Mahir Polat'ın serbest bırakılması vicdani bir sorumluluktur

Av. Dr. Mehmet Ruşen Gültekin-Av. Deniz Ali İlkem Demir

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Genel Sekreter Yardımcısı ve Tarihi Kentler Birliği Genel Sekreteri Mahir Polat, 23 Mart 2025 tarihinde İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığının yürüttüğü “kent uzlaşısı” soruşturması çerçevesinde tutuklanarak Silivri Cezaevine gönderildi. Polat, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Miras Müdürlüğü ile 62 anıt ve sivil mimarlık eseri, 21 yeni müze ve yaşam alanı, 34 kamusal sanat eseri, 197 tescilli çeşme, 588 tarihî mezar ile hazine ve 19 tarihî türbe olmak üzere toplam 942 miras alanının restorasyonunu gerçekleştirdi ve bu alanların koruma altına alınmasını sağladı. Ayrıca, dünyada büyük ses getiren ve Bellini’ye ait “Fatih” portresi ile “Kanuni Sultan Süleyman” portresi, “Fatih Madalyonu” gibi onlarca eseri İstanbul’a kazandırdı. Kültür ve sanatı İstanbul’un dört bir yanına yayan projeler geliştiren Polat, bugüne kadar ulusal ve uluslararası öneme sahip 196 sergiyi İstanbullularla buluşturdu. Mahir Polat, sağlıklı bir toplum ve İstanbul’un kültürel mirasını koruma noktasında önemli bir rol oynamaktadır. Ancak, yaşadığı sağlık sorunları ve tutukluluğu, sadece adaletin değil, aynı zamanda insan haklarının da ihlali anlamına gelmektedir.

Polat’ın avukatları, müvekkillerinin tutuklandığı günden beri kalp damarlarında altı stent bulunduğunu, anjiyo yapıldığını ve cezaevindeki sağlık koşullarının onun durumu için son derece tehlikeli olduğunu vurgulamaktadır. Ayrıca, cezaevinde geçirdiği ilk günlerden itibaren yüksek tansiyon ve göğüs ağrısı gibi sağlık sorunları baş göstermiştir. 26 Mart 2025’te hastaneye kaldırılan Polat, 30 Mart’ta bir kez daha anjiyo geçirmiştir. Ancak, her iki hastaneye kaldırılma süreci sonrasında da Polat, cezaevine geri gönderilmiştir.

KORUMA TEDBİRLERİNDE ORANTILILIK İLKESİ UYGULANMALIDIR 

Tutuklama kararının, orantılılık ilkesi doğrultusunda verilmesi gerektiği ceza hukukunun temel prensiplerinden biridir. Bu ilkelere göre, tutuklama tedbiri, suçun işleniş şekli, suçun ağırlığı ve sanığın sağlık durumu gibi faktörlere dayalı olarak değerlendirilmelidir. Mahir Polat’ın durumunda, kendisinin sağlık sorunları göz önüne alındığında, tutuklama tedbirinin uygulanması bu ilkelerle açıkça çelişmektedir. Polat’ın avukatı, müvekkilinin ağır sağlık sorunlarının olduğunu tutuklama kararından önce sulh ceza mahkemesine izah etmiş, ancak buna rağmen mahkeme tarafından sağlık durumu göz ardı edilerek hakkında tutuklama kararı tesis edilmiştir. Bu husus, sadece ceza hukukunun ilkeleriyle değil, aynı zamanda temel insan haklarıyla da çelişen ciddi bir ihlal teşkil etmektedir. Mahir Polat’ın sağlık durumu göz önünde bulundurulmadığı için, bu tutuklama, ağır bir insan hakkı ihlali olarak değerlendirilebilir. Kaldı ki hukuk devleti olmanın gereği, özgürlük kısıtlamasının şartları gerçekleşse dahi, bireyin bu kısıtlamadan en az zararla kurtulması amaçlanmalıdır.

YAŞAM HAKKI VE DEVLETİN YÜKÜMLÜLÜĞÜ 

Yaşam hakkı, en temel insan hakkıdır ve bu hak, her bireyin en doğal hakkıdır. Yaşam hakkına yönelmiş herhangi bir tehdit, devletin en önemli ve öncelikli sorumluluğudur. Devlet, vatandaşlarının yaşam haklarını koruma noktasında pozitif yükümlülüklere sahiptir. Bu hukuksal, anayasal, siyasal ve vicdani bir zorunluluk olup, devletin bu konuda sorumluluklarını yerine getirmemesi, ciddi bir ihlali oluşturur. Mahir Polat’ın cezaevindeki sağlık durumu, yaşam hakkı için açık bir tehdit oluşturmakta ve devletin bu tehdidi bertaraf etmesi gerekmektedir.

Polat’ın tutukluluğu, yaşam hakkının ihlali anlamına gelmektedir. Cezaevindeki koşulların, sağlık sorunlarıyla birleşerek Polat’ın yaşamını riske atması, devletin bu konuda üzerine düşeni yapmaması anlamına gelmektedir. Devletin, yaşam hakkını koruyarak Polat’ın sağlığını gözetmesi hem hukuksal hem de vicdani bir zorunluluk olduğundan, Polat’ın tahliyesi kaçınılmaz bir sorumluluktur.

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) uyarınca, devletler, tutuklu kişilere insana yakışır koşullarda bakmakla yükümlüdür. Bu yükümlülük, aynı zamanda mahkemelerin ve yetkili makamların, sağlık sorunları olan bireyler için daha hafif tedbirler (adli kontrol gibi) uygulanmasını zorunlu kılmaktadır. Mahir Polat’ın cezaevindeki koşullarda sağlıklı bir şekilde tedavi edilmesi mümkün görünmemektedir. Bu nedenle, adli kontrol tedbirleri altında serbest bırakılması, sağlık sorunlarının göz önüne alındığında bir zorunluluk haline gelmektedir.

Mahir Polat’ın sağlık durumu ve tutukluluğu üzerinden yapılan değerlendirme, cezaevindeki olumsuz koşulların ve tutuklama kararının hem orantılılık ilkesine hem de insan haklarına aykırı olduğunu ortaya koymaktadır. Mahir Polat’ın tahliyesi, sadece sağlık hakkının korunması açısından değil, aynı zamanda hukukun üstünlüğü ve adaletin sağlanabilmesi adına önemli bir adım olacaktır.

Mahir Polat’ın tutukluluğu, bu temel ilkelerin ihlali anlamına gelmektedir ve bir an önce gözden geçirilmesi gerekmektedir. Sağlık, ceza hukukunda birincil öncelik olmalıdır. Dolayısıyla, orantılılık ve ölçülülük ilkesinin gereği olarak, Mahir Polat’ın serbest bırakılması, sadece adaletin gereği değil, aynı zamanda insan haklarının korunması açısından zorunludur. Bu sebeplerle, Polat’ın tahliye edilmesi, tarihsel ve vicdani bir sorumluluktur. Yaşam hakkı, her şeyin önündedir ve devletin bu hakkı koruma yükümlülüğü, hiçbir koşulda göz ardı edilemez.

Haber Kaynağı : 12punto