Emekli aylıklarına yapılması düşünülen zam oranı TBMM gündeminde

2024 yılı 'emekli yılı' ilan edilmişti ancak öyle olmadı. Yaşanan ekonomik krizden belki de en çok yara alanlar emekliler oldu. Asgari ücretin açıklanmasının ardından emekli ve memura yapılacak zam oranı ortaya çıktı ancak bu rakam da emeklinin derdine derman olmadı. 

Emeklilerin yüzde 15.75 civarında bir zam oranıyla geçinemeyeceğini belirten DEM Parti İstanbul Milletvekili Cengiz Çiçek, konuyu TBMM gündemine taşıdı. 

Çiçek, 16 milyon emeklinin açlık ve yoksullukla mücadele ettiğini, birçoğunun çalışmak zorunda kaldığını ve bazılarının intihar ettiğini dile getirdi.

Çiçek'in sunduğu soru önergesi şöyle: 

"Ömürlerinin en verimli zamanlarını çalışarak geçirmiş olan yurttaşların emekliliklerini huzur ve refah içinde geçirmelerini sağlamak Anayasa’nın 60. Maddesi’nde yer alan "Herkes, sosyal güvenlik hakkına sahiptir. Devlet, bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alır ve teşkilatı kurar" ifadesiyle devletin asli temel yükümlülüklerindendir. Ancak günümüzde emeklilerin büyük bir kısmı asgari ücretin çok altında bir ücretle, açlık sınırının da altında, zorlu yaşam koşullarında yaşamaya mahkûm edilmişlerdir. Emekli maaşlarına yapılan zamlar yüksek enflasyon ve derinleşen ekonomik kriz karşısında bir anlam ifade etmemektedir. Emekliler 2000’li yılların başından itibaren hak kayıpları yaşamaya devam etmektedirler. Bu mağduriyetlerin temel kaynağı ise 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’dur. 2008 yılında yürürlüğe giren 5510 sayılı yasa ile emekliliğe erişim hakkı zorlaşmış, emeklilik yaşı yükseltilmiş, emekli aylığı elde etme koşulları değişmiş ve emekli aylıkları düşmeye başlamıştır.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 16 Ocak 2024 tarihinde gerçekleşen Cumhurbaşkanlığı Kabine Toplantısı'nın ardından yaptığı açıklamada 2024 yılını emekliler yılı olarak ilan etti. 2024 yılı emekliler yılı ilan edilmesine rağmen emeklilerin yaşam koşulları iyileştirilmediği gibi emeklilerin durumu günden güne daha da kötü gitmiş ve gitmeye de devam etmektedir. 16 milyonun üzerinde emekli açlıkla, yoksullukla, barınma sorunuyla boğuşmaktadır. Milyonlarca emekli ilerlemiş yaşına rağmen çalışmaya mecbur bırakılmakta, çalışırken de iş cinayetlerinde hayatlarını kaybetmektedir. Yine basında yer alan haberlerde gördüğümüz üzere emekliler geçim derdi ve borçlarından ötürü intihar sürüklenmektedir.

Tüm bu koşullar göz önündeyken geçtiğimiz günlerde milyonlarca SSK ve Bağ-Kur emeklisi ile memur ve memur emeklisi için kritik öneme sahip aralık ayı enflasyon verileri Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklandı. TÜİK'e göre Aralık 2024'te enflasyon bir önceki aya göre yüzde 1.03 arttı, yıllık enflasyon ise yüzde 44,38 oldu. Böylece SSK ve Bağ-Kur emeklilerin 6 aylık enflasyon farkı oranında alacakları zam oranı ve memur ile emekli maaşlarında zam oranını belirleyecek 6 aylık enflasyon farkı ortaya çıktı. Açıklanan Aralık ayı enflasyon verilerinin ardından kesinleşen 6 aylık enflasyon farkı, SSK ve Bağ-Kur emekli aylıklarına yüzde 15,75'lik bir zam olarak yansıyacak. En düşük emekli maaşı ise Ocak ayında yapılacak yeni düzenlemelerle belli olacak. Kesin rakamlar ise önümüzdeki günlerde Cumhurbaşkanlığı Ekonomi Koordinasyon Kurulu ve TÜİK’in enflasyon verileri doğrultusunda şekillenecek. Yüzde 15,75 oranındaki zam emekli aylığı taban aylığın altında olan milyonlarca emeklinin aylıklarına ise yansımayacak.

TÜİK'in açıkladığı yüzde 44.38 olan 2023 enflasyonunun aksine ENAG yıllık enflasyonu yüzde 83.40; İTO ise yüzde 55.27 olarak açıklamıştı. Türk-İş tarafından her ay hazırlanan “Açlık ve Yoksulluk Sınırı” çalışması Aralık 2024 verilerine göre, dört kişilik bir ailenin açlık sınırı 21.083 TL, yoksulluk sınırı ise 68.675 TL’ye yükseldi.

Bu bağlamda;

1. Açlık sınırının altında olan emekli maaşlarını insan onuruna yakışır bir seviyeye getirilmesi herhangi bir çalışmanız olacak mı?

2. Açlık sınırının altında olan emekli maaşlarını insan onuruna yakışır bir seviyeye getirilmesi için ilgili emek örgütleri ve sendikalarla ortak bir çalışma gerçekleştirecek misiniz?

3. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 2024 yılının emekliler yılı olarak edilmesiyle beraber 2024 yılı boyunca emeklilerin yaşam koşullarının iyileştirilmesine ilişkin hangi çalışmalar yapılmıştır?

4. 2025 yılında emeklilere dönük ne tür çalışmalar yapmayı düşünüyorsunuz?

5. Kademeli emeklilik gibi emeklilik şartlarını iyileştirmeye dönük herhangi bir çalışmanız olacak mı?

6. Sosyal yardımlara başvuran emekli sayısı kaçtır?

7. Emekli olduğu halde çalışmak zorunda kalan emekli sayısı kaçtır?

8. 2024 yılında emekli olduğu halde çalışmak zorunda kalan ve iş cinayetlerinde hayatlarını kaybeden kaç emekli yurttaş vardır?"