A'dan Z'ye Avrupa Parlamentosu seçimleri: Kazananlar ve kaybedenler kimler?

Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerinin son ermesinin ardından birçok Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkede aşırı sağın yükselişe geçmesi seçimin en çok dikkat çeken unsuru oldu.

Euronews'ten Cynthia Kroet ve Jack Schickler'in derlediği habere göre; Avrupa'daki seçim maratonunun pazar gecesi itibarıyla sona ermesiyle, AB'nin 27 üyesinde kazanan ve kaybedenlerin kimler olduğu netleşmeye başladı.

İtalya Başbakanı Giorgia Meloni oyların tahmini %28'ini alarak Brüksel'deki kilit rolünü pekiştirirken, Fransa'da Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron o kadar kötü bir performans sergiledi ki erken seçim çağrısı yapmak zorunda kaldı.

Kazananlar:

Fransa'da aşırı sağcı Marine Le Pen Ulusal Birlik (RN) Partisi. Oyların yüzde 31'ini alarak ülkede erken seçimleri tetikledi.

Merkez-sağ tandanslı Avrupa Halk Partisi (EPP). Parlamento'daki en büyük grup olmaya devam etti ve 2019'a kıyasla 13 sandalye kazandı.

İtalya’da Başbakan Giorgia Meloni ve İtalya’nın Kardeşleri (FdI) Partisi. Yüzde 26-30 bandında oy oranıyla birinciliği garantiledi.

Kaybedenler:

Yeşiller. Avusturya ve Almanya'da beklenenden çok daha kötü bir performans sergiledi

Farklı üye devletlerdeki merkez sağ tandanslı Renew Europe (RE). 2019'a kıyasla AP'de 20 sandalye kaybetti.

Almanya'da Sosyal Demokratlar. Şansölye Olaf Scholz'un partisi, EPP'nin ardından aşırı sağcı Almanya için Alternatif (AfD) ile ikinci sırayı paylaştı.

İLK TAHMİN

AP tarafından yapılan seçim sonuçlarına ilişkin ilk tahminlere göre Yeşiller ve liberal RE Grubu yaklaşık 20 milletvekili kaybederek, üst düzey yetkilileri ve AB yasalarını desteklemek için gerekli olan Avrupa yanlısı meclis çoğunluğun tehlikeye düşmesine neden oldu.

Tüm sandıklar kapandıktan ve saat gece yarısını geçtikten hemen sonra açıklanan sonuçlara göre, Yeşiller partisi, Mart 2024'te sahip olduğu 72 milletvekilinden 53 milletvekiline düşecek.

Macron'un başını çektiği RE, 102 sandalyeden 83'e düşerek Fransız Cumhurbaşkanı'nın şaşırtıcı bir hamleyle ulusal meclisi feshetmesine yol açtı.

Bu çöküşe, aşırı sağ partilere artan destek eşlik ediyor.

Fransa'da yapılan tahminlere göre aşırı sağcı Ulusal Birlik (RN) partisi oyların yüzde 31,5'ini alarak Macron'un elde ettiği oyun iki katından fazlasını kazandı.

Macron, "Fransa'nın sükûnet ve uyum içinde çalışabilmesi için net bir çoğunluğa ihtiyacı var" dedi. "Mesajınızı ve kaygılarınızı anladım ve onları cevapsız bırakmayacağım."

AP tahminlerine göre Avusturya'da da aşırı sağcı FPÖ'nün oyların yüzde 25.7'sini alarak milletvekili sayısını ikiye katlayarak altıya çıkaracağı tahmin ediliyor.

Almanya'da Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) ve Hristiyan Sosyal Birlik (CSU) partilerinin 2019'daki %29'luk oy oranına benzer şekilde %30'un biraz üzerinde oy alacağı tahmin ediliyor. Son tahminlere göre aşırı sağcı AfD, 2019'da %11 olan oy oranını %14,2 oranına yükselterek Şansölye Olaf Scholz'un Sosyal Demokratlarının hemen arkasında yer alıyor.

Sandık çıkış anketleri, Avrupalı Muhafazakârlar ve Reformcular (ECR) grubuna mensup Meloni'nin İtalya'nın Kardeşleri (FdI) partisinin, yüzde 23,7 olarak tahmin edilen merkez sol Demokrat Parti muhalefetinden çok daha iyi bir performans sergilediğini gösteriyor.

Meloni'nin hükümet koalisyonundaki diğer iki parti olan Forza Italia ve Lega ise sırasıyla %10,5 ve %8'lik oy oranlarına sahipler ve FdI kadar iyi bir durumda görünmüyorlar.

Anketlere göre bu sağ eğilimler, Vox'un temsiliyetini iki ya da üç milletvekili ile arttırmasının beklendiği İspanya'da durumu doğrularken, yine aşırı sağ popülist olarak tanımlanan yeni sağ oluşum olan Se Acabó La Fiesta ("Parti Bitti") ilk kez iki ya da üç milletvekili çıkaracak.

Dört gün süren oylamanın ardından yeni parlamento için tahminler hala kesinleşmiş değil.

WİLDERS'İN PARTİSİ 6 VEKİL KAZANIYOR

Hollanda'da oy verme işlemi Perşembe günü gerçekleşti ve son tahminler Geert Wilders'in aşırı sağcı Özgürlük Partisi'nin (PVV) altı sandalye kazanacağını gösteriyor.

Bu dalgalanma bazılarının beklediği kadar aşırı olmadı ve sandık çıkış anketlerine göre AP'de sekiz sandalye alacağı tahmin edilen PvdA/GroenLinks ittifakının zafer kazanmasını sağladı.

Dünyanın en büyük çok devletli demokratik uygulaması olan bu seçimler, AP'nin 720 üyesinden hangilerinin önümüzdeki beş yıl boyunca AB mevzuatını müzakere edeceğini belirliyor.

Seçimler, COVID-19 salgını ve Ukrayna'nın Rusya tarafından işgalinin hakim olduğu çalkantılı bir dönemin ardından gerçekleşti. Seçmenlerin endişelerinin en üst sırasında yer alan, gittikçe artan hayat pahalılığından bahsetmeye gerek bile yok.

YENİ AP ÜYELERİNİN İLK GÖREVLERİ

AP üyelerinin ilk görevleri arasında, görevdeki başkan Ursula von der Leyen'in ikinci bir dönemi garantilemeyi umduğu Avrupa Komisyonu'nu yönetecek adayı onaylamak olacak.

Avrupa Parlamentosu'nda hiçbir parti çoğunluğa sahip değil ve oylamalar genellikle gerekli çoğunluğa sahip bir koalisyonun bulunmasıyla konu bazında karara bağlanıyor.

Tarihi boyunca AP'ye her zaman iki büyük grup olan merkez sağ Avrupa Halk Partisi ve merkez sol Sosyalistler hakim oldu.

Bu iki grup 2019 seçimlerinde birleşik çoğunluklarını kaybetti ve o zamandan beri Yeşiller ve Liberaller gibi partilerle gayrı resmi ittifaklar kurmak zorunda kaldılar. Tahminler 2024'te ittifaklarla yeniden kazanmalarının pek mümkün olmadığını gösteriyor.

AP milletvekilleri aynı zamanda yeni yasa tekliflerini değiştirme ya da bunlara karşı çıkma hakkına da sahip olacaklar. Bu da karbon emisyonlarını azaltmaya yönelik iddialı bir dizi yasadan oluşan AB Yeşil Mutabakatı'nın kaderini belirleyecek.

Her ülkenin nüfusuna göre belirli sayıda AP üyesi tahsis edilmekle beraber, bu sayı Almanya için 96 iken Güney Kıbrıs, Malta ve Lüksemburg'da sadece altı.

TÜRK KÖKENLİ ADAYLAR KİMLER?

6 Haziran itibarıyla başlayan Avrupa Parlamentosu seçimlerinde birçok Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerdeki çeşitli partilerden Türk kökenli milletvekili adayları Brüksel’de görev üstlenmek için yarışıyor.

Avrupa Birliği’nin önümüzdeki beş yıllık yönetimini belirleyecek olan Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerinde sona yaklaşılıyor. Avrupa Parlamentosu’nda görev alması beklenen siyasetçiler arasında Türk kökenli adaylar da yer alıyor.

2019’da yapılan AP seçimlerinde en az 5 Türk kökenli aday, kritik yarışı kazanarak AP’de parlamenter olarak görev alma hakkını elde etmişti.

Beş yıl sonra yapılan bu seçimlerde Almanya, Hollanda, İsveç ve Bulgaristan’dan seçilen Türk kökenli siyasetçilerin birçoğunun yerini koruyarak Brüksel’deki görevlerine devam edecekleri tahmin ediliyor.

ALMANYA

Almanya’daki AP seçimlerinde halen parlamentoda görev alan iki isim dikkat çekiyor.

Sol Parti’den (Die Linke) yeniden aday gösterilen Özlem Alev Demirel-Böhlke ile Serbest Seçmenler (Freie Waehler) partisinden yeniden aday gösterilen Engin Eroğlu’nun Brüksel’de görevlerine devam etme ihtimalinin çok yüksek olduğu öngörülüyor.

Malatya’da doğan ve beş yaşında Almanya’ya ailesiyle göç eden Kürt asıllı Demirel-Böhlke 2019 yılında yapılan AP seçimlerinde Sol Parti’nin liste başı adayı olarak gösterildi o günden beri parlementer olarak görev yapmakta.

Engin Eroğlu bir önceki parlamenter seçimde Özgür Seçmenler Partisi’nin ikinci sıradaki adayı olarak parlamentoya seçilmişti.

Türk kökenlilerin son dönemde kurduğu partilerin AP seçimlerine katılması da Avrupa'nın gündeminde yer alıyor.

Almanya’da, Türkiye'de 22 yıldır iktidarda olan Adalet ve Kalkınma Partisi'ne (AK Parti) yakın olmakla eleştirilen Çeşitlilik ve Uyanış için Demokratik İttifak (DAVA) Partisi'nden Fatih Zingal birinci sırada aday gösterilerek seçimlere katılıyor. Türk kökenlilerin öncülüğünde kurulan ilk parti olan Yenilik ve Adalet Birliği Partisi (BIG) Genel Başkanı Haluk Yıldız ise birinci sıradan aday olarak yarışıyor.

GÜNEY KIBRIS

Güney Kıbrıs'ta yapılan seçimlerde üç isim öne çıkıyor. Avrupa Parlamentosu Milletvekili ve AKEL partisinin aday gösterdiği Niyazi Kızılyürek, Volt Kıbrıs Partisi'nden aday gösterilen Hulusi Kilim ve Çevreciler Hareketi (Kıbrıs Yeşiller Partisi)'nden aday olan Oz Karahan, AP Parlamento seçimlerinde yarışmakta.

Niyazi Kızılyürek, 2019'daki seçim zaferiyle beraber, Avrupa Parlamentosu'na girmeye hak kazanmış olan ilk Kıbrıslı Türk olma vasfını taşımakta.

DANİMARKA

Danimarka'dan 4 aday AP yarışında yerini aldı.

Ankaralı bir aileden gelen ve Kürt kökenli olduğu bilinen Taner Genç, Sosyalist Halk Partisi'nden (Socialistisk Folkeparti), 2002 yılında Danimarka'nın Næstved şehrine yerleşen Yurdal Çiçek Yeşiller (Alternativet) Partisi'nden, yine Ankara'da dünyaya gelen ve Kürt kökenli olan İbrahim Benli Sol Parti Birleşik Danimarka (Enhedslisten) Partisi'nden, Konya'da Kürt bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen genç siyasetçi Hediye Temiz ise Sosyal Liberal Parti'den (Radikale Venstre) aday olarak seçimlerde yarışıyor.

BELÇİKA

Flaman Bölgesi'nden sosyalist Vooruit Partisi’nden Yılmaz Kurtal, üçüncü sıraya yerleşmesiyle Belçika’da üst sıralardan aday gösterilen ilk Türk siyasetçi.

Aynı zamanda İşçi Partisi'nden (PVDA) Gümüş Helin, Hristiyan Demokrat ve Flaman Partisi’nden (CD&V) Mustafa Uzun ve Valon Bölgesi'nden Sosyalist Parti’den Duygu Çelik (PS) de aday olarak yarışıyor.

HOLLANDA

Parlamento seçimlerine, İşçi Partisi ve Yeşil Sol (PvdA/GroenLinks) Parti'nin ortak listesinde 8. sırada yer alan Ufuk Kahya ve aynı partiden 12. sırada yer alan Sinan Özkaya, Demokratlar 66 (D66) partisinden 16. sıradan aday olan Melih Uzun, Sosyalist Parti'de (SP) 8. sırada yer alan Meltem Okçu ve 13. sırada yer alan Emin Başoğlu ve VOLTS Partisi'nin 12. sırasında yer alan Reyhan Çiğdem katılıyor.

Üyelerinin çoğunluğu Türk ve göçmenlerden oluşan Denk Partisi, bu yıl AP seçimlerine katılmıyor.

FRANSA

Fransa'da 12 Türk aday parlamento seçimlerinde yer alıyor fakat parti listelerinin gerilerinde yer aldıkları için şansları düşük.

Bu adaylardan ikisi Sosyalist Parti'de 26. sırada yer alan Gülşen Yıldırım ve Yeşiller'den 63. sırada yer alan Zerrin Bataray. Bu partilerin barajı aşma ihtimali yüksek olsa da bu iki adayın sıralamalarının geride kalmasından dolayı seçilmeleri zor görülüyor.

İSVEÇ

Avrupa Parlamentosu'nda 21 sandalyesi bulunan İsveç'te seçimlere Diyarbakır doğumlu Kürt asıllı Evin İncir İsveç Sosyal Demokrat Partisi'nden yeniden aday olurken, Nüans Partisi Genel Başkanı Mikail Yüksel de katılıyor.

Yaklaşık 360 milyon Avrupa Birliği (AB) vatandaşı, Pazar sabahı itibariyle dünyanın en büyük uluslararası seçiminde, Avrupa Parlamentosu'nun 720 üyesini seçmek için sandık başına gitti.

Seçimin dördüncü ve son gününde, 21 ülkede oylama yapılacak ve İtalya, 23.00 CET'te (“Central European Time – Merkezi Avrupa Saati” – Türkiye saatiyle 00.00) sandıklarını kapatacak son ülke olacak.

Euronews, seçimlere dair tüm son dakikaları ve en son haberleri ve sizlerle buluşturacak. Sandık çıkış anketlerine dayalı ilk ulusal tahminlerin 18.15 CET itibariyle (Türkiye saatiyle 19.15) yapılması bekleniyor.

Kamuoyu yoklamaları, radikal sağ partilerin tarihi kazanımlar elde edeceğini öngörüyor. Böyle bir sonuç, AB'nin demokratik yollarla iş başına gelen vekiller tarafından yönetilen tek kurumundaki güç dengesini değiştirme ve aşırı sağcı güçlere AB politikaları üzerinde her zamankinden daha fazla nüfuz sağlama ihtimali taşıyor. Bununla beraber, Avrupa Komisyonu ve Avrupa Konseyi de dahil olmak üzere Brüksel'deki Avrupa kurumlarının başına kimin geçeceği de bu seçimlerle beraber belli olacak.

Haber Kaynağı : 12punto