Filistin ile ticaret, İsrail ile ticaretin kamuflajı mı?

AKP, yerel seçimlerde 2. parti çıktıktan sonra yaptıkları iç değerlendirmelerde en önemli oy kayıplarından birinin İsrail ile ticaret nedeniyle yaşandığı tespitinde bulunmuş ve daha etkin söylem ve politikalar için kolları sıvamıştı.

Tam da Hamas lideri Haniye'nin öldürülüp Türkiye'nin milli yas ilan ettiği gün, ihracat verilerinde şüphe çeken bazı değerler göze çarptı.

Bu verilerin peşine önce Evrensel gazetesinden Uğur Zengin sonra Sözcü'den Emre Develi düştü ve ortaya manidar bir tablo çıktı.

Evrensel'in dün "Bayraklar yarıda, ticaret zirvede" manşetiyle duyurduğu habere göre;

Türkiye İhracatçılar Meclisi tarafından yayımlanan ihracat verileri, İsrail’e ihracat konusunda kuşku yarattı. Türkiye’den İsrail’e yapılan ihracat sıfırlanırken, savaşın şiddetlendiği Filistin’e yapılan ihracat geçtiğimiz yılın temmuz ayına göre yüzde 1180 arttı.

Sıcak savaşın yaşanmadığı temmuz 2023’te Türkiye’den Filistin’e 9.3 milyon dolar tutarında ihracat yapılırken, bu yılın temmuz ayında yapılan ihracat tutarı 119.6 milyon dolar oldu. 

iHRACATTA BİRİNCİ OLDU

İsrail ile geçtiğimiz yılın temmuz ayında 383.9 milyon dolarlık, geçtiğimiz yılın ocak-temmuz döneminde ise 3.1 milyar dolar tutarında ihracat yapılmıştı. TİM verilerine göre İsrail’e ihracat temmuz ayında tamamen sıfırlandı.

Filistin ise geçtiğimiz yılında temmuz ayında Türkiye’den 9.3 milyon dolar tutarında ihracat gerçekleştirmişti. TİM verilerine göre Filistin, 40 bin insanın öldüğü savaşın ortasında Türkiye’den ihracatını yüzde 1180 artırdı. Filistin’in Türkiye’den ihracatı ağır saldırı altında olduğu temmuz 2024’te 119.5 milyon dolara çıktı.

Filistin’e yapılan ihracat artışı rekor kırdı. Türkiye’nin Filistin’e yaptığı ihracat tutarı hiç olmadığı kadar arttı. Türkiye’nin 500 bin dolar üzerinde ihracat yaptığı ülkeler arasında Filistin, açık ara en çok ihracat artışının görüldüğü ülke oldu. Türkiye’nin Filistin’e ihracatı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 1180 artarken, haziran ayına göre yüzde 104.6 arttı. Haziranda Türkiye’den Filistin’e 58.4 milyon dolarlık ihracat yapılmıştı.

İSRAİL'E 0, FİLİSTİN'E YÜZDE 50 BİN ÇELİK

İsrail’in en büyük çelik ihracatçısı olan Türkiye, TİM verilerine göre İsrail’e çelik ihracatını kağıt üzerinde sıfırladı. Ancak Filistin’e olan çelik ihracatı devasa arttı.

TİM verilerine göre Türkiye, geçtiğimiz yılın temmuz ayında Filistin’e sadece 27 bin dolarlık çelik ihracatı gerçekleştirirken, bu ihracat tutarı 2024 temmuzda 14.3 milyon dolara tırmandı. Bu çelik ihracatında yüzde 51 bin 756 artış anlamına geliyor.

İsrail için önemli bir ithalat kalemi olan çimento ve cam ürünlerinde de yüzde 453 binin üzerinde artış gerçekleşti. Filistin geçtiğimiz yılın temmuz ayında bu kalemde sadece bin dolarlık ithalat gerçekleştirmişti. Bu tutar 2024 temmuzunda 4.7 milyon dolara çıktı.

Türkiye’den Filistin’e gerçekleşen aylık ihracatta da dikkate değer artışlar görüldü. Haziranda 3.6 milyon dolar olan çimento ürünleri ihracatı 4.7 milyon dolara, haziranda 1 milyon dolar olan çelik ihracatı 14.3 milyon dolara fırladı.

SAVAŞ ORTASINDA MÜCEVHER İHRACATI

Öte yandan Filistin’in Türkiye’den hiç ithalat yapmadığı kalemlerde de ciddi ithalat artışları görüldü. Türkiye’den geçtiğimiz yıl hiç mücevher, zeytin, yaş meyve, tekstil ve ham maddeleri, halı, mobilya almayan Filistin, bu alanda büyük ithalata başladı.

TİM verilerine göre, Filistin’in Türkiye’den yaptığı ithalat tutarı 170 bin doları buldu. Filistin’in 2023 temmuz ve haziran aylarında bu alanda Türkiye’den ithalatı sıfırdı. Bu tutar geçtiğimiz haziran ayında 33 bin dolar olmuştu. Şiddetlenen savaş ile birlikte Filistin’in mücevher ithalatı aylık bazda yüzde 417 arttı. Mobilya ürünleri ithalatı sıfırdan 12 milyon dolara çıktı. Filistin’in halı ithalatı da 2.4 milyon dolar oldu.

BAKANIN ESKİ AÇIKLAMALARI ŞÜPHELERİ GÜÇLENDİRİYOR

Sözcü'den Emre Deveci'ye konuşan TİM Başkanı Mustafa Gültepe ise Filistin'e ihracatta çok yüksek artışın nedenini bilmediğini söylüyor.

Deveci, Gültepe'nin de anlam veremediği bu artışın izini sürerken ilginç bilgilere rastlıyor. 7 Nisan 2024 tarihinde AA'nın Ticaret Bakanlığı kaynaklarına dayandırarak geçtiği bir haber var. Haberde gümrük kapısı olmadığı için Filistin'e ihracatın mecburen İsrail limanları üzerinden yapıldığını ve kayıtlarda İsraile ihracat gibi göründüğünü yazılmış.

Bu nokta çok önemli çünkü Filistin'e ihracatın yüzde 96,5'i hala deniz yoluyla yapılıyor. Ve hatta bu habere göre İsrail'li tüccarlar limana gelen bu malları Filistinlilere satmak üzere alıyor. Mayıs ayı itibarıyla ne oluyorsa durum değişiyor ve İsrail limanları üzerinden gönderilen ihracat "Filistin" olarak kayıt edilebilir hale geliyor. Bu noktada, mayıs başında Ticaret Bakanı Ömer Bolat'ın ve İsrail Dışişleri Bakanı'nın ilginç açıklamaları var. Ticaret Bakanı Ömet Bolat, 3 Mayıs'ta "İsrail ile ticaretin kesilmesinden Filistin halkının etkilenmemesi için 'teknik görüşmelerin' yapıldığını" söylüyor. İsrail Dışişleri Bakanı Israel Katz da 9 Mayıs'ta "Erdoğan'ın geri adım attığını ve İsrail'e yönelik ticaret kısıtlamalarının birçoğunu kaldırdığını" iddia ediyor. Bu açıklamayı, Bolat hemen yalanlıyor.Teknik görüşmeler denilenin, İsrail limanlarından giriş yapan malların Filistin'e ihracat olarak kaydedilme meselesi mi, orası bilinmiyor.

Bu bilinmezlikle ilgili Deveci'ye konuşan bazı ihracatçılar da daha önce İsrail olarak kaydedilen ihracatın bir kısmının Filistin'e gittiğini, şimdi de tersi bir durum olabileceğini söylüyor. Yani koskocaman bir soru, ortada cevap bekliyor: Sonlandı denilen İsrail ile Ticaret, Filistin ile ticaret kisvesi altında sürdürülüyor mu?

Haber Kaynağı : 12punto