Metamfetamin, eroin, kokain, ekstazi... Raporu ortaya çıktı: Kanalizasyondan uyuşturucu fışkırıyor

Ersin Eroğlu/12punto ÖZEL

“Beyninize alabileceğiniz bir kitabın satır, sayfa ve yapraklarının hayali bile hem esrikleştirici hem de uyuşturucu bir etkiye sahipti.”

Gazeteci Cengiz Erdinç'in “Overdose Türkiye” adlı uyuşturucu gerçeğini anlattığı kitabını okurken Stefan Zweig'ın sözü sözü dolaşıyor zihnimde.

Kitabın her satırını okudukça, her sayfasını çevirdikçe heyecanın ötesinde acı bir gerçek çarpıyor yüzüme. Sayfalar ilerledikçe uyuşturucu etkisinin sadece kitapta olmadığını görüyorum.

Overdose Türkiye, Anadolunun nasıl uyuşturucu sarmalına girdiğini belgeleriyle anlatıyor. Lağımdan çıkan hakikat bizi ülkedeki uyuşturucu gerçeği ile yüzleştiriyor.

Nasıl mı?

Türkiye'deki Atık Su Analiz Raporları'na ulaşan Cengiz Erdinç kanalizasyonlardan uyuşturucu fışkırdığını ve Anadolu'nun uyuşturucu sarmalında belgeleriyle ortaya koymuş.

Overdose Türkiye'den öğreniyorum:

2011 yılında Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı Gözlem Merkezi (EMCDDA) tarafından çok sayıda şehir de eş zamanlı, yılda dört kez ve birer hafta olmak üzere, uyuşturucu sorununun diğer verilerini tamamlayıcı ölçümlere girişildi ve bu veriler çevrimiçi olarak kamuoyuyla paylaşıldı. İlk kez 2016’da İstanbul’da Beyoğlu ve Çatalca ilçelerinde yapılan atık su pilot analizinin sonuçları 3 Ocak 2017’de bir basın toplantısıyla kamuoyuna duyuruldu. Hafta sonu kullanımın artması gibi olağan gözlemler dışında “Beyoğlu’nda hafta sonu esrar kullanımının düşmesi” gibi izaha muhtaç sonuçlar da açıklandı. İstanbul’un 14 ilçesi ve Adana’da iki ilçeyle süren pilot uygulama 2019 yılında, Yeşilay, İçişleri, İstanbul ve Çukurova Üniversiteleri işbirliğiyle 18 ilde 49 atık su arıtma tesisine yayıldı. Esrar, kokain, metamfetamin ve MDMA kalıntıları dışında eroin kalıntılarına da bakılan çalışma 2020 yılında 62 ile genişledi, ancak Covid 19 nedeniyle üç dönem yapılabildi. 2021’de dört dönem olarak tamamlanan araştırma dikkat çekici sonuçlar ortaya koydu. Araştırmanın çerçevesi büyümüştü ama EMCDDA’nın internet sitesinde sadece İstanbul’un ve Adana’dan iki noktanın yer alması spekülasyonlara yol açtı. Araştırmanın kimi sonuçlarına itirazlar da yükseldi, örneğin esrarın vücutta uzun süre kalması, eroin kalıntısının hem atık suda bozulmaya devam etmesi hem de tıbbi kullanım kalıntılarıyla benzerliği ölçümleri etkiliyordu. Buna karşın, reçeteli morfin ve benzeri afyon türevleri kullanımı çoğu bölgede hesaplandı ve elde edilen rakamdan düşüldü. Bu güçlüklerden dolayı eroin son yıllarda Avrupa atık su raporlarına yansıtılmadı. Benzeri hesaplama zorunluluğu metamfetaminde de yaşandı. Amfetamin türevi bir narkotik olduğu için metabolitinin diğer aynı türevli uyuşturucularla karıştırılması mümkün olabiliyor. Ancak kokain ve ekstazi kalıntılarının daha tutarlı sonuçlar verdiği düşünülüyor. Kanalizasyon analizi sonuçları kamuoyuna sınırlı açıklamalarla duyuruldu. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu 7 Ekim 2020’de 18 ille sınırlı ölçüm sonuçlarına dayanarak eroinin en çok Denizli’de kullanıldığını söyledi. 62 ilde yapılan araştırma uyuşturucunun büyükşehirleri geride bırakıp orta büyüklükte Anadolu şehirlerine ve kasabalara yayıldığını gösteriyor.

Kanalizasyon analizine göre 2021 yılında eroinde ilk üç sırada Isparta, Denizli ve Edirne yer aldı. Isparta, adli istatistiklerde de yetişkin nüfusta uyuşturucu kullanım suçlarında ilk beş il arasında yer aldı. Transit yoğunluğun olduğu Edirne dışında Isparta ve Denizli’nin narkotik vakalarda da ilk sıralarda olduğunu tahmin etmek zor değil. İlk 10’a bakıldığında beş ilin geleneksel afyon üreticisi iller olması, tıpta ya da gıdalarda kullanılan kimi maddelerin metabolite dönüşerek kanalizasyona karışabileceğini gösteriyor.

Giderek kabusa dönüşen metamfetaminde adeta alarm zilleri çalıyor. İlk üçte yer alan Aydın, Uşak ve Bursa, 2021 yılında EMCDDA’da metamfetamin kullanımında ilk sıralarda yer alan Ostrava, Brno ve Prag gibi Çek şehirlerine yaklaşıyor. Aydın, uyuşturucu kullanım suçları bakımından 2020 yılında yetişkin nüfusta 100 binde 58 hükümlüyle ilk sıradaydı. Atık su analizinde Ege’den Uşak ve Denizli de ilk 10 il arasında. Polis kayıtlarında metamfetamin kaçakçılığı ile dikkat çeken Gaziantep de tüketim de beşinci sırada. Birimler farklı olduğu için karşılaştırma yanıltıcı olabilir ancak kabaca ilk üç ildeki bin miligramın üzerindeki tüketimin Avrupa şehirlerinde 2021 yılı için 200 miligramın üzerindeki Riga, Antwerp ve Dresden gibi şehirlerle boy ölçülebilecek bir değer.

Kanalizasyon verilerindeki Ekstazi kullanımında ilk sırada Karaman ve üçüncü sırada komşusu Konya yer alıyor. Karaman bin kişiye 77 miligramlık günlük tüketimiyle Avrupa’nın ilk 20 şehri arasında yer alabilecek potansiyel gösteriyor. Konya Avrupa şehirlerine yaklaşmasa bile bir önceki yılın birincisi olarak dikkat çekiyor. Her iki şehrin hükümlü istatistiklerinde ilk sıralarda gözükme mesi dikkat çekici. Ekstazi’de en önemli üreticinin Hollanda olması ve Hollanda’da yaşayan 500 bin Türk işçisinin yüzde 11’inin Kara manlı olması bu köprüyü açıklayacak bir anahtar olabilir.

Türkiye atık su analiz verileri Avrupa’ya karşılaştırılamasa da her çeşit uyuşturucunun büyükşehirlerin ötesine geçip, Anadolu’nun içlerine yayıldığını gösteriyor. Tüm bu tespitlere rağmen atık su analizi tek başına uyuşturucu sorununu ortaya koymak için yeterli değil. Farklı verilerle desteklenmesi ve birleştirilmesi gerekiyor. Adli istatistiklerde kullanım ve imal ve ticarette ilk sıralarda yer alan Elazığ, Kilis, Samsun, Aksaray gibi illerin atık su analizinde dikkat çekmeyen verilere sahip olduğunu hatırlamakta yarar var. Adli istatistiklerin gösterdiği bir başka önemli nokta uyuşturucu kullanımı ve ticaretinde öne çıkan Aydın, Bursa, Uşak gibi illerin organize suçun habercisi olan cinayet, yaralama, darp, gasp, yağma gibi suçlarda da dikkat çekici rakamlara sahip olması. 

Cengiz Erdinç Doğan Kitap'tan çıkan “Overdose Türkiye- Narkoelitlerden Mafyaya Uyuşturucunun Yüzyıllık İstilası” kitabıyla yüzleşmekten korktuğumuz lağımı gün yüzüne çıkarıyor. Kim bilir o lağım belki belki patladı ve bizi yutmak üzere ama farkında bile değiliz.

Haber Kaynağı : 12punto