçüttür. Kusur oranları, Karayolları Trafik Kanunu ve Yönetmeliği’ne göre belirlenir.

KUSUR TÜRLER? VE ORANLARI NELERDİR?

Trafik kazalarında kusur oranları genellikle şu şekillerde ifade edilir:

%0 Kusur: Hiçbir trafik kuralı ihlal edilmediğinde belirlenir. Bu taraf tamamen kusursuzdur ve maddi zarardan sorumlu tutulmaz.

%25 Kusur: Tali kusur sayılan bir ihlalin kazaya etkisi varsa uygulanır.

%50 Kusur: Her iki taraf da asli veya tali kusurlu olduğunda eşit paylaştırılır.

%75 Kusur: Bir taraf asli, diğer taraf tali kusurlu olduğunda uygulanır.

%100 Kusur: Kazaya tamamen bir tarafın asli kusur oluşturacak şekilde neden olması durumunda belirlenir.

ASLİ KUSUR NEDİR?

Karayolları Trafik Kanunu’nun 84. maddesine göre, trafik kazasına sebep olan ağır kural ihlalleri asli kusur olarak sayılır. Örneğin; Kırmızı ışıkta geçmek, karşı şeride girmek, arkadan çarpmak, geçiş önceliğine uymamak gibi durumlarda kusur oranı %100’dür ve sorumluluk tamamen asli kusurlu tarafa aittir.

TALİ KUSUR NEDİR?

Asli kusura kıyasla daha az etkili olan kural ihlalleri tali kusur olarak değerlendirilir. Örneğin; Alkollü araç kullanmak, hız sınırını aşmak, ehliyetsiz araç kullanmak tali kusur kapsamına girer. Oranı ise genellikle %25 olarak belirlenir. Bu durumda asli kusurlu taraf %75 oranında sorumlu tutulur.

KAZA TESPİT TUTANAĞI VE KUSUR BELİRLEME SÜRECİ NASIL İŞLER?

Trafik kazası sonrası yapılması gereken ilk işlem, yaralanma olup olmadığını kontrol etmektir. Yaralanma varsa 112 aranmalıdır. Yaralanma yoksa maddi hasar durumunda, kazaya karışan sürücüler maddi hasarlı trafik kazası tespit tutanağı düzenleyebilir veya trafik zabıtasını çağırabilir.

Kaza Tespit Tutanağı Hazırlarken Dikkat Edilmesi Gerekenler:

- Araçlar hareket ettirilmeden fotoğrafları çekilmeli,

- Ehliyet, ruhsat ve sigorta poliçelerinin fotoğrafları alınmalı,

- Kazanın krokisi çizilmeli,

- Her iki tarafın açıklamaları yazılmalı ve tutanak ıslak imzayla tamamlanmalıdır.

Tutanak ve fotoğraflar sigorta şirketine iletilir. Kusur oranları, Trafik Sigortaları Merkezi (TRAMER) tarafından 3 gün içinde belirlenir. Bu oranlara 5 iş günü içinde itiraz edilebilir.

TRAFİK KAZASINDA ŞİKAYET VE YARGILAMA SÜRECİ NASIL İLERLER?

Trafik kazası yaralanmaya yol açmışsa, kazaya neden olan kişi TCK 89 kapsamında “taksirle yaralama” suçundan sorumlu tutulabilir. Eğer yaralanma bilinçli taksirle gerçekleşmişse şikâyet aranmadan soruşturma başlatılır. Ancak bilinçli taksir yoksa mağdurun şikâyeti gereklidir.

KUSUR ORANLARININ SORGULAMASI NASIL YAPILIR?

Kazaya dair kusur oranları, Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi’nin (SBM) resmi web sitesinden sorgulanabilir. SBM’nin “Kaza Tespit Tutanağı Sorgulama” bölümüne giriş yapılarak ilgili araç bilgileriyle işlem yapılabilir.

Bu süreçte dikkat edilmesi gereken en önemli husus, kaza anına dair tüm detayların eksiksiz belgelenmesidir. Bu, kusur tespitinin doğru yapılmasına katkı sağlar ve tarafların hak kaybını önler.