Sırrı Süreyya Önder ve İhsan Eliaçık’ı Buluşturan İmam: Selman Bulut

Bir cinayet soruşturmasının gölgesinde, din, ahlak ve adalet kavramlarını cesurca masaya yatıran ‘İtirazım Var’, sadece bir polisiye değil; aynı zamanda derin bir toplumsal yüzleşme çağrısı.

Hilal Özdemir

Sırrı Süreyya Önder’i kaybettik.

Milyonlarca kişinin Önder için üzüntüsünü ifade etmesi, AKM’de ve camide yapılan cenaze törenlerine neredeyse toplumun her kesiminden binlerce kişinin katılması, devlet ve iktidar temsilcilerinin DEM Partili bir siyasetçinin cenazesine üst düzeyde katılması… Bu yönleriyle Sırrı Süreyya Önder’in adeta toplumsal bir harekete dönüşen cenazesi uzun süre tartışılacak.

Sosyalist bir geçmişten gelen Önder’in vasiyeti üzerine, cenaze namazının İslamcı aydın İhsan Eliaçık tarafından kılınması, Eliaçık’ın İslam ile ilgili fikirlerini reddeden iktidar cenahından isimlerin Eliaçık’ın arkasında saf tutmak zorunda kalması yine üzerinde konuşulmayı hak eden önemli bir mesajdı.

Peki, Sırrı Süreyya Önder neden cenaze namazının İhsan Eliaçık tarafından kılınmasını vasiyet etti ve bu ne anlama geliyor?

Bu soruların yanıtını, senaryosunda Sırrı Süreyya Önder’in de imzasının olduğu ve İhsan Eliaçık’ın görüşlerine bol bol atıfta bulunan İtirazım Var filminde arayacağız.

Sırrı Süreyya Önder’in, filmografisinde senaryosunu yazdığı ve yönettiği Beynelmilel filmi öne çıksa da, Önder’in özellikle dini konulara bakışını anlatması bakımından İtirazım Var başköşeye konacak kadar önemli bir film. Yönetmen Onur Ünlü ve Sırrı Süreyya Önder’i, İhsan Eliaçık ile buluşturan da filmin bu bakışı…

2014 yapımı filmin başrollerinde Serkan Keskin, Hazal Kaya, Öner Erkan ve Osman Sonant yer alıyor.

Film, sözleri Alevi- Bektaşi inancı için önemli isimlerden Şah Hatayi’ye (Şah İsmail) ait olan ‘Muhabbet Bağında Bir Gül Açıldı’ deyişi ile başlıyor. Cami görüntülerine bir Alevi Bektaşi deyişinin eşlik etmesi ile film, yerleşik dini anlayışın ve imam tipolojisinin dışında bir anlatıma sahip olduğunu ilk sahnede çarpıcı şekilde sunuyor.

Muhabbet bağında bir gül açıldı

Bir derdim var bin dermana değişmem

Yüküm lal-i gevher mercan saçarım

Bir derdim var bin dermana değişmem

Cami imamı Selman Bulut, antropoloji okumuş, boksörlük yapmış sonrasındaysa imamlık yapmaya başlamış ‘sıra dışı’ bir din görevlisi. Bir gün camide namaz kıldırırken iki el silah sesi duyulur. Namaz kılan kişilerden Salih Kalyoncu hayatını kaybeder. Polisler delilleri topladıktan sonra olay yerinden ayrılır fakat Selman, bu cinayetin peşini bırakmaz ve kendi araştırmalarına başlar.

Cihan Demir (Cinayet Masası Polisi): Sizin cemaatte tefecilere pek sıcak bakmıyorlar.

Selman Bulut: Tefeci mi? Kim? Salih Bey mi tefeci? Salih Bey hırdavatçı ya. Ama camiye geliyordu.

Filmde geçen bu diyalog bana Lübnanlı Yazar Amin Maalouf’un, 'İnsanlar bir dinleri olduğu için ahlaka ihtiyacı kalmamış gibi davranıyorlar.' cümlesini hatırlattı. Ve bu sahneden sonra yine bir Alevi- Bektaşi deyişi olan ‘Eşrefoğlu Al Haberi’ eserinin çalmaya başlaması, ‘Adam vardır cismi semiz, abdest alır olmaz temiz’ sözlerini duymamız, günümüzde dini kendi emelleri için kullananların ve yaptığı her kötülüğü dinle temizlemeye çalışmalarının özeti gibi…

“Yine sana (Allah) neyi infak edeceklerini soruyorlar. De ki ‘ihtiyaçtan fazlasını…”

Bakara Suresi/ 219. Ayet

Filmin etkileyici sahnelerinden biri de yazar İhsan Eliaçık’ın Mülk Yazıları adlı kitabının bir bölümünden alıntılanarak derlenen vaaz.

'İhtiyaçtan fazla mal haramdır, hırsızlıktır. Altın ve gümüş, yoksullar üzerinde hegemonya kurmak için kullanılıyor. İnfak edilmiyor. Mülkte şirk koşuluyor. Kırkta bir diye bir şey tutturulmuş gidiyor. Komşusu açken tok yatmamak için zengin mahallelerine taşınanlar var. Peki sokaktaki açtan, yoksuldan haberiniz var mı? Bu dinin klasik fıkıh anlayışı, yeryüzünün sokaklarında aç gezen 1 milyar insan için ne diyor?'

Film, bir cinayet üzerine kurulu olmasına rağmen özünde düzenin kirli çamaşırlarını cesurca ortaya döküyor. Ölen Salih Kalyoncu’nun tefeci ve çocuk istismarcısı olması, polislerin ve devlet kurumlarındaki insanların ondan para alması, para alan kişilerin tek tek kaydının tutulduğu defterlerin saklandığı kasalar ve bankalar üzerinden dönen para oyunları… İtirazım Var, 2014 yapımı olmasına rağmen günümüz ilişkilerine baktığımızda güncelliğini koruyor. Bu düzen böyle gittiği sürece İtirazım Var filmi uzun süre başucu filmlerinden biri olmaya devam edecek.

Sırrı Süreyya Önder, yazdığı senaryolarla, rol aldığı filmlerle ve siyasetin sert yüzüne karşı kurduğu muhabbet diliyle onunla aynı görüşü paylaşmayan insanların bile aynı duyguda buluşmasına vesile oldu.

Ölümünün ardından günümüze ışık tutan İtirazım Var filmiyle onu bir kez daha anmış olalım…

Haber Kaynağı : 12punto