Covid-19'un gizemli dansı ERIS Varyantı: Bilinmeyenlerin Ardındaki Bilim

Dr. Soner Yeşilbaş

Pandeminin başlangıcından bu yana, Covid-19 virüsü birçok değişikliğe uğradı ve farklı varyantlarıyla karşımıza çıktı. Dünya, Covid-19 pandemisinin sürprizlerle dolu olduğunu bir kez daha fark etti. Şimdi de gündemde ERIS varyantı var.

Ancak bu varyant, adından da anlaşılabileceği gibi, sıradan bir değişiklik değil. Pek çoğumuzun işitmediği bazı ilginç detayları sizinle paylaşmak istiyorum.

Bu yazımda, ERIS'in sıra dışı tehlikelerini, bir biyokimya uzmanı tabip gözüyle masaya yatıracağım.

Öncelikle, ERIS varyantının adının nereden geldiğini belirtmekle başlayalım.

Eris, Yunan mitolojisinde kargaşanın ve rekabetin ve unutulmuşluğun tanrıçasıdır. Varyantın adını bu mitolojik karakterden almasının altında, virüsün evrim geçirirken ön görülemezliğinin yarattığı “kargaşayı”, sinsice bağışıklıktan gizlenerek enfeksiyon yaratması “unutulmuşluğunu”, ve aşı ve bağışıklığımıza meydan okuyan “rekabetini” simgeliyor olabilir.

Araştırmalarımda karşılaştığım en şaşırtıcı bulgu ise ERIS’in belirti göstermeme konusundaki "ustalığı".

Yeni bulgular, bu varyantın enfekte olan bireylerde daha az semptom gösterdiğini, hatta bazen hiç belirti göstermediğini ortaya koyuyor.

Semptomsuz hastaların sayısının artması, tanı koymayı zorlaştırıyor. Geleneksel RT-PCR testlerinin bu varyantı tespit etmekte zorlandığına dair bulgular var. Yani PCR testi sonuçları hastada virüs yokmuş gibi “yalancı negatif”lik artışı gösteriyor. Bu da bize, tanı için kullandığımız yöntemleri yeniden gözden geçirmemiz gerektiğini işaret ediyor.

ERIS’in "sessiz saldırgan" bir yaklaşımda olduğunu söyleyebiliriz. Belirti göstermeden etrafa yayılmaya daha meyilli varyantların ortaya çıkma sebeplerinden biri de budur.

Bir diğer ilginç gözlem, ERIS varyantının solunum yoluyla değil, daha çok temas yoluyla bulaşma gösterme eğiliminde olması.

Bilim dünyasının son gözlemleri, ERIS'in diğer varyantlardan farklı bir replikasyon (çoğalma) mekanizması kullanabileceğini gösteriyor. Sanki virüs, evrimin bir sonraki aşamasına geçiş yapıyor. Bu, varyantın enfekte olan hücrelerde daha hızlı çoğalmasına neden olabilir. Bu, aynı zamanda belirtilerin daha hızlı ortaya çıkmasına veya daha az belirti göstermesine de yol açabilir.

Laboratuvar sonuçlarına göre, bu varyantın protein yapısı, önceki varyantlara kıyasla daha kompleks bir yapıya sahip. Bu, aşıların etkisini nasıl değiştireceği konusunda bir belirsizlik oluşturuyor. Ancak burada önemli olan, bu belirsizliğin aşının tamamen etkisiz olacağı anlamına gelmediğidir.

Virüsün genetik materyalindeki bu benzersiz değişiklikler, virüsün hücrelere daha kolay bağlanmasına veya daha zor bağlanmasına yol açabiliyor. Bunun bir yansıması olarak ilginç şekilde, ilk pandemi dalgalarında hafif belirti veren kişilerde, güncel varyant olarak ERIS varyantının ağır belirtilerle hastalık belirtileri gösterebilmesidir. Buna bilimsel çevreler açıklama getirene kadar en mantıklı bakış ise, virüsün ACE-2 isimli hücreye giriş kapısının insandan insana değişen protein yapısal farklılıklarına(varyasyon) sahip olabilmesi denebilir.

Zira virüs spike proteinini değiştirdikçe, bağlanma özellikleri de değişiyor. Yani  eskiden zayıf düzeyde bağlandığı bireylerde daha güçlü bağlanıp şiddetli enfeksiyon belirtileri yaratmasına yol açabilir.

Bunun tersi olarak da, daha önce şiddetli enfeksiyon geçirmiş kişiler, ERIS varyantından daha az etkilenmesi de olasıdır. O yüzden herkesin korunma tedbirlerini ciddiye alması ciddiye alması önemlidir.

Haber Kaynağı : 12punto