Ev sahipleri dikkat: Bakanlık 81 ilde harekete geçti

Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), kayıt dışı ekonomiye karşı yürüttüğü çalışmalar kapsamında hayata geçirdiği Mekansal Veri Analiz Sistemi (MEVA) ile gayrimenkul işlemlerini mercek altına aldı. Bu yeni sistemle, yıl içinde el değiştiren 16 binden fazla taşınmaz incelendi ve tapudaki beyan ile gerçek değer arasında fark tespit edilen 9 bin 150 kişiden açıklama talep edildi.

Bakanlık, gayrimenkul alım satımından ya da kiralanmasından elde edilen gelirlerle bu işlemlerden doğan vergi ve harçların doğru beyan edilip edilmediğini yakından izliyor. Kayıt dışı kazançların önlenmesi amacıyla geliştirilen MEVA, bu alandaki en önemli dijital denetim araçlarından biri oldu.

Gelir İdaresi'nin teknoloji ekipleri tarafından geliştirilen MEVA, coğrafi bilgi sistemi temelli bir yazılım olarak çalışıyor. Bu sistemde, GİB’in elindeki beyanname, bildirim ve yoklama kayıtlarının yanı sıra tapu ve kadastro verileri, yapı ruhsatları, ikametgah bilgileri, banka kredileri ve ilan platformlarında yer alan emlak ilanları gibi çok sayıda veri kaynağı bir araya getiriliyor. Ayrıca, değerleme uzmanlarının hazırladığı raporlar da analizde kullanılıyor.

Sistem, tüm bu verileri hem harita üzerinden görselleştirerek hem de çeşitli algoritmalarla analiz ederek bir gayrimenkulün gerçek alım-satım ya da kira değerini ortaya koyabiliyor. Bu analizler sayesinde gayrimenkulün piyasadaki reel değeri ile tapuda bildirilen rakam arasındaki farklar rahatlıkla tespit ediliyor.

MEVA, kısa bir süre önce Türkiye genelinde 81 ilin merkez defterdarlıklarında aktif olarak kullanılmaya başlandı. Bu illerde özel ekipler, sistem üzerinden yürütülen analizlere dayalı denetim süreçlerini yönetiyor. Gerçek satış fiyatlarının belirlenmesi amacıyla, son birkaç ay içinde gerçekleşen işlemler detaylı biçimde inceleniyor ve tapudaki beyanla karşılaştırılıyor.

Gerçek bedelin altında gösterildiği tespit edilen işlemler için alıcı ve satıcılardan açıklama isteniyor. Bu durumda olan kişiler, herhangi bir cezai yaptırımla karşılaşmadan “pişmanlık” hükümlerinden yararlanarak eksik harçlarını yatırabiliyor. Ancak verilen açıklamalar yeterli bulunmaz ya da gönüllü ödeme yapılmazsa, mükellefler vergi incelemesine yönlendiriliyor.

İlk etapta, defterdarlıklar tarafından yürütülen analizlerde 16 binden fazla taşınmaz işlemi değerlendirildi. Aradaki değer farkı nedeniyle 9 bin 150 kişi bilgilendirilerek izahat vermeye çağrıldı. Bu süreçte 2 bin 475 kişi gönüllü olarak uyum gösterdi ve toplamda 5,9 milyar liralık satış bedeli üzerinden 113,9 milyon liralık tapu harcı, cezasız biçimde tahsil edildi.

Ancak çağrıya olumlu yanıt vermeyenler için vergi denetim süreci başlatıldı. Bu kişilerin eksik ödedikleri harçlar, %25 vergi ziyaı cezasıyla birlikte tahsil edilecek.

"KİRA GELİRLERİ DE TESPİT EDİLECEK"

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, MEVA sisteminin çok yakında tüm vergi dairelerinde aktif şekilde kullanılacağını belirterek şu değerlendirmeyi yaptı:

"Böylece her vergi dairesi sorumlu olduğu alan içindeki tüm gayrimenkulleri harita üzerinden birçok bilgiye anında ulaşarak takip edebilme imkanına kavuşacak. Bu sayede alım satım işlemlerinin gerçek değerler üzerinden yapılmasının yanı sıra kiraya verilerek gelir elde edilen ve beyanname verilmesi gereken gayrimenkuller de kolaylıkla tespit edilerek gerekli işlemler hızlıca yapılabilecek. Gayrimenkul alım satım işlemlerinde tapuda gerçek satış bedelinden daha düşük bedel üzerinden işlem yapanlar kendilerinden açıklama istenmesini beklemeden harçlarını pişmanlık hükümlerinden yararlanarak cezasız şekilde ödeyebilir. MEVA uygulamasıyla doğru ve gerçek değerler üzerinden işlem yapılması sağlanarak, kayıt dışılığın azaltılması ve gönüllü uyumun artırılması hedefleniyor."

Haber Kaynağı : AA