'Ti Sesi'ne sosyo-kültürel emperyalizmden bakmak!

Yaklaşık 14 yıl önce kaleme aldığım bir yazıda,”Türkiye'de Resmi Törenlerde İstiklal Marşı'ndan önce yapılan Saygı Duruşu'nda çalınan Ti Sesi, ya da müzik parçası nereden geliyor?'” diye sormuştum.

Yazı, 23 Mayıs 2011 tarihli saygın müzik dergilerinde de yayınlandı (Bakınız:www.musikidergisi.net) Sayısız kişi yazı ile ilgilendi. Ancak sorduğum sorunun cevabı bir türlü gelmedi. Adeta üstüne bir giz perdesi örtülmüştü.

Daha sonra da bu konudaki  yazılarımı her yıl sürdürdüm. Bir yazımda da  konunun temelde sosyo-kültürel emperyalizmle bağlantılı olduğuna değinmiştim.

Yazımı bu yıl da yenilemek istiyorum.

''Tİ SESİ''NE SOSYO-KÜLTÜREL EMPERYALİZMDEN BAKMAK!

Bilindiği üzere Türkiye'de Resmi Törenlerde İstiklal Marşı'nda önce, genellikle Atatürk, şehitler ve sonsuzluğa göç eden büyüklerimiz için bir saygı duruşu yapılır. Saygı duruşu sırasında 30 saniye kadar süren Ti Sesi çalınır ve arkasından İstiklal Marşı söylenir. Ancak bırakınız sıradan yurttaşlarımızı, ilgililerin çoğu Ti Sesi'nin kökenini bilmiyor ve de merak etmemiş.

“Ti Sesi” de sosyo-kültürel emperyalizmin bir uzantısı.

Çünkü emperyalizm bir ülkeye salt ekonomi-politik olarak girmiyor. Sosyo-kültürel empeyalizmin bir çok yanı var. 

En önemlilerinden birisi, merkez ülkelerinin sosyal kültürel yapılarının üçüncü ülkeler için de geçerli olabileceği, bir başka deyişle toplumlar arasındaki kültürel farklılıkların sıfırlaştırılması konusu.

Bu bağlamda, yeme-içme ve eğlence kültüründen müziğe, dile ve davranışlara değin her konuda çağdaşlığın merkez ülkelere benzerlikten geçmesi gerektiği dayatılıyor.

Buna kısaca, “McDonald'slaşma Kültürü” deniliyor.

En tipik kültürel emperyalizm dillerde yaşanıyor. Dilin yapısı bile değiştiriliyor. 

Örneğin Türkçe'de 'Çay içer misiniz?' yerine, 'Çay alır mısınız?' denilmeye başlandı.

Yabancı dille eğitim de, teknolojiye ve bilgiye ulaşmanın tek yolu olarak öngörüldü. Yabancı dil öğrenim konusu ile, yabancı dilde eğitim konusu, bilerek karıştırıldı. 

Burada çok önemli bir nokta unutturulmaya çalışılıyor; milletleri bir arada tutan en önemli öğelerden birisi, ulusal dildir. Bu bağ, zaafa uğradığı zaman ulusal bütünlük ciddi yaralar alıyor.

Tİ SESİNİN KÖKENİ NE?

Ti Sesi'nin kökenini merak ettiniz mi bilemem. 

Ben merak ettim. Merakımı, önceki Amerika Birleşik Devletleri(ABD) Başkanlarında Bush'un Türkiye'ye geldiği zaman söylediği söz artırdı. 

Bush, İstiklal Marşı'ndan önceki saygı duruşunda Ti Sesi'ni duyunca çok memnun olmuş, 'Kültürümüz buraya kadar gelmiş' demiş.

Konuyu biraz araştırdım. Anılan Ti Sesi'nin önce, 1953 yılı ABD yapımı “From Here To Eternity” adlı ve Türkçe'ye “İnsanlar Yaşadıkça” olarak çevrilen filimdeki müzik parçalarından biri olan “Military Taps” olduğunu öğrendim. 

Müziğin bestekarı ise Daniel Butterfield idi.(Bakınız:'http://www.youtube.com/watch?v=Wn-iz8z2AGw)

İlk başlangıçta, Ti Sesi'nin “İnsanlar Yaşadıkça” filminden alındığı sanılabilir. 

Ancak, araştırmayı biraz daha derinleştirdikçe, müziğin bestekarı Daniel Butterfield (1831-1901)'in Amerikan İç Savaşı'nda generalliğe kadar yükselmiş bir iş adamı olduğu ortaya çıkıyor. Bu müziğin de, iç savaş sırasında savaşın yıkımlarına karşı yakılmış bir ağıt olduğu söylenebilir.

Tİ SESİ, TÜRKİYE'YE NE ZAMAN, NASIL VE NEDEN GİRDİ?

Şimdi sorulması gereken sorular var.

Birincisi şu; Ti Sesi, Türkiye'ye ne zaman ve nasıl girdi? Ben açık bir cevap bulamadım. Müzik tarihçileri ve konunun uzmanları elbette bilir. Ancak olasılıkla Türkiye'ye Kore Savaşı ile girdiği düşünülebilir. 

Bu yıllar, kimi büyüklerimizin deyişiyle "Küçük Amerika Olacağız!” denilen yıllara denk geliyor.

İkincisi şu; İstiklal Marşı, Türkiye Cumhuriyeti'nin Marşı'dır. Bir başka deyişle, Türk Milleti'nin emperyalizme karşı duruşunu ve direnişini, onuru ve bağımsızlık isteğinin bir ifadesidir.

Durum böyleyken hangi gerekçeyle, Amerikan İç Savaşı sırasında bestelenmiş bu müzik parçası Saygı Duruşu'na eklenmiştir?

Hemen belirtelim, Amerikan İç Savaşı, köle ticareti ve sömürüsüne dayalı olarak yapılan tarım ekonomisinin egemen olduğu Amerika'nın güney eyaletleri ile serbest ucuz işgücüne gereksinme duyulan sanayiye sahip kuzey eyaletlerinin çıkar çatışmasının bir sonucu idi.

Bu nedenle, Amerika için önemli olan bu müziğin, “Türkiye için neyi ifade ettiğini İstiklal Marşı'ndan önceki Saygı Duruşu'na Ti Sesi'ni ekleyenler açıklamalıdırlar” diye düşünüyorum.

Bu konuda yapılması gereken iki seçenek var.

Birincisi, Ti Sesi'nin Saygı Duruşu'ndan derhal çıkartmak ve saygı duruşunu sessiz olarak yapmak.

İkincisi de saygı duruşunda Türk bestekarlarınca bir müzik yaptırmak. 

Ümit ederim bu konu üzerinde durmuş ve duracak müzik bilimcilerimiz vardır. 

Ancak konu, yalnız müzik bilimcilerini değil, “BÜTÜN YURTSEVERLERİ İLGİLENDİRİYOR” kanısındayım.

Not:

Ti Sesi konusunda kaleme aldığım yazılar, bir çok yerde olumlu tepki gördü. İstiklal Marşı  öncesinde kimi yerlerde artık saygı duruşunda Ti Sesi kullanılmıyor. Yazımı okuyanlardan da  bir ricam var. Önerimi araştırsınlar ve sonrada dilerseler yaygınlaştırsınlar. ”Emperyalizmin her türlüsüne karşı çıkmalıyız” diye düşünüyorum.