Elbistan halkı Termik Santral'e 'Hayır' dedi, ÇED'in olumlu kararı uzmanları ayağa kaldırdı: 'Deprem enkazı yerdeyken aldığımız havanın derdine düştük'

KÖMÜRÜN GÖLGESİNDE GEÇEN 40 YIL

Kahramanmaraş’ta 40 yıldır kömürün gölgesinde yaşayan bölge halkı, Afşin-Elbistan A ve B Santrallerinin zaten 8 ünitesi bulunduğunu ve toplamda 2795 MW kapasiteyle büyük bir kirlilik yükü oluşturduğunu ifade ediyor. 

Ancak Afşin-Elbistan A Termik Santrali’ne, toplam 688 MW kapasiteli 2 ünite daha eklenmesi planlanıyor. 

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 27 Aralık 2024’te yeni bir termik santral büyüklüğünde olan bu ek üniteler için “ÇED Olumlu” kararı verdi.

'DEPREM ENKAZI YERDEYKEN ALDIĞIMIZ HAVANIN DERDİNE DÜŞTÜK'

Afşin-Elbistan’da kömürlü termik santral projesine karşı tepkiler büyüyor. Yerel yönetimler, çevre örgütleri ve bölge halkı, bölgenin daha fazla kirliliği kaldıramayacağına dikkat çekiyor. 

Termik santral protestosunda halkıyla sürekli iletişim ve dayanışma içerisinde olan Elbistan Belediye Başkanı Erkan Gürbüz konuyla ilgili düşüncelerini “Elbistan depremden sonra ayağa kalkmaya çalışırken, bir yandan da havamıza, suyumuza ve tüm canlılara zarar veren santrallerle mücadele ediyoruz. 

Bakanlık’ın “ÇED Olumlu” kararı verdiği 2 üniteye karşı Nurhak ve Ekinözü Belediyeleri ile birlikte davamızı açtık. Burada hem hukuki olarak hem de halkla mücadelemizi yürüteceğiz. 

Bundan yıllar sonra çocuklarımıza Elbistan’ı bırakırken çevreyi kirleten sermaye sahiplerinin kazandığı bir dava değil, Elbistanlıların kazandığı bir süreç olmasını temenni ediyoruz.” şeklinde ifade etti.

Bölgede 40 yıldır tarım faaliyeti gösteren yurttaşlardan biri olan Mehmet Dalkanat da santral yapımına tepkisini şu sözlerle dile getirdi: “40 yıldır tarımımızı bitiren sağlığımızı elimizden alan bu santrallerden davacıyız. Bölgemizde ne bir salkım üzüm kaldı, ne de hayvancılık. Doktorlar burada yaşayanları ciğerlerinden tanıyor artık. 

Buraya kurulmak istenen Afşin C santralini yaptırmadık, bilirkişi burada kamu yararı görmedi. Bu ek üniteleri de yaptırmayacağız. Bölgemiz bir santrali daha kaldıramaz. Yeni teknoloji olacakmış da temiz olacakmış, yeryüzünde temiz kömürlü termik santral diye bir şey yok. 

Biz torunlarımıza kömürün tozunu değil, verimli ovaları miras bırakmak istiyoruz.”

Dalkanat, ÇED olumlu kararına dava açan yerli halktan sadece biri.

BÖLGEYİ İNCELEYEN UZMANLAR 'HALK VE DOĞA TEHLİKE ALTINDA'

Türk Tabipleri Birliği tarafından bölgede kurulmak istenen yeni üniteler için yapılan açıklama ise durumun vehametini ortaya koydu.

Bölgede yapılan incelemelere: “Bugüne kadar yapılan çalışmalar kömür yakarak elektrik üreten termik santralların özellikle de linyit kullananların, alıcı ortamlarda (hava, su, toprak) en çok kirliliğe neden olan sanayi tesislerinden olduğunu göstermiştir. Bu tesisler baca emisyonları ve ürettikleri küllerin depolandığı barajlar aracılığı ile alıcı ortamları kirletmektedir. " sözleriyle tepki gösterdi.

BÖLGEDE YAŞAYAN HALKTA CİDDİ HASTALIKLARA NEDEN OLABİLİR

Dünyada her yıl hava kirliliği nedeniyle çoğunluğu gelişmekte olan ülkelerde olmak üzere yaklaşık 8 milyon kişi yaşamını yitirdiği belirtilen açıklamada hava kirliliğinin, Dünya Sağlık Örgütü ve Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı tarafından 2013 yılında Grup I kanser etkenleri arasına dahil ettiğine dikkat çekildi.

Hava kirliliğinin kanserlerin yanısıra doku beslenmesinin bozulması, kalp krizi, felç, kronik tıkayıcı akciğer hastalığı (KOAH), astım, solunum yolu enfeksiyonları, vücut bağışıklığının azalması, depresyon, uyku bozuklukları, erkek ve kadınlarda üreme sistemi sorunlarına yol açtığını dile getiren uzmanlar çocuklarda da otizm, diyabet tip 1, ani bebek ölümü sendromları, bronşit ve zatürre gibi ciddi hastalıklara yol açabileceğini belirtti.

Ayrıca kömürlü termik santrallarin atmosfere verdikleri karbondioksit ve azot oksitlerle iklim krizine katkıda bulunduğuna dikkat çeken uzmanlar söz konusu ek ünitelerin yapılması halinde bölgede yaşanan hastalık ve ölümlerin iki katına çıkabileceği ihtimalini dile getirdi.

Çevre sağlığı ile ilgili tespitlerde bulunan TEMA Vakfı bölgede yer alan tarım toprağının zamanla verimsiz ve kuru hale geleceğini, santrale yakın sulama alanlarının da zamanla kuruyacağını belirtti. Bu durumun bölge halkının olası bir gıda krizi ile karşı karşıya kalabileceğine dikkat çekti. 

Ayrıca proje ile Ceyhan Havzası’ndaki yer altı suyu zenginliği, termik santral için harcanacağını söyleyen yetkililer, yapılması planlanan ek ünitelerin bölge halkını susuz bırakma riski taşıdığını dile getirdi.

BÖLGEDE YETİŞEN ENDEMİK BİTKİ TÜRLERİ TEHLİKE ALTINDA

Proje alanına yaklaşık 14 km mesafede Önemli Doğa Alanı (ÖDA) olan Binboğa Dağları bulunuyor. ÖDA’lar hassas ve benzersiz doğal alanları içerir. 

Binboğa Dağları da zengin bitki çeşitliliği ve endemik bitki türlerine ev sahipliği yapıyor ve mutlaka korunması gerekiyor. Afşin-Elbistan A Termik Santrali ek ünitelerine karşı doğayı, yaşamı savunmaya devam edeceğiz.”diyen yetkililer santral ünitelerin bölgenin doğal yapısını bozacağını dile getirdi.

Greenpeace Türkiye yetkilileri de konuya ilişkin değerli açıklamalarda bulundu. 

Uzmanlar:

"Afşin-Elbistan A Termik Santrali’ne yapılması planlanan ek üniteler bölgenin kirlilik yükünü daha da artıracak. Yöre halkı ile birlikte yürüttüğümüz uzun bir hukuk mücadelesi sonucunda, var olan termik santrale ait emisyon verilerini elde etmiştik. 

İlk kez ulaştığımız bu veriler termik santralin bölgeye verdiği zararı gözler önüne seriyor. İki yeni ünite daha yapılması planlanan santralde ölçülen Karbonmonoksit , Kükürt Dioksit, Azot Oksitler, ve Toz ortalama değerleri, yönetmelik sınırlarını 1 buçuk kattan 8 kata kadar aşıyor. 

'ELBİSTAN'IN YENİ BİR TERMİK SANTRALE İHTİYACI YOK'

Mevcut filtreleme sistemi sorunlarını açıkça ortaya koyan bu verilere karşın Afşin-Elbistan A Termik Santraline iki yeni ek ünite yapılması için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı “ÇED Olumlu” raporu verdi. 

Termik santrallerin yarattığı tahribatı görmezden gelerek hazırlanan ÇED raporu pek çok yönden sorunlu. En büyük sorunlarından bir tanesi planlanan üniteler ve var olan iki termik santral ile birlikte oluşacak toplam kirlilik yüküne dair yeterli değerlendirme yapmamış olması. 

ÇED raporunun iptali için termik santralin olumsuz etkilerini yaşamlarında hisseden yöre sakinleri ile birlikte davamızı açtık. Bu sürecin sonuna kadar takipçisi olacağız. Afşin-Elbistan’da yeni bir termik santrale yer yok."

Bölge halkı Afşin-Elbistan Termik Santrali'ne koyulması planlanan ek ünitelere karşı davalarından vazgeçmeyeceklerini dile getirdi. 

Haber Kaynağı : 12punto