Avrupa Birliği'nin ekonomik geleceği ne? Draghi raporunda neler var?

İtalya'nın eski başbakanı ve Avrupa Merkez Bankası'nın eski başkanı Mario Draghi, ayrıntılı bir raporla, Avrupa Birliği için ileriye giden tek olası rotanın daha fazla entegrasyon olduğunu belirtiyor. 

Ancak, bazıları kapsamlı reformları kabul etmede, yetkileri devretmede veya politikaları koordine etmede çok isteksiz olan üye devletlerin, bunları engellememesi ve yeterli şekilde finanse etmesi gerekiyor.

Draghi, 9 Eylül'de Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen tarafından talep edilen  400 sayfalık bir belge olan 'Avrupa Rekabet Edebilirliğinin Geleceği' raporunu sundu. 

Draghi raporunun ana odak noktası, kısa vadede borçlanmayı artırarak yeni yatırımların ve büyümenin yolunu açmak. Ancak Draghi bunu, 'koruyucu' ekonomik politikalar çerçevesinde yapmayı öneriyor.

Daha fazla borçlanacak olan AB, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un uzun süredir dile getirdiği 'Avrupa Ordusu' projesini fonlayabilir.

Korumacı ekonomik politikalar AB'nin Google veya Huawei benzeri kendi ekonoomik devlerini yaratmasını sağlayabilir ve bu durum Avrupa ekonomisinin canlanmasını sağlayabilir.

Raporun yayınlanması, Avrupa Birliği'nin iç pazarında derin değişiklikler öneren 'Letta Raporu'nun sunumundan sadece birkaç ay sonra gerçekleşti. Ancak Draghi'nin metni çok daha stratejik ve iddialı.

Metin Avrupa Birliği için üç temel zorluğa değiniyor: ABD ile inovasyon açığını kapatmak, karbonsuzlaştırmayı rekabet gücüyle uyumlu hale getirmek ve bağımlılıkları azaltarak ekonomik güvenliği artırmak.

Rapor, Avrupa Birliği'nin ucuz Rus enerjisine, sınırsız Çin pazarlarına ve ABD güvenliğine yaslandığı dönemin sona erdiğini kabul ediyor. Bu maddeler, Avrupa'nın azalan rekabet gücü ve dördüncü sanayi devriminde geride kalmasıyla birleşince, Avrupa Birliği'nin büyüme modelini derinlemesine yeniden düşünmesi gerekiyor. 

Avrupa'nın ABD ve Çin ile rekabet açığının teşhisi yeni olmasa da, Draghi'nin ayrıntılı önerileri Avrupa Komisyonu'nun önümüzdeki beş yıllık dönemi için bir yol haritası sunuyor.

Draghi raporu, Avrupa'nın ekonomik geleceğiyle ilgili belirsizliklerin arttığı bir zamanda yayınlandı. Draghi'nin raporda ifade ettiğine göre Avrupa, ekonomik olarak ABD ve Çin'e karşı 'kaybediyor'.

ABD ve Çin'in genişleyici sanayi politikasına geri dönmesi, Avrupa Birliği'ni hazırlıksız yakaladı. Avrupa'nın ekonomik modeli, kurallara dayalı bir uluslararası sistemde serbest ticaretten faydalanan açık ve rekabetçi bir pazar kurmaya dayanıyordu. 

Ancak ABD ve Çin'de genişleyici sanayi politikasının ortaya çıkışı, çok taraflı kurumların aşınması, ekonomik güvenliğe odaklanma ve Avrupa'da ABD'ye kıyasla nispeten daha yavaş üretim artışı yaşanması, Avrupa'nın ekonomik yaklaşımının uygulanabilirliği konusunda önemli endişelere yol açtı.

Draghi'nin analizi, AB'nin karşılaştığı ekonomik zorlukları 5 maddede sıralıyor.

Buna göre ilk problem inovasyon. Draghi, Avrupa'nın güçlü inovasyon kapasitesine dikkat çekiyor ancak kurumsal 'unicorn'ların üçte birinden fazlasının düzenleyici, finansal ve eğitim engelleri nedeniyle öncelikle Amerika Birleşik Devletleri'ne taşındığını vurguluyor. 

Raporda tespit edilen ikinci sorun ise karbonsuzlaştırmayı rekabet gücüyle uyumlu hale getirmek. Enerji krizi, Avrupa'da önemli ölçüde daha yüksek enerji maliyetlerine yol açtı ve bu da Avrupa'nın rekabet gücünü zayıflatıyor. Bu nedenle, karbonsuzlaştırma çabası ekonomik bir zorunluluk olarak tanımlanıyor. 

Üçüncüsü, Avrupa savunma sanayisine yatırım yapmak ve onu AB'ye entegre etmek. Rapor , Avrupa savunma sanayisinin kötü durumu hakkında oldukça sert bir değerlendirme sunuyor. 

Rapor, daha fazla AB fonu ve AB ülkeleri adına tedarik yapacak bir AB Savunma Sanayi Otoritesi çağrısında bulunuyor. Draghi ayrıca, teşviklerle birlikte gelebilecek 'Avrupalı malı ​​satın al' ilkesi oluşturulması çağrısında bulunuyor; bu öneri ABD savunma şirketlerini huzursuz edebilir.

Dördüncü olarak, ekonomik güvenlik konusuna değinen rapor; üçüncü ülkelerin ekonomik problemlerine karşı duyarlılığı azaltmak için daha fazla AB stratejik özerkliğine ve ekonomik güvenliğe ihtiyaç olduğunu vurguluyor. 

Draghi, özerkliğin yüksek maliyetlerini kabul ederken, bunların üye devletler arasındaki iş birliği ve AB üyesi olmayan ülkelerle ticaret anlaşmaları yoluyla hafifletilmesini öneriyor . 

ABD korumacılığının aksine, Draghi, güvenliği ve risk azaltmayı artırma araçları olarak serbest ticaret anlaşmalarını destekliyor.

Bu, Türkiye içinde Avrupa ile savunma alanında yeni ortaklıklar kurmanın kapısını açabilir.

Draghi, ek yıllık yatırım ihtiyaçlarını 800 milyar avronun üzerinde veya AB GSYİH'sinin yaklaşık %5'i olarak hesaplıyor. 

Bu yüksek rakamı finanse edecek bir yatırım projesi olup olmayacağı ise belirsizliğini koruyor.

Bu yatırımların finansmanı daha fazla özel kaynak gerektirecek, bu da Avrupa sermaye piyasalarının geliştirilmesini, Bankacılık Birliği girişiminin tamamlanmasını ve AB'nin borçlanmasıyla finanse edilen ortak projeler için daha fazla kamu kaynağının sağlanmasını gerektirecek. 

Son olaraksa Draghi, daha basit ve daha esnek düzenlemelere olan ihtiyacı vurgulayarak, küçük ve orta ölçekli işletmeler için yüksek düzenleme maliyetlerini eleştiriyor.

Rapor, Avrupa ülkelerinin ortak çıkarına olan projeleri teşvik etmek için Avrupa rekabet politikasının gözden geçirilmesini de öneriyor. Amaç, ABD ve Çin devleriyle rekabet edebilen büyük şirketler olan 'Avrupa şampiyonlarını' yaratmak.

Draghi raporunun resmi politikaları haline gelip gelmeyeceği henüz net değil. Ancak raporun hayata geçirilmesi ihtimali yüksek görünüyor.

Eğer bu yaşanırsa, AB ekonomisinde kapsamlı değişiklikler olacak.

Uzmanlar, uzun süredir AB için ekonomik ve siyasi olarak 'aşırı stabil' olduğu yönünde eleştiriler yapıyor. AB'nin Draghi raporuna göre yeni bir rota çizmesi, bu eleştirileri geçersiz kılacak yeni bir durum yaratabilir.

Rapor, Aralık 2024'te göreve başlayacak olan yeni Avrupa Komisyonu'nun öncelikleriyle iyi bir şekilde örtüşüyor.