AKP’den belediyelere yeni yasa tasarısı: Yetkiler daraltılıyor

Ankara kulislerinde, AKP’nin belediyelerle ilgili yeni bir yasa tasarısı üzerinde çalıştığına dair iddialar gündeme geldi. Tasarı ile belediyelerin bazı yetkilerinin daraltılması ve merkezi hükümetle ortak yönetim mekanizmalarının oluşturulması planlanıyor.

İMAR VE HİZMETLERDE YENİ DÜZENLEMELER

Habertürk yazarı Bülent Aydemir’in köşe yazısına göre, belediyelerin imar izni ve uygulamalarındaki yetkileri sınırlandırılacak. Yeni yasa tasarısına göre, belediyelerin imar ve karar yetkileri, merkezi hükümetin temsilcilerinin yer alacağı komisyonlarla paylaşılacak. Bu sayede imar uygulamaları, merkezi otorite tarafından daha sıkı denetlenecek.

AKP’nin hazırladığı taslak pakette, kentsel dönüşümü teşvik edici düzenlemeler de yer alıyor. Aydemir’in aktardığına göre, kentsel dönüşüm projelerinde ödevini yerine getirmeyen belediyelere cezai işlemler uygulanacak. Ayrıca, mevzuata aykırı imar uygulamaları yapan belediyelere de ağır cezalar verilecek.

BELEDİYE BAŞKANLARININ YETKİLERİ SINIRLANACAK

Tasarıda yer alan bir diğer madde ise belediye başkanlarının yetkilerinin sınırlanması. Belediyelere ait harcamaların sıkı denetimi sağlanacak ve belediyelerin kendi öz kaynaklarını oluşturması teşvik edilecek. Ayrıca, hizmetlerde öncelik sıralaması ve hiyerarşi oluşturulacak, temel hizmetlerin aksatılması durumunda ise müdahale edilecek.

Turizm bölgelerinde nüfus artışı ve mevsimsel değişimler dikkate alınarak özel bir bütçe yönetimi uygulanması planlanıyor. Özellikle yaz aylarında nüfusu artan belediyelere, mevcut payların artırılması ve farklı bir bütçe yönetimi stratejisi izlenmesi sağlanacak. Bu bölgelerde, su, çöp ve ulaşım hizmetlerinde daha titiz denetimler yapılacak.

Aydemir, yazısında pakete ilişkin şu detayları aktardı:

"TBMM’ye sunulacak kanun teklifi ile anayasada bulunan, belediyelerin "vatandaşların insani yaşam koşullarını sağlama" ödevine atıfla bir “hizmetler hiyerarşisi ve öncelikli hizmetler” statüsü oluşturulacak. Birçoğu borç batağında olan, personel maaşı ve çöp toplama gibi zorunlu hizmetler dışında alt yapı yatırımı yapamayan belediyelerin, merkezi idareden bağımsız ancak denetlenebilir bir şekilde bütçe oluşturmaları ve metro ulaşım altyapısı, su kaynaklarının çeşitlendirilmesi başta olmak üzere makro yatırım gerektiren projelere odaklanabilmesinin sağlanması hedefleniyor. Çalışmanın amacı, “belediyelerin hizmet odaklı ödevlerini aksatmadan yerine getirmesi, kaynakların etkin kullanımı ve bunların etkin denetimi” şeklinde özetleniyor.

Belediyeler öncelikle içme suyu, kanalizasyon, çevre temizliği, ulaşım-trafik ve sosyal donatı hizmetlerini yerine getirecek. Bu hizmetlerden sonra konser ve diğer kültürel faaliyetlere yer verecek. Merkezi idareden ve İller Bankası’ndan gelen ödenek ve dış kredilerin amacı doğrultusunda kullanılması sağlanacak. Hizmetlerde bir öncelik sıralaması yapılacak. Örneğin ulaşım alt yapısı veya içme suyu hattının yenilenmesi, ya da su arıtma tesisi için alınmış bir dış kredi, amacı dışında kullanılamayacak. Belediyeler ancak öncelikli hizmetleri yaptıktan ve kendi öz kaynaklarını oluşturduktan sonra diğer etkinliklere yönelebilecek.

KOMİSYON DENETİMİ

Sayıştay, Mülkiye Teftiş ve İçişleri Kontrolörleri tarafından denetlenen belediyeler için harcamaların etkin ve yerinde yapılması sağlayacak bir Denetim Komisyonu kurulması planlanıyor. AK Parti kaynakları, bunun için Anayasa değişikliğine ihtiyaç olmadığını ifade etse de Anayasa düzleminde de konunun tartışılması bekleniyor. Kapsamlı bir yerel yönetimler reformu için 5393 sayılı Belediyeler Kanunu ile birlikte Büyükşehir Belediye Kanunu’nda değişiklik yapılabileceği, bunun yeterli olacağını savunan da var. Belediyelerin ödev, hizmet ve sorumluklarının kanunlarda net olmadığına dikkat çekilirken, aynı zamanda il-ilçe belediyeleri arasındaki yetki karmaşası ve hizmetlerin verilmesinde kimin sorumlu olduğuna dair anlaşmazlığın da giderilmesi amaçlanıyor. Yeni düzenleme ile belediyelerin görev, yetki ve sorumlulukları daha net çizilecek; harcamaları ve hizmet kalitesi ölçülecek. Suiistimallerde komisyon devreye girecek.

Büyükşehir, il, ilçe belediye başkanlarının bazı yetkileri sınırlanacak, harcamaları sıkı denetlenecek, kendi öz kaynaklarını oluşturmaları sağlanacak, hizmetlerde öncelik sıralaması ve hiyerarşi oluşturulacak."